Boodschappenlijn failliet

Hoelang duurt het nog voordat men erachter komt dat er in een markt die dusdanig is gecommodiseeerd er geen geld is te verdienen. Alleen door het grote volume kan men er geld mee verdienen. Maar dat voordeel valt hier weg omdat de bezorgkosten dan navenant stijgen, en met in Nederland op elke hoek van de straat een buurtsuper zal de vraag naar zulke diensten (zeker als ze in de vorm zoals Boodschappenlijn ze aanbood) niet voldoende zijn om geld mee te verdienen.Internet is goed geschikt voor informatiegoederen en in veel mindere mate voor 'echte' goederen. Lees het boek Information Rules van Shapiro/Varian maar.

Hoe lang nog voordat iemand eens niet allerlei voor de hand liggende opmerkingen spuit op het moment dat er een initiatief als boodschappenlijn ten onder gaat. Is het een wetmatigheid dat concepten met goederen niet werken of zo? Wat een onzin om zo iets te zeggen over een markt die max 5 jaar oud is en waarin commerciele dienstverlening pas 3 jaar oud is. De auto uitvinden betekent ook niet dat iedereen opeens in de auto gaat rijden. Ik vind het in elk geval heel knap dat we allemaal van die goeroes hebben hier in NL.

Zeker niet juist om te stellen dat een concept met goederen per definitie niet zou werken. Ik ken helemaal niemand die voor zijn plezier boodschappen doet. Het gros van de mensen om mij heen is bereid om iets meer voor service te betalen. Edah en Konmar zijn niet bepaald de kleinsten en hebben beiden een zeer grote klantenkring. Boodschappen afgeleverd op mijn werkadres, daar teken ik voor. Wat is dan het probleem hier? Een vernieuwd concept op het vlak van bezorging is dus niet genoeg om mensen over de streep te trekken. Een stevig marketing concept lijkt mij hier op zijn plaats. "Iedere honderdste bestelling is gratis", "Samen met uw buren op het zelfde moment boodschappen laten bezorgen? 5% korting en voor iedere buur 2% extra tot 15%", "Levering binnen 24 uur", "Bij iedere bestelling op de site een kraslot waarmee u 100.000 kunt winnen", "Laagste prijs garantie", "Bestellingen boven de F 150,- een leuk kado voor de kids in de doos", "Bezorging door een Chippendale alike", enzovoort. Nee, het bestellen en bezorgen van boodschappen is over een aantal jaar op zeker gewoongoed, alleen moet iemand nog even de juiste vorm vinden hoe we de massa er aan krijgen en dit logistiek kostenverantwoord uitvoeren. Wel jammer van de boodschappenlijn trouwens.

B2C is zinloos als het om fysieke goederen gaat en er geen eenvoudig, of een onvoldoende, distributiekanaal is. En alleen de 'oude economie' heeft dit. Prijsvoordeel creëren op internet leidt tot verlies, dus een boodschappenlijn punt en el kan er maar beter mee ophouden. Veel Nederlandse initiatieven zijn helaas nog steeds gebaseerd op twee jaar oude Amerikaanse. En het wordt allemaal nog veel erger. Het grootste deel van het 'maatwerk gefreubel' dat hier nu plaatsvindt wordt overgenomen door 'standaard' internet software producten uit merendeels de VS (vergelijk Windows). Interactief internet en mobiele telefonie gecombineerd met internet als informatiedrager bieden een voorsprong maar helaas willen we dat maar niet snappen. En uiteraard hebben we ook nog een overheid die hier niets van snapt.

