Column: Besturen of ondernemen?

Zou Bill Gates ook buiten de top 10 vallen op de lijst van de grootste Amerikanen aller tijden? Dit vraagt strateeg Eduard Vos van Brandsters Amsterdam zich af in de Emerce estafettecolumn. “De grote Hollandse ondernemers Anton Philips en Freddy Heineken komen bij ons namelijk niet verder dan een 17e en 18e plek op de lijst van allergrootste Nederlanders aller tijden.”

In het tot vervelens toe voor- en uitgekauwde televisieprogramma van de KRO lijken captains of Industry met klinkende resultaten lager te worden aangeslagen dan politici, kunstenaars, wetenschappers en voorvechters van idealen. Hoe verklaar je anders een top tien positie voor wijlen Pim Fortuyn? Welke uitvinding of zilvervloot heeft hij ooit binnengehaald? Of was het de veldslag voor vernieuwing die hij bijkans met grote overmacht zou hebben gewonnen in een bestuurlijk tamelijk vastgelopen politiek gremium?

Misschien bewonderen we nog wel het liefst mensen die nieuwe mogelijkheden willen creëren en zich ten koste van alles een positie verwerven om hun idealen te kunnen realiseren. Hoe meer weerstand overwonnen, hoe beter. Maakt niet uit wat het is. Soms nog onduidelijke mogelijkheden waarin we als volgelingen zo graag ons eigen perspectief en individuele bijdrage willen herkennen. Microbiologie, impressionistische schilderkunst, totaalvoetbal. Appellerend aan onze eigen verbeelding en minstens discutabel.

Het streven naar idealen [met of zonder maatschappelijk perspectief voor de toekomst] telt bij onze bewondering voor anderen misschien wel net zo zwaar als het op zichzelf kunnen aantonen van indrukwekkende resultaten. In die zin zaten de heren Philips en Heineken misschien al teveel in een rijdende productietrein om top 10 ontzag en bewondering te kunnen oogsten. Wellicht scoren ze wel topposities in een lijst van grootste Nederlandse zakelijke ondernemers allertijden. Ik zou dat graag eens willen toetsen. Ik denk namelijk dat we de verhalen rondom deze tot de verbeelding sprekende business tycoons goed kunnen gebruiken bij het doorbreken van de huidige teneur bij vele Nederlandse bedrijven: het pappen en nathouden van aandeelhouders. Vaak door bestuursvoorzitters en bestuurders die focussen op korte termijn doelen en controleprocessen. Overigens vermanend aangemoedigd door de huidige landelijke Zeeuws Meisje politiek. 100% controle. Geen cent teveel.

De ondernemers die wij in Nederland zo hard nodig hebben en die het verschil willen maken, die hebben daar niets mee te maken. Zij hebben niet alles onder controle maar zijn wel bereid om gecalculeerde risico’s zelf te dragen. Zij kijken constant en razend scherp naar wat er zich buiten in de wereld afspeelt en creëren op basis van hun waarnemingen voortdurend en snel nieuwe kansen en mogelijkheden voor innovatie en daarmee opties voor kwalitatieve groei. Apple en i-pod.

De mijns inziens nog steeds geschrokken bestuurders van Nederlandse bedrijven in de – als innovatief bekend staande – dienstensectoren reclame, Internet en ICT zou ik willen aanmoedigen om een waardevolle bijdrage te leveren aan het creëren van kwalitatieve groei: geef ruimte aan creatieve ondernemers in de dop met een outside-in visie. Creëer binnen bestaande structuren ruimte en mogelijkheden voor cyclische innovatieprocessen* waarbij besturen en ondernemen hand in hand gaan. Want er is niets mis met focus op resultaten.


Eduard Vos – Strateeg innovatieve communicatie bij Brandsters Amsterdam.

* The dynamic role of knowledge in innovation – Prof. A.J. Berkhout – Delft University Press