Onzekere tijden voor cd-winkels

Het zijn spannende tijden voor muziekverkopers. Terwijl de afzet van albums en singles in fysieke winkels is gedaald, opent Wehkamp deze week vol goede moed een online "entertainmentshop." Free Record Shop slaagt er ondertussen niet in om een het concept "on-demand cd-branden" van de grond te krijgen. Welk verkoopkanaal zal straks als winnaar uit de bus komen?

De feiten liegen er niet om. Branchevereniging NVPI becijferde dat de eerste zes maanden van dit jaar Nederlanders zes procent minder cd's kochten en zelfs twintig procent minder singles. Recentere cijfers zijn nog niet beschikbaar, maar de resultaten van Free Record Shop voorspellen niet veel goeds voor de rest van het jaar. Het bedrijf opende 18 nieuwe winkels en toch daalde de verkoop van audioproducten. Kopen Nederlanders minder muziek dan voorheen? NVPI-woordvoerder Jonne Boesjes zegt van niet. "De vraag naar muziek is niet gedaald. De bereidheid om ervoor te betalen is afgenomen."

Wie koopt er nog een cd van 49 gulden, terwijl deze eenvoudig van familie of bekenden is te kopiëren? Een illegale praktijk natuurlijk, maar dat kan de gemiddelde consument niet veel schelen. Ondertussen hebben vijf grote platenmaatschappijen (waaronder Warner Music, EMI en BMG) hun eigen retailkanaal opgezet. Via muzieksites MusicNet en PressPlay communiceren zij direct met hun eindafnemers. Het gaat vooralsnog om losse muziekbestanden, die tegen een vergoeding gedownload kunnen worden. In Nederland zijn partijen als Emusic en Vitaminic.com eveneens bekend.

Een derde afzetkanaal ligt bij webshops als ECI, Mediamarkt en Bol.com. Zij leveren cd's uit voorraad aan huis, vaak binnen 24 uur. Sinds deze week hoort ook Wehkamp in dit rijtje thuis. De prijzen zijn bij deze laatste partij aan de hoge kant: 44,95 gulden voor de laatste van Janet Jackson. Volgens Harry Oosterhuis, Business Development Manager, zal Wehkamp niet stunten met prijzen. "De andere online shops vragen misschien dertig gulden, maar ik geloof nooit dat ze daar winst mee maken. Weet je wat je aan BTW alleen al moet afdragen?" Wehkamp zal binnenkort wel "marktconforme" prijzen introduceren, beloofde Oosterhuis overigens.

Het "on-demand" model, waarbij in een fysieke winkel geselecteerde muziebestanden rechtstreeks op een schijf wordt gebrand, zal volgens Boesjes geen hoge vlucht nemen. "De wetgeving is daar te lastig voor. Je hebt per track toestemming nodig van de rechthebbenden. Voor een winkelketen is dit een langere weg dan gewone cd's verkopen." In Nederland zijn Free Record Shop en Wehkamp met een dergelijk initiatief gekomen, maar beide geven toe dat het geen succes is geworden.

Voor de platenmaatschappijen zijn het onzekere tijden. Op welk afzetkanaal moeten zij inzetten? Volgens Boesjes is voor elk van de drie huidige kanalen een plaats weggelegd. Traditionele winkelketens, aangevuld met non-traditionele winkels als Albert Heijn en de HEMA, zullen voornamelijk mainstream producten verkopen. Het gaat dan om de laatste cd van Marco Borsato of Madonna. De verkoop van singles zal zich verplaatsen naar de download-diensten van platenmaatschappijen. Wehkamp en andere websites pakken het exclusieve deel van de markt. Zeldzame cd's bijvoorbeeld, die fysieke winkels niet op voorraad willen houden.

Ketens als Free Record Shop hebben zeker nog bestaansrecht, maar tegelijkertijd is er volgens Boesjes een shake-out te verwachten. "Er zijn te veel cd-winkels in Nederland. Bij ons zijn er net zoveel als in Frankrijk bijvoorbeeld. Ik verwacht absoluut dat er nog veel zullen sneuvelen." Dat de winkelprijzen voor een gemiddelde cd aan de hoge kant liggen, werkt zeker niet in het voordeel van de winkels. "Een platenproducent levert doorgaans een cd voor maximaal 25 gulden aan de winkels. Zij leggen er dan 60 procent bovenop, met het argument dat ze als kleine ketens wel móeten."