Dat het sentiment in de investeerders markt compleet is omgeslagen, maakt blijkbaar even niet uit. Waar een half jaar geleden de informals nog over elkaar struikelden om te investeren, geven ze nu niet thuis. Dat komt omdat ze allemaal voor de "quick buck" gingen. Lekkere mee met het snelle geld en de IPO's. Dus absoluut niet voor lange termijn, continuiteit etc. Dat komt ook omdat het vaak mensen zijn geen clue hebben waar ze hun geld in steken. Dat moet afgelopen zijn. Laat die mensen lekker op hun geld gaan zitten en zich vooral niet bemoeien met zaken waar ze niets van af weten. Het is goed dat een correctie plaats vindt waardoor iedereen even op scherp gezet wordt. En of boodschappen.nl wel of geen bestaansrecht heeft weet ik niet. Ik zit waarschijnlijk in de doelgroep (gemakzuchtig, veel met internet bezig, heb wat te besteden etc.), maar had nog nooit van ze gehoord. Dan zet ik er zelf al vraagtekens bij. Er zijn genoeg initiatieven die nergens op slaan en vanzelf weer verdwijnen. Natuurlijk zijn de regels van de economie van toepassing op alle internet bedrijven, en zijn de cijfers keihard. Maar het zijn de mensen die na het faillisement van online kleding winkels roepen dat "het niet online te verkopen is, omdat het gepast en gevoeld moet kunnen worden" en die na het faillissement van een online supermarkt bijvoorbeeld roepen dat "het toch veel te duur wordt omdat de bezorgdkosten navenant stijgen" die zichzelf vaak tegenspreken. Waarschijnlijk hebben ze thuis een catalogus van wehkamp en Otto op de tafel liggen en zijn ze ook niet bereid om vijftig meter door te lopen naar die markt die stukken goedkoper is dan de supermarkt die om de hoek ligt, en componseert het prijsverschil dat gemak ineens niet meer. Dit zijn waarschijnlijk ook de mensen die de "unieke luchtoven-pan-met ingebouwde stoomunit die niet verkrijgbaar in de winkel is" bestellen via een 0900 nummer nadat ze het op TV hebben gezien. En het zijn deze mensen die het online winkelen groot gaan maken. En dat zijn er een heleboel in Nederland als we afgaan op de cijfers van AH, wehkamp en telsell. Het gebeurt misschien niet in 2001, maar het gebeurt zeker!! Dus "Internet is goed geschikt voor informatiegoederen en in veel mindere mate voor 'echte' goederen." is maar ten dele waar.Ik zou liever zeggen: Internet is perfect geschikt voor financiele en informatie diensten en perfect geschikt voor het informatie en verkoop traject van fysieke goederen. Zeker aangezien er een convergentie tussen TV en Internet gaat plaatsvinden. Ja, er blijven altijd mensen die achteraf even hun gelijk komen halen. Jammer. Zeker als ze al die wijsheden dan ook nog uit een boek halen. Over drie jaar, als deze mensen elke dag na de lunch op werk even hun bestellinkje doorgeven en de boodschappen daar bezorgd krijgen, is het de gewoonste zaak van de wereld. Weten ze niet beter, en staan ze waarschijnlijk in het cafe te blaten dat zij drie, nee zelfs vier jaar geleden al hun boodschappen al via internet deden! Zulke visionairs waren het!

Tsja, ze blijven het proberen, maar de kaartenhuizen vallen steeds sneller in elkaar. Het opzetten van een verkoop- en distributiekanaal op en via internet is niet iets dat je even snel-snel van de grond kunt krijgen. Naast naamsbekendheid heb je te maken met reputatie en vertrouwen van de consument. De huidige postorderbedrijven, waarvan Geerten er met Wehkamp en Otto al twee noemt, hebben hun huidige succes en bestaansrecht ook niet zomaar opgebouwd. Dat neemt nou eenmaal tijd, en consequentie is dat je wat kleiner begint en gaandeweg groter groeit. Meteen groot beginnen is financieel niet haalbaar. Naamsbekendheid zal een stuk klandizie opleveren, maar door het gebrek aan reputatie en vertrouwen zal het financieel niet haalbaar zijn. Alleen fysieke ketens die al goed bekend zijn bij de doelgroep zullen redelijk snel kunnen uitbreiden naar internet (denk aan de Bijenkorf, Wehkamp).

