EDAY: ‘Niet de output, maar het narratief wordt belangrijk’

De landmacht merkt nu al dat er meer geld beschikbaar is voor training en nieuwe technologieën. Dat vertelde Daniëlle ter Haar, Hoofd Research and Development Simulatie Centrum Koninklijke Landmacht, gisteren op een uitverkochte EDAY. “De landmacht is tegenwoordig een proeftuin van nieuwe technologie, met als motto: sterk, slim en samen.”

Ter Haar leidde lange tijd een eigen VR bedrijf, maar ruilde dat drie jaar geleden in voor een baan bij defensie omdat ze ‘het land wilde dienen’. Onder haar leiding worden digital twins, AI-gedreven simulaties en next-gen trainingsomgevingen getest die de gereedheid van militairen naar een nieuw niveau moeten tillen. Ze gelooft sterk in de kracht van samenwerken en kennis delen tussen (inter) nationale partners; NAVO, wetenschappelijke instituten en het bedrijfsleven.

“We zullen wel moeten, want de CO2 regelingen verhinderen dat we kunnen bijbouwen. En de rechtbank vernietigde in 2024 een natuurvergunning die nodig was voor de militaire oefeningen op Vlieland. Dus is het noodzakelijk dat we ook virtueel kunnen trainen.”

Meer nog dan in voorgaande jaren bood het programma van EDAY een grote verscheidenheid aan presentaties over de meest uiteenlopende onderwerpen, al dook AI in ongeveer elke sessie op.

Jeroen van der Most, die digitale kunstwerken met AI maakt, vertelde hoe hij op een Saoedische website las dat iemand 3,2 miljoen dollar een schilderij van zou hebben gekocht. Het beroemde kunstwerk Sterrennacht van Vincent van Gogh had als inspiratie gediend. De eigenlijke inspiratie zou Van der Most hebben opgedaan tijdens een bezoek aan de historische Saoedische stad Diriyah, vlak bij hoofdstad Riyad.

Maar Van der Most was nog nooit in Saoedi-Arabië geweest en het schilderij bleek een rip-off van werk dat hij jaren geleden had gemaakt. Samen met een journalist van Het Parool traceerde hij uiteindelijk het doek, dat daadwerkelijk bleek te bestaan, en Van der Most kreeg zelfs de kans het te ondertekenen. “Ik had er een advocaat op af kunnen sturen, maar het leek mij leuker als ik zou proberen om het toch min of meer mijn eigendom te maken.”

De belangrijkste les die hij geleerd heeft is dat in de kunst het narratief belangrijker is dan de output, want met AI kan iedereen geavanceerde kunst maken die niet op zichzelf niet onderscheidend hoeft te zijn. Het idee wel.

Zijn laatste installatie Quantum Cat maakt gebruik van zowel kunstmatige intelligentie als een kwantumcomputer. Voor de digitale afbeeldingen van de kat en de weergave van teksten in het kunstwerk gebruikte van der Most een experimentele kwantumcomputer van de TU Delft. Het is het eerste kunstwerk dat met een Nederlandse kwantumcomputer is vervaardigd. Een kwantumcomputer kan meerdere uitkomsten tegelijk produceren en daarmee ook meerdere posities innemen, iets wat ook nodig is voor de, ethiek rond kunstmatige intelligentie.

Toch lijkt de quantum computer voor praktische toepassingen nog ver weg, vertelde Lieven Vandersypen van QuTech eerder dit dah. Vandersypen en zijn collega’s lanceerden eerder dit jaar het besturingssysteem QNodeOSm dat quantumnetwerken verandert van een theoretisch concept in een bruikbare technologie.

Een quantumnetwerk verbindt meerdere quantumapparaten met elkaar en stelt die in staat quantuminformatie uit te wisselen. Zo legden QuTech onderzoekers vorig jaar een quantumverbinding tussen Delft en Den Haag.

Vandersypen is ervan overtuigd dat de quantumcomputer voor dezelfde doorbraak zal zorgen als de seriële computer, maar benadrukte ‘dat we er nog lang niet zijn’. Hijzelf werkt al 30 jaar aan het concept.

De Belg heeft grote verwachtingen van Googles nieuwe quantumchip Willow, volgens hem een doorbraak in kwantumfoutcorrectie en schaalbaarheid. Willow kan complexe berekeningen uitvoeren die voor supercomputers onmogelijk zijn en opent de weg naar grootschalige, foutloze quantumcomputers voor toepassingen in medicijnen, batterijen en fusionenergie.

Modeontwerper en innovator Anouk Wipprecht toonde in hoog tempo haar portfolio van met technologie verrijkte ontwerpen, waarbij mode en technologie op een ongewone manier samenkomen, met systemen rond het lichaam die neigen naar kunstmatige intelligentie. Haar op Intel-Edison gebaseerde Spider Dress ontbrak evenmin: sensoren en beweegbare armen op de jurk helpen om een duidelijkere grens van persoonlijke ruimte te creëren. Deze robotjurk valt zelf aan wanneer je te dichtbij komt.

Ze maakt robotische jurken, hardware prototypes, maar ook prothetische armen en benen. Voor Cirque Du Soleil heeft ze gewerkt aan interactieve kostuums, voor Swarovski aan slimme sieraden en stage outfits voor Fergie en Britney Spears, of de integratie van sensoren in stoffen voor sport merken zoals Adidas.

Wipprecht vertelde hoe zij in de Beemster, waar zij opgroeide, gefascineerd raakte door de aldaar aanwezige windmolens. Tegenwoordig woont ze in techstad Delft. Ze vindt het belangrijk om deze producten met opensource modellen in de markt te zetten, waardoor anderen haar werk kunnen namaken of verbeteren.

Terug van weggeweest: slimme brillen. Openingsspreker Liya Safina, ontwerper van Googles XR-team, propageerde het gebruik van nieuwe interfaces die ons moeten bevrijden van de ‘rechthoekige schermen’, waarop we dagelijks kijken.

Slimme -brillen staan op het punt een soort co piloot in het dagelijks leven te worden: stil op de achtergrond totdat je ze nodig hebt, en precies op het juiste moment aanwezig. Spatial computing zal volgens Safina ons leven transformeren zoals sommige apps (dating, navigatie) dat hebben gedaan.

Foto’s van Peter Boer