De terugkeer van de IPO

Slechts twee internetbedrijven kregen vorig jaar een notering aan de Nasdaq. Maar dit jaar staat de IPO-teller na enkele maanden al op tien. Gaan we een revival beleven?

Wie in februari aandelen PayPal kocht kan nu vrolijk door het financiële leven gaan. PayPal biedt internetters een betaalmogelijkheid via e-mail en is daar in de VS uitermate succesvol mee. Analisten keken al enige tijd uit naar de beursgang van het bedrijf en staken hun enthousiasme hierover niet onder stoelen of banken. In februari was het zo ver, vier maanden later is de waarde van het aandeel verdubbeld.

PayPal was het eerste internetbedrijf dat sinds lange tijd naar de beurs ging en weer enige grandeur gaf aan het fenomeen ipo. In het kielzog van het betaalbedrijf meldde zich ook online reisbureau Orbitz.com, al heeft het nog geen datum voor de beursgang genoemd. Wel gingen in de maanden mei en juni e-tailer Overstock.com, verhuurder van dvd's Netflix.com en webbureau Plumtree Software naar de beurs. Verder verwelkomde de Nasdaq nog Synaptics, dat touchpads voor notebooks maakt , Printcafe Software (software voor printers) en IT-bedrijf ManTech, dat met name voor de overheid werkt. Drie IT-bedrijven die producten ontwikkelen voor het Ministerie van Defensie kregen dit jaar een notering aan de New York Stock Exchange (NYSE).

Dat klinkt indrukwekkend, zeker gezien het feit dat er vorig jaar op 63 ipo's aan de Nasdaq slechts twee internetbedrijven waren, LoudCloud en Riverstone Networks. Verder was er nog een beursgang van The Princeton Review, een bedrijf dat zich deels richt op e-learning en om die reden, met enige goede wil, in het vakje internet geplaatst werd. Dat drietal stak mager af tegenover de 104 ipo's van internetbedrijven in 2000. Het resterende deel van de Nasdaq-ipo's vorig jaar was hoofdzakelijk biotechnologie, gevolgd door softwarebedrijven, maar ook fabrikanten van halfgeleiders, producenten van medische apparatuur en chipproducenten. Een deel daarvan, tussen de tien en vijftien bedrijven, is te kenmerken als internetgerelateerd.

Lijkt er in absolute aantallen nu een -bescheiden ? kentering op te treden rond internetbedrijven, in opbrengst van de beursgang zet een dalende lijn zich voort. In 2000 haalden internetbedrijven met een ipo aan de Nasdaq nog gemiddeld 113,4 miljoen dollar op, wat een afname was van 53,7 procent ten opzichte van 1999. Vorig jaar was de opbrengst nog verder afgenomen (gemiddeld 109,8 miljoen dollar) en te oordelen naar de recente beursgangen zal de gemiddelde opbrengst over het huidige jaar wederom minder zijn; de teller staat nu op zestig miljoen dollar per ipo.

Overwaardering

Die daling is te verklaren uit de overwaardering van veel internetbedrijven eind jaren negentig. Beleggers wikken en wegen meer, en komen vaker tot de conclusie dat op basis van de introductiekoers bedrijven zich te hoog (laten) waarderen. Om die reden zagen zowel Plumtree als Printcafe Software zich genoodzaakt de verkoopprijs voor het aandeel lager te stellen, de begeleidende bank kreeg signalen van beleggers dat ze de prijs te hoog vonden. In het verlengde hiervan: de overwaardering van tech-bedrijven werkt ook nog steeds door bij venture capital fondsen. Vorig jaar ging de opbrengst uit venture capital investeringen in de Verenigde Staten met 27,8 procent omlaag, aldus de National Venture Capital Association, met name door afwaardering van de bedrijven in portefeuille.