Ook ik wil even reageren, aangezien ik de afgelopen maanden onderzoek heb gedaan naar de strategische consequenties van eCommerce voor de Nederlandse supermarkt. Voor mijn afstudeerproject aan de Universiteit van Amsterdam heb ik interviews gehouden met vooraanstaande professionals uit de markt, waaronder Roy Hofwijks. 'Alwetende' reacties die niet verbaasd zijn over het het faillisement, ergo boodschappenlijn niet eens kennen (tip: go online en doe alsof je wilt shoppen; …juist! check ff any shopping portal!) mogen in deze tijden dan wel even hun 'heb ik altijd al gezegd'-meningen verkondigen, toch adviseer ik hen over een jaartje of vijf hier nog eens op terug te komen. Dan het allemaal niet met breedbandsnelheid gaat, is ons inmiddels wel duidelijk. Dat de Webvans en Tesco's in een behoefte voorzien moge inmiddels ook duidelijk zijn. Conclusies trekken obv productkenmerken is een veel te beperkte basis. Minstens zo belangrijk is hoe de consument aankijkt tegen online boodschappen doen. Hierbij gaat het niet om afstanden; Convenience wordt in mijn ogen voor een steeds groter koperspubliek op de lange termijn belangrijker dan prijsstelling. Consumententrends over een breder terrein zoals een teruglopend winkelbezoek, kortere bereidingstijd van eten en aanhoudende groei van out-of-home/ready-to-eat aanbieders onderbouwen deze stelling. En als er een behoefte onder de consument bestaat kan hier altijd succesvol op worden ingesprongen. Met de kortademige pure players lijken de energieke click&mortars hier in het voordeel. AH Thuisservice realiseert inmiddels een omzet van 32 mln en speelt reeds quite. In 2004 gaan zij uit van 1 mld. Merkwaardig genoeg laat de rest het danig afweten en wordt AH in staat gesteld de online markt op te eisen: de C1000-shop mag namelijk geen naam hebben en Laurus beleidt eCommerce alleen met woorden. Hoogstwaarschijnlijk hebben zij de komende jaren alleen oog voor hun grootscheepse offline Konmar-transformatie. Het in het geheel overnemen van partner Boodschappenlijn leek toch een zo voor de hand liggend alternatief… Of is het toch Wal-Mart die de gevestigde orde wakker gaat schudden?! Als we elkaar toch literatuurtips geven: E-shock 2000 van De Kare-Silver. Nog beter, check: http://www.futurize.nl voor een complete online versie van mijn onderzoek (januari 2001 volledig online). 

Toch nog maar even reageren op Geerten. Het is vanzelfsprekend dat er altijd mensen zullen zijn die hun geld steken in projecten met een hoog rendement verwachting. Twee jaar geleden haalden velen hun geld van de bank en stopten dat in aandelen. Nu het geld 'verbrand is', halen ze het terug en zetten het weer op de bank. Is dat zo vreemd? Initiatieven zijn te prijzen en ik heb veel respect voor mensen die het echt proberen, en niet met een zak geld van start gaan. Maar enig realisme lijkt hard nodig. Het enige voordeel dat wij hier hebben is onze taal. Technisch gezien hebben we een achterstand en of dat niet erg genoeg is hebben we ook niet door wat dat internet nu precies is. Via het internet kan je alles verkopen, niet alleen financiele en informatie diensten en CD's. Maar het type product, en distributiemogelijkheden bepalen wie het kan verkopen. De kleine supermarkt op de hoek heeft in de omliggende wijk misschien wel meer kans op 'online' succes dan een AH. Wat er tot nu toe gebeurd is, is de omgekeerde wereld.Over drie jaar ga ik nog zeker naar de supermarkt en naar een kledingwinkel. Maar ik zal dan ook mijn mobiele telefoon, verbonden met de informatie op het internet, gebruiken om een keuze of boodschappenlijstje door te geven.

