3G in Europa nog toekomstmuziek

Japanse klanten van NTT DoCoMo kunnen sinds maandag muziekbestanden en videobeelden naar hun mobiele toestel downloaden. Europese consumenten moeten nog jaren wachten op deze "derde generatie mobiele telefonie". De stand van zaken aan het UMTS-front.

Het nieuws werd afgelopen maandag breed uitgemeten in de media: sinds maandag kunnen inwoners van Tokio die een toestel van telecomreus NTT DoCoMo in huis hebben gehaald, gebruik maken van de zogeheten derde generatie telefonie. Met download-snelheden van maximaal 384 kilobit per seconde is het voor het eerst mogelijk om grote bestanden, zoals muziek in mp3-formaat en videobeelden, te ontvangen op een mobiele telefoon.

In Europa is het nog lang niet zover. Het blijft hier voorlopig behelpen met GSM (9,6 kbps) voor de consumentenmarkt en in beperkte mate GPRS (maximaal 171 kbps) voor de zakelijke markt. In dit laatste geval is de snelheid voldoende om mobiel een e-mail te ontvangen en een elektronische agenda te raadplegen, maar daar houdt het dan ook mee op. De overgang naar 3G-technologie zal in Nederland naar verwachting pas eind 2002 gaan plaatsvinden. Tenminste, dat beweren de belangrijkste partijen KPN Mobile en Libertel Vodafone.

Het is nog maar de vraag of dit gaat lukken. Een aantal ontwikkelingen wijst erop dat een volwassen introductie van 3G in 2005 of zelfs 2006 zal plaatsvinden. Zo zijn er technische problemen opgedoken. British Telecom en ook Vodafone waarschuwden onlangs dat de download-snelheden van 384 kbps niet gehaald kunnen worden, omdat de benodigde toestellen en software nog onvoldoende ontwikkeld zijn. DoCoMo liep tegen problemen op met de batterijen in de toestellen, waardoor de introductie zes maanden werd uitgesteld. Ook is het bestaande mastennetwerk in veel Europese landen nog niet geschikt voor de doorgave van 3G-signalen. In Japan kan DoCoMo zijn klanten slechts een bereik bieden van dertig kilometer rond Tokio en zelfs binnen dit gebied is een continue internetverbinding niet gegarandeerd.

Verder kampen de bezitters van de UMTS-licenties met grote financiële schulden. De Duitse KPN-dochter E-plus kondigde onlangs aan 750 miljoen euro te willen besparen op de aanleg van een UMTS-netwerk. In Nederland wijzen andere berichten erop dat KPN Mobile meer waarde hecht aan de uitbouw van het GPRS-netwerk. Zo ziet, als alles goed gaat later dit jaar i-mode het daglicht. Dit is een GPRS-toepassing die door KPN is overgenomen van partner NTT DoCoMo. Bert Siebrandt, analist bij SNS Securities, durft zelfs te stellen dat het voor de operators meer zin heeft te investeren in de GPRS-technologie dan in UMTS. "De investeringen in GPRS zijn eigenlijk al gedaan, omdat de technologie voortbouwt op het bestaande GSM-net. Dat past ook goed bij de huidige focus bij de operators op het genereren van cash. De rentelasten op hun schulden lopen immers gewoon door." Een woordvoerder van KPN Mobile geeft desgevraagd toe dat de introductie van UMTS-diensten gefaseerd zal verlopen. "De introductie is te vergelijken met die van GSM, bijvoorbeeld eerst in de Randstad en voor een beperkt aantal toestellen."

Een derde probleem ligt bij de tarieven die de operators hun klanten voor de uiteindelijke UMTS-diensten zullen doorberekenen. Een toestel van NTT DoCoMo kost de Japanner nu al een kleine 1500 gulden. Volgens Siebrandt zullen Nederlandse consumenten anders dan Japanners niet bereid zijn om een fors bedrag neer te leggen voor een technologie die niet optimaal werkt. "Naarmate GPRS verder wordt ontwikkeld, is het steeds moeilijker om mensen straks over te halen naar UMTS te gaan, zeker als het zoveel duurder blijkt uit te vallen." Op de keper beschouwd noemt Siebrandt de UMTS-licenties zelfs "weggegooid geld." De telecomoperators zullen het niet met hem eens zijn.