Het internet is na 20 jaar aan vervanging toe: quantum-technologie uit Nederland wijst de weg

Delft, 6 oktober 2025 – Begin deze eeuw investeerden we fors in kabels en satellieten om het internet op te bouwen. Nu is een internet nodig dat zó veilig is dat niemand kan meeluisteren, zelfs niet met de krachtige quantum-computers van de toekomst. Dat is waar Nederland aan werkt in het project Quantum Communication Infrastructure Nederland (QCINed). Dit project ging 2023 van start en richt zich op het beveiligen van netwerken met Quantum Key Distribution (QKD); een versleutelingstechniek om communicatie te beveiligen tegen afluisteraars. Hiervoor worden in drie regio’s speciale netwerken ontwikkeld.

Quantum-technologie maakt gebruik van natuurkundige wetten op het allerkleinste niveau; dat van atomen en nóg kleinere deeltjes. Daarmee kunnen we dingen doen die met gewone technologie onmogelijk zijn. Neem een complexe rekentaak. Dat kun je zien als een groot labyrint met veel mogelijke wegen, met maar één oplossing. Een klassieke computer probeert pad na pad. Een quantum-computer gebruikt natuurwetten om vele paden tegelijk te verkennen.

Een andere toepassing van quantum-technologie is het quantum-internet: een nieuw en extreem veilig soort netwerk. Die hebben we in de toekomst hard nodig, omdat quantum-computers zo krachtig zijn dat ze huidige internetbeveiliging met gemak kunnen kraken. En dat betekent dat alle gevoelige informatie – van bankgegevens tot medische dossiers en overheidscommunicatie – in het quantum-computertijdperk bij wijze van spreken op straat komt te liggen.

Quantum-veilige communicatie

QCINed is een nationaal innovatieprogramma dat in 2023 is opgericht met steun van de Europese Commissie en het Ministerie van Economische Zaken. Deelnemers zijn toonaangevende Nederlandse kennisinstellingen, technologiebedrijven en overheidsorganisaties, waaronder Quantum Delta NL (QDNL), TU Delft, TU Eindhoven, SURF, WeConnect en Brainport Eindhoven met ondersteuning van Q*Bird, RINIS en Eurofiber. Samen werken zij aan de ontwikkeling van een veilige en toekomstbestendige quantum-communicatie-infrastructuur in Nederland, als fundament voor een breder Europees quantum-internet. Ook vanuit de Nederlandse overheid is een bijdrage geleverd vanuit het Nationaal GroeiFonds om de ontwikkeling te ondersteunen van deze veilige Europese quantum-communicatie-infrastructuur.

De huidige versleutelingstechnieken waar we op vertrouwen zijn kinderspel voor toekomstige quantum-computers. Daarom is een nieuwe manier nodig om informatie-uitwisseling te beschermen, zoals QKD. Maar hoe werkt dit nou eigenlijk? Op basis van individuele lichtdeeltjes wordt een geheime sleutel gemaakt. Die deeltjes zijn kwetsbaar. Wanneer je ze meet, dan verander je ze ook. Een afluisteraar laat dus direct sporen na. De twee eindpunten zien hierdoor extra fouten in de informatie-uitwisseling. Is die foutgraad te hoog, dan stoppen ze en gooien ze de sleutel weg. Blijft de foutmarge laag, dan houden ze een gedeelde en quantum-veilige sleutel over waarmee ze de informatie kunnen ontsleutelen.

Drie Nederlandse testnetwerken

QCINed heeft inmiddels drie testnetwerken opgezet in Nederland:

• Tussen Amsterdam en Utrecht wordt gewerkt aan de integratie tussen de klassieke netwerken die we nu dagelijks gebruiken en nieuwe quantum-netwerken.
• Tussen Amsterdam en Den Haag wordt een netwerk getest waarmee ministeries veilig met elkaar kunnen communiceren. Deze proef is een samenwerking tussen de Ministeries van Justitie en van Buitenlandse Zaken en moet Nederlandse communicatie helpen beschermen tegen binnenlandse en buitenlandse quantum-dreigingen.
• In Eindhoven is een Europees open testnetwerk uitgerold waarmee bedrijven en instellingen quantum-hardware en -software nog sterker kunnen maken en doorlopend verder kunnen ontwikkelen.

QCINed betekent een grote stap richting een veiliger digitaal tijdperk voor Nederland. Het project helpt niet alleen om onze gegevens te beschermen, maar zorgt ook voor innovatie, nieuwe banen en internationale samenwerking. Er zijn al gesprekken met buurlanden om de netwerken uit te breiden naar steden als Berlijn, Brussel en zelfs naar Zuid-Europa. Momenteel heeft dit met name impact voor bedrijven, overheden en onderwijsinstellingen, maar in de toekomst zullen ook burgers hier profijt van hebben.

“Met QCINed zetten we een nationale primeur neer: de eerste operationele quantum-netwerken van Europa. Hiermee nemen we het voortouw in Europa en beschermen we de privacy van burgers, de continuïteit van bedrijven en het vertrouwen in onze digitale overheid. Zo investeren we in de veiligheid en soevereiniteit van morgen én in innovatie en nieuwe banen vandaag”, aldus Pieter de Witte, bestuurder bij QDNL.