Het concept voor het thuisbezorgen van boodschappen is uiteraard discutabel. Als je het goed wilt doen moet je een breed assortiment bieden. Een dergelijk assortiment bevat ook verse- en diepvriesgoederen. Lastig, maar niet onmogelijk om hier een oplossing voor te vinden. In de VS experimenteren ze – zonder succes overigens – al enige jaren met het concept van supermarkten die goederen thuis brengen en bij afwezigheid van de bewoners opruimen in kasten, vriezers, en coolers. Voor mensen die dergelijk bezoek niet wenselijk achten is er de mogelijkheid om afsluitbare coolers/vriezers/kasten in de garage of tuin te laten plaatsen. Uiteraard hebben we het hier over de VS. Een land waar Service hoog in het vaandel staat. Service maakt daar standaard onderdeel uit van iedere vorm van dienstverlening of handel. Verder is de gemiddelde afstand tot een supermarkt daar zo'n 45 minuten. In Europa – vooral in Nederland – ligt dit anders. Prijs is hier een heel belangrijk instrument. Omwille van het laag houden van de prijs is service in veel gevallen al lang overboord gegooid. Het valt dus nu niet mee om Service (dat is het thuisbrengen van boodschappen immers) toe te voegen in een – prijstechnisch – verziekte markt. Verder is de gemiddelde afstand naar een supermarkt hier zo'n 6 minuten. Het is zeker niet zinvol om Europa direct te spiegelen aan de VS. Het lijkt er niet eens op. In tegenstelling tot wat veelal beweerd wordt, lopen we hier niet op ieder terrein twee jaar achter. Hier doen we het hooguit anders. Hetgeen voor een groot deel door de culturele verschillen bepaald wordt. Om het geheel dan weer even terug te brengen naar het ter ziele gegane initiatief boodschappenlijn.nl, moeten we even naar enige resultaten kijken. Twee maanden terug "deed" boodschappenlijn.nl zo'n 17 orders per dag van gemiddeld f. 100,00. Dit werd ons meegedeeld door het management van de club in een direct gesprek. Voor een club die toen al geruime tijd bezig was is dat natuurlijk een kansloos resultaat. Mijn ouders zelf hebben voor hun pensioen een aantal supermarkten gehad (die overigens zijn verkocht aan boodschappenlijn.nl partner Laurus) en die marge die op die handel zit is centenwerk. Tuurlijk maken veel centen een aardig fortuin, maar dat bereik je niet met 17 orders per dag van 100 gulden. Sterker nog: als er bij mij twee mensen komen praten in dure pakken, met lease-auto's van minimaal f. 2.000,00 per maand, die 1700 gulden omzet per dag met een maximale marge van 150 gulden per dag (en dan zet ik HEEL hoog in…ik denk dat het eerder rond de 70 piek ligt…) een GEWELDIG resultaat vinden, dan voel ik al nattigheid. Ik heb dan al geen zin meer om bij hun te gaan kijken naar hun perfect ingerichte kantoren…..nee dank u! boodschappenlijn.nl is ter ziele gegaan aan het gebrek aan realiteit. Men liet de basisprincipes voor wat ze waren en sprongen op de trein die "New Economy" heet. Een eerste financieringsronde hielp ze aan geld voor hun eerste rit….die centen hadden ze goed moeten besteden. Met die centen hadden ze de mogelijkheid om te laten zien dat ze een rendabele business konden opbouwen. En dat is het probleem bij die gasten…..zonder gevoel voor realiteit omgaan met de – door derden verstrekte – centen. Verantwoordelijkheidsgevoel en toewijding ws er niet, want zoals er aan tafel gezegd werd: "De Klant komt vanzelf wel." Kijk…als je met zo'n jaren '50 gedachte in deze tijd een dergelijke onderneming begint, geef je aan niets te begrijpen van de tijd, zijn mogelijkheden en de bedreigingen. Als ze hun maandelijkse kosten laag hadden gehouden, hadden ze het met die centen uit de eerste financieringsronde langer vol kunnen houden. Ze hadden dan in ieder geval een betere indruk bij mogelijk nieuwe financiers achter gelaten. Maar ja…wanneer maandelijkse kosten door het dak gaan omdat er geld wordt gestopt in zaken als representatieve lease-auto's voor de directie, een duur pand, etc. die NIETS bijdragen aan de core-busines van de club, kun je niet verwachten dat er investeerders zijn die je serieus gaan nemen. boodschappenlijn.nl spiegelde zich aan het "sprookje" amazon, dat ondanks structurele (!) verliezen nog steeds overeind staat (hoe lang nog is uiteraard de vraag..). Misschien in het begin een logische vergelijking, toen de informatie voorziening rondom amazon nog een hoog naiviteitsgehalte had. Echter, van een CEO van een internet-tent mag je toch verwachten dat hij daar enigzins doorheen prikt….blijkbaar niet. Het roer had dus al geruime tijd om gemoeten. boodschappenlijn.nl had zich moeten spiegelen aan de eerste jaren van succesvollge traditionele clubs als bijvoorbeeld albert heijn. Ouwe heer Heijn begon met een simpele winkel, soberheid, een houten kar en vooral noeste arbeid: lange dagen en hard werken. Hij begon met 2 principes: kosten in bedwang houden en geld verdienen. DAARNA pas uitbreiden, vanuit een luxe positie dus. Wat dat betreft had boodschappenlijn ook een geweldige les kunnen leren van een andere "heijn", en wel de kleinzoon. Deze man had reeds enige jaren geleden een New Economy visie. Ook bij hem waren "geld verdienen" en "kosten in bedwang houden" absoluut geen zaken waar hij zich mee bezig hield. Jonge heer Heijn jaagde in korte termijn een fors deel van het familievermogen er door heen bij het opbouwen van zijn club die lieden in hogere sferen moest brengen… In het persbericht wordt gezegd dat boodschappenlijn.nl anderhalf miljoen tekort komt om break-even te draaien. Is dat veel geld voor boodschappenlijn.nl? Nou, effe rekenen. Laten we er voor het gemak vanuit gaan dat de omzet gestegen is en nu rond de 2500 gulden per dag ligt, met een onrealistische marge van 250 gulden per dag. Doen we dit even maal 30, komen we op zo'n 7500 bruto marge per maand…..dat maal 12 is toch al gauw zo'n slordige 90 mille marge per jaar, op een omzet van krap een miljoen. Tsja…in alle gevallen is anderhalf miljoen gulden dan wel heel erg veel geld. Een booschappenlijn-initiatief is overigens wel degelijk haalbaar, zoals albert heijn zelf al enige jaren aantoond. Bij ah is het een uitbreiding op de dienstverlening…men kan er marktaandeel mee behouden of misschien zelfs winnen. Bovendien was ah nooit de goedkoopste en heeft het prijstechnisch gezien dus waarschijnlijk de ruimte om de service rendabel te maken. Ah beschikt verder reeds over een groot deel van het benodigde logistieke apparaat dat de dienstverlening mogelijk maakt. Hierin hoeft dus niet – of nauwelijks – geinvesteerd te worden. Tot slot nog een mooi voorbeeld van de "visie" of gebrek aan realiteit van boodschappenlijn. Men dacht een extra voordeel te kunnen behalen aan de inkoopkant door "volume" te maken. Op die manier konden ze dan goedkoper opereren dan hun concurrent. Echt humor als je dat even in perspectief zet. Hun concurrent heet dus Albert Heijn…een gezonde club dus met ik weet niet hoeveel winkels, klanten en omzet. Een nieuwkomer als boodschappenlijn.nl die dan denkt goedkoper in te kunnen kopen dan een dergelijke gevestigde naam – die bij elke leverancier een eigen account manager met team heeft zitten -, die bevindt zich dan wel heel erg in hogere sferen… Tsja, misschien dat ze dan toch contact hebben gehad met de jonge heer heijn. Wie weet?

