Het succesrecept van ASML: groei en concurrentievoordeel door een innovatienetwerk

ASML: de laatste tijd een speelbal van beurzen door geopolitieke ontwikkelingen en onverwachte AI-concurrentie, maar toch al jaren een lieveling in de techwereld en op de beurs.

Opgericht in 1984 is ASML – een spin-off van Philips – uitgegroeid tot een wereldwijde leider in de productie van fotolithografie-apparatuur die wordt gebruikt in de halfgeleiderindustrie. De kern van het succes van ASML ligt in een robuust netwerk van innovatiepartnerschappen, met name geworteld in de brainportregio van Eindhoven, die zich heeft ontwikkeld tot een dynamisch ecosysteem voor zowel technologische als marktontwikkeling. Nog belangrijker: een katalysator om als marktleider voorop te blijven lopen op de concurrentie.

Partnerschappen

Aanvankelijk richtte ASML zich op het aangaan van strategische allianties met belangrijke leveranciers en onderzoeksinstellingen. Deze samenwerkingsverbanden waren essentieel voor het bundelen van middelen, het delen van expertise en het beperken van risico’s die gepaard gingen met kostbaar onderzoek en ontwikkeling in de halfgeleiderproductie.

Een van de belangrijkste partnerschappen die ASML vanaf het begin aanging, is die met Carl Zeiss AG, een toonaangevend Duits opticabedrijf dat bekend staat om zijn precisie-optica en optische systemen. Deze samenwerking was cruciaal bij de ontwikkeling van extreme ultraviolet (EUV) lithografietechnologie, een baanbrekende vooruitgang die de productie van kleinere, snellere en efficiëntere microchips mogelijk maakt. De weg naar EUV-technologie was bezaaid met uitdagingen en vereiste uitgebreid onderzoek en ontwikkeling. Door hun samenwerking konden ASML en Zeiss deze hindernissen echter overwinnen, waarbij ASML’s expertise op het gebied van lithografie werd gecombineerd met Zeiss’s geavanceerde optische systemen. Deze samenwerking culmineerde in de succesvolle lancering van EUV-lithografiemachines, die nu onmisbaar zijn voor de productie van geavanceerde halfgeleiderchips.

Relatie met VDL

Ondertussen illustreert de relatie van ASML met VDL, een gediversifieerd productieconglomeraat in handen van en geleid door de familie Van der Leegte, verder de kracht van samenwerking. VDL speelde een cruciale rol in de toeleveringsketen en leverde essentiële componenten en systemen die de productieprocessen van ASML ondersteunden. Dit partnerschap hielp ASML niet alleen zijn activiteiten te stroomlijnen, maar stelde VDL ook in staat om zijn capaciteiten uit te breiden en zijn technologische expertise te verbeteren. De synergie tussen de twee bedrijven heeft geresulteerd in de creatie van hoogwaardige producten die voldoen aan de veeleisende normen van de halfgeleiderindustrie.

Een andere hoeksteen van het succes van ASML is de samenwerking met de Technische Universiteit Eindhoven (TU/e). Deze alliantie is van essentieel belang geweest voor het ontwikkelen van talent en het stimuleren van innovatie. Door gezamenlijke onderzoeksinitiatieven, stages en academische programma’s heeft ASML toegang kunnen krijgen tot de intellectuele middelen van de TU/e, waardoor een nieuwe generatie ingenieurs en onderzoekers is gekweekt. De voormalige CTO van de universiteit, die een cruciale rol speelde in deze samenwerking, benadrukte het belang van het overbruggen van de kloof tussen de academische wereld en de industrie. Door samen te werken hebben ASML en de TU/e niet alleen de halfgeleidertechnologie verbeterd, maar ook bijgedragen aan de algehele ontwikkeling van het high-tech-ecosysteem in brainport Eindhoven.

Aandacht voor innovatie begint met leiderschap

ASML’s voormalige CTO, Martin van den Brink, speelde een cruciale rol bij het vormgeven van de innovatiestrategie van het bedrijf. Zijn visionaire leiderschap en betrokkenheid bij samenwerking zijn van essentieel belang geweest voor het creëren van een omgeving waarin ideeën kunnen floreren. Van den Brink begreep al vroeg dat het pad naar innovatie geen eenzame reis was; het vereiste een robuust ecosysteem van partners die diverse perspectieven en expertise konden bijdragen.

Een van de belangrijkste prestaties van Van den Brink was het voorstaan van de ontwikkeling van EUV-technologie. Dit ambitieuze project vereiste ongekende niveaus van samenwerking op meerdere disciplines, waaronder optica, materiaalkunde en engineering. Het vermogen van de CTO om experts uit verschillende achtergronden samen te brengen, illustreert de kracht van een collaboratieve aanpak van innovatie.