Schadeclaims

De behoedzaamheid werd aangewakkerd door de rol van zakenbanken tijdens de dotcom-hype. Momenteel liggen er rond de driehonderd claims van beleggers die vinden dat ze benadeeld zijn door hun bank. Credit Suisse First Boston betaalde in december honderd miljoen dollar aan schadevergoeding, nadat de SEC, de toezichthouder op de Amerikaanse beurs, een onderzoek was gestart naar het handelen van de bank inzake de ipo van Mortgage.com. De bank zou niet geheel volgens de regels geprofiteerd hebben van zijn rol als leidende bank bij de beursgang. Ook Merrill Lynch trof een schikking met de openbaar aanklager. De bank had naar beleggers toe hoog opgegeven over het aandeel Infospace maar intern het aandeel als "crap" betiteld. Beleggers voelden zich voor de gek gehouden. Ook Merril Lynch betaalde honderd miljoen dollar in een schikking. Beide banken bekenden overigens geen schuld.

Met het openbreken van het 'ipo-circuitje' lijken twee obstakels voor weerkerend vertrouwen te zijn opgeruimd. Waar het vorig jaar een kwestie was van koest houden (bedrijven en banken) en wonden likken (beleggers), is er nu weer sprake van optimisme. Met de recente internet-beursgangen in het achterhoofd, die te oordelen naar het koersverloop succesvol verliepen, zullen beleggers minder afkerig raken van ipo's van internetbedrijven. Het optimisme wordt wel beperkt gehouden door analisten en de Amerikaanse media, want er zijn schaduwzijden.

Waar drie jaar geleden een wankel bedrijfsmodel geen bezwaar was, en winst zonder problemen voor de lange termijn gepland mocht worden, zijn beoordelingen nu stevig aangescherpt. Daar zal niemand om treuren. Winst binnen handbereik is onder beleggers een keihard criterium geworden. Die eis betekent wel dat de groep internetbedrijven die in potentie een beursgang kan maken vooralsnog klein is. Overstock.com, Netflix en Paypal staan op de drempel tussen zwarte en rode cijfers. Een naam die veel genoemd wordt voor een mogelijke ipo is Google, volgens eigen zeggen al winstgevend, maar ? eveneens volgens eigen zeggen ? niet geïnteresseerd in een beursgang. Bewezen bedrijfsmodel, reële waardering en winst binnen handbereik, zijn de drie toetsstenen waar menig ipo-wens over zal struikelen.

Dan zijn er nog de twijfels over het als slecht beoordeelde beursklimaat. Wie vorig jaar naar de beurs ging nam een groot risico, zo ging de koers van LoudCloud genadeloos onderuit. Wie nu een ipo doorzet neemt nog steeds een behoorlijk risico, niet zozeer vanwege de mogelijkheid dat de koers wegzakt (die blijft redelijk stabiel bij de recente ipo's), maar omdat het bedrijf met een mogelijk te lage waardering naar de beurs gaat. Leuk voor de belegger, minder leuk voor het bedrijf. Wachten is het devies, zeggen sommige analisten tegenover Amerikaanse media. Over een half jaar kan een beursgang meer opleveren.

Maar dat 'het beursklimaat' niet op alle fondsen een negatief effect heeft bewijst een bedrijf als eBay al geruime tijd. Het zijn met name bedrijven uit de telecom-sector waar koersen elkaar als dominostenen onderuit weten te halen. De beleggers in de bedrijven die recent naar de beurs gingen, hebben er vooralsnog genoeg vertrouwen in, getuige de koersstijging bij PayPal en de stabiele koersen van de overigen. Het slechte nieuws over de economie en mogelijke aanslagen had voor vier ipo-gangers juist een positief effect. Veridian Software, IDT, Anteon International en ManTech International vulden gemiddeld de kas met 188 miljoen dollar. De sleutel tot deze prestatie ligt bij het Amerikaanse ministerie van Defensie, dat aardig wat dollars extra mag stukslaan op het verbeteren van 's lands beveiliging. Deze bedrijven konden zich geen beter beursklimaat wensen.