Jammer voor Boodschappenlijn.nl. Het zal niet het laatste faillissement zijn onder de internetbedrijven. Ik ben het met een aantal reacties echter niet eens dat deze faillissementen aantonen dat levensmiddelen en andere fysieke goederen niet via een kanaal als internet succesvol (met winst dus) verkocht kunnen worden. We vergeten blijkbaar dat het allemaal om startende bedrijven gaat, waarvan volgens mij al jaren geldt dat in de eerste vijf jaar slechts zo'n 20% overleeft (ik noem dit percentage zonder na te zoeken, dus pin me er niet op vast). Het is dus volkomen normaal dat er startende internetbedrijven failliet gaan. Er blijft wel het probleem van de hoge distributiekosten van levensmiddelen (zeker vers) bestaan. Deze kosten zijn vooral hoog bij de (inter)nationaal opererende ketens omdat hier de te overwinnen barriéres erg hoog zijn, en dus veel startkapitaal vereisen (als het hen al ooit zal lukken, dat is nog niet bewezen). Ik denk dat in deze branche juist veel kansen liggen voor de regionaal en lokaal opererende MKB-bedrijven. Zij kennen hun markt doorgaans veel beter en kunnen flexibeler inspelen op allerlei logistieke problemen. Deze ondernemers hebben allemaal klantsegmenten die best wel iets extra's willen betalen voor zeer veel gemak (tweeverdieners, alleenstaanden). Ik verwacht dat succesvolle voorbeelden van de verkoop van levensmiddelen via internet (en andere elektronische media) uiteindelijk bij deze groep bedrijven vandaan zal komen. Jammer voor de IT- en infrastructuurbedrijven is dat deze groep geen tonnen beschikbaar heeft voor technische hoogstandjes, maar zeer kosteneffectief te werk moet gaan bij het bouwen van websites e.d. De opkomst van ASP's en andere technologische ontwikkelingen hebben echter een kostendrukkend effect op de software en hardware die deze bedrijven nodig hebben. Zodra deze ontwikkeling wat verder is verwacht ik dat we van de MKB-supermarkten, slagers, bakkers en groentemannen gaan horen via het Internet. Jan-Willem Janssen