Onder zijn leiderschap was er ruimte voor ASML om het Innovatienetwerk geleidelijk vorm te geven, een strategisch initiatief dat is ontworpen om de banden met universiteiten, onderzoeksinstellingen en industriële partners te versterken. Dit netwerk heeft de kennisdeling en het bundelen van middelen vergemakkelijkt, waardoor ASML complexe uitdagingen kon aanpakken en technologische vooruitgang kon boeken.

Transitie naar een netwerk, op weg naar een ecosysteem

Naarmate ASML groeide, erkende het dat het louter hebben van samenwerkingsverbanden niet genoeg was om zijn concurrentievoordeel te behouden. Het bedrijf maakte de overgang van geïsoleerde partnerschappen naar het creëren van een meer onderling verbonden netwerk van medewerkers. Deze netwerkbenadering omvatte:

• Integratie van diverse expertise – Door verschillende belanghebbenden, waaronder leveranciers, klanten, universiteiten en onderzoeksinstellingen, met elkaar te verbinden, vergemakkelijkte ASML een meer uitgebreide uitwisseling van ideeën en technologieën.
• Kennisdeling – Dit netwerk maakte een snelle verspreiding van kennis tussen verschillende entiteiten mogelijk, wat innovatie bevorderde en sneller probleemoplossen mogelijk maakte.
• Gezamenlijke R&D-inspanningen – ASML begon zich te engageren in gezamenlijke R&D-projecten die zich richtten op specifieke technologische uitdagingen, waarbij intellectuele en financiële middelen effectief werden gebundeld.

Met een sterk netwerk op zijn plaats, zette ASML de volgende stap door een breder ecosysteem te ontwikkelen dat niet alleen directe partners omvatte, maar ook een bredere reeks deelnemers die betrokken zijn bij de toeleveringsketen van halfgeleiders. Dit ecosysteem omvat:

• Klanten – Grote halfgeleiderfabrikanten, zoals Intel, TSMC en Samsung, werden integrale partners in het ecosysteem van ASML. Hun feedback en samenwerking beïnvloedden de technologische ontwikkeling van ASML rechtstreeks.
• Onderzoeksinstellingen – Doorlopende allianties met universiteiten en onderzoeksorganisaties gaven ASML toegang tot baanbrekend onderzoek en opkomende technologieën.
• Technologiepartners – Samenwerkingen met technologiebedrijven die gespecialiseerd zijn in software, materiaalkunde en engineering stelden ASML in staat om zijn lithografische oplossingen te verbeteren.

Verdedigen van marktaandeel en voorop blijven lopen op de concurrentie

De evolutie van ASML naar een ecosysteem heeft geleid tot verschillende concurrentievoordelen die het bedrijf hebben geholpen zijn marktaandeel te behouden en zelfs uit te breiden:

1. Technologisch leiderschap – Door een innovatie-ecosysteem te stimuleren, is ASML consequent voorop gelopen in technologische vooruitgang op het gebied van fotolithografie. Dit leiderschap is vooral duidelijk in de ontwikkeling van EUV-lithografie, waar ASML een significant concurrentievoordeel heeft.
2. Toetredingsbarrières – De complexiteit en de kosten die gepaard gaan met de ontwikkeling van geavanceerde lithografietechnologie creëren hoge toetredingsbarrières voor potentiële concurrenten. Het gevestigde ecosysteem van ASML maakt het voor nieuwkomers steeds moeilijker om de markt te penetreren zonder aanzienlijke investeringen en expertise.
3. Klantloyaliteit – De diepe relaties die zijn gesmeed via het ecosysteem hebben klantloyaliteit gekweekt. Grote halfgeleiderfabrikanten zijn sterk afhankelijk van de technologie van ASML, waardoor het voor concurrenten moeilijk is om ze weg te lokken.
4. Duurzame groei – Naarmate de halfgeleiderindustrie zich blijft ontwikkelen naar meer geavanceerde technologieën (zoals 5 nanometer en lager), zorgt het ecosysteem van ASML ervoor dat het een belangrijke speler blijft bij het voldoen aan de groeiende vraag naar geavanceerde mogelijkheden voor chipfabricage.

De transformatie van ASML van partnerschappen naar een robuust netwerk en uiteindelijk naar een uitgebreid ecosysteem is van essentieel belang geweest voor het succes ervan. Deze strategische evolutie heeft het bedrijf niet alleen in staat gesteld om zijn innovatieve capaciteiten te verbeteren, maar heeft ook zijn positie tegenover de concurrentie in de halfgeleiderindustrie versterkt.

Door een collaboratieve omgeving te creëren waarin kennis, middelen en risico’s worden gedeeld, heeft ASML zijn marktleiderschap veiliggesteld en de basis gelegd voor duurzame groei in een steeds veranderend technologisch landschap. Dit geval illustreert het belang van aanpassingsvermogen, samenwerking en strategische samenwerkingen om langetermijnsucces te bereiken in elke concurrerende en aantrekkelijke of strategisch belangrijke industrie.

Over de auteur: Mike Vermeer is innovatie- en samenwerkingsexpert via InnovateSmart.nl. Dit artikel is een voorpublicatie uit zijn nieuwe boek.