Direkt een landelijke dekking proberen te creëren met een boodschappendienst blijkt niet te werken. Zoals JW Janssen al schrijft is het meer realistisch om lokaal/regionaal te opereren. Het voordeel voor distributiekosten ligt dan voor de hand. Ook op andere onderdelen zou het concept van de boodschappenlijn moeten veranderen: Door deze lokale operatie kan je een groep van MKB bedrijven combineren in 1 bezorgdienst. Je bent niet meer afhankelijk van 1 grote partner (Laurus), maar hebt de lokale bakker, slager, supermarkten, warehuis en bouwmarkt als partners. Door de diversiteit van de goederen, die je aflevert, kan je voor het nodige distributievolume zorgen (welke nog steeds lokaal zijn). De lokale partners zorgen voor de opslag, de boodschappenlijn zorgt voor aflevering van de gecombineerde bestellingen. Extra services, die je kan bieden, zijn:- laagste prijs garantie (indien een combinatie van meerdere supermarkten als parner)- highlight van promotionele artikelenDus, even uitblazen en opnieuw beginnen.

Doodgeboren kindje. Het enige voordeel zit hem in het gemak voor de consument, niet in de prijs en dan kom je dus AH weer tegen met zijn perfecte boodschappendienst. Je moet het niet perse op willen nemen tegen de grote jongens, al helemaal niet als het daar gesmeerd loopt maar ook nog niet kostendekkend.