Flash-Forward

Flash is al jaren veelbelovend. Maar opdrachtgevers willen niet vaak aan de knipperende en flitsende sites en banners. Langzamerhand verdwijnt de huiver.

Wie 's ochtends de vertrekhal van Schiphol verlaat, loopt buiten tegen een enorm scherm van tien bij vijf meter aan. In bewegende beelden showt de wakkerste krant van Nederland daar wat er die dag in te lezen is. Knap gedaan, denkt de leek. De kenner ziet een heuse flash-toepassing. Vanuit Roermond stuurt het bureau E-factory iedere ochtend de Telegraaf-feed naar het scherm. Directeur Ton Maessen is enthousiast over deze vrij nieuwe toepassing van flash. "We tonen alles op dat scherm gewoon via een analoge lijn vanuit Roermond."

Het bedrijf kan de vraag naar flash-sites en -toepassingen nauwelijks aan. Sinds De Telegraaf een aantal opdrachten plaatste, staat de telefoon roodgloeiend. Maessen heeft de afgelopen tijd 24 man personeel aangenomen, en hij zoekt verder. In de vestigingen in Roermond en Almere wordt in drie ploegen 24 uur per dag doorgewerkt. E-factory merkt dat typische breedband-toepassingen geen bezwaar meer vormen, nu steeds meer gebruikers overstappen op kabel of ADSL. KPN had aan het eind van het eerste kwartaal 418.000 ADSL-abonnees, een toename van 138 procent in vergelijking met vorig jaar. En die groei is er nog niet uit, getuige ook de tegen elkaar opboksende campagnes van de aanbieders. Maar is breedband wel nodig voor flash? Nee, niet echt, vindt Maessen. "Een document van vijfduizend pagina's hoeft niet groter te zijn dan 5k. Dat is veel kleiner dan in html, en het heeft een veel hoger fun-gehalte."

Flash, een product van softwarebedrijf Macromedia, verscheen in 1996 op de markt. Meteen gooide het hoge ogen. Immers, de tot dan toe vrij statische webpagina's konden met flash opgeleukt worden met animaties en bewegende beelden. Internet kon misschien wel de televisie naar de kroon steken. De potentie was groot, maar de bezwaren ook: op de trage verbindingen van midden jaren negentig kwamen de animaties niet goed uit de verf. Voordat een surfer een dergelijke animatie kon zien, moest hij een speciale plug-in downloaden en ook dat stuitte op weerstand. Wel doken duizenden creatievelingen op de technologie, zodat op de achtergrond flash langzaam tot wasdom kon komen.

Sander Kessels was in Nederland één van de eersten die met flash in de weer ging. Hij zag ook de bezwaren, maar bleef met zijn bedrijf Lollibomb volharden in flash. "Flash heeft de afgelopen jaren klappen gehad door slechte toepassingen. Het zou traag en langzaamladend zijn. Nou, dat heeft meer met de ontwikkelaars te maken, want in principe is flash sneller dan html".

Een groei in opdrachten ziet Kessels nu overigens niet. Lollibomb trekt wel wat meer opdrachten aan, maar dat komt vooral omdat concurrenten van de markt verdwenen zijn. "De drempel ligt nu nog te hoog. Flash is voor ontwikkelaars relatief makkelijk te leren, maar in html is het oplossen van problemen veel eenvoudiger. En zoekmachines pakken flash-content nog niet goed op. Alles bij elkaar maakt dat de opdrachtgever nog wat huiverig".

Dat merkt ook Erik Hoogendorp van ontwerpbureau 178 Aardige Ontwerpers. Hun eigen flash-site was genomineerd voor een Dutch Design Award. Maar niet alle klanten willen aan de flash. "Flash maakt bang, het ruikt naar plug-ins en dat wil niemand. Terwijl flash toch browser-stabieler is dan html. Flash 6 is er al, maar uit voorzichtigheid wordt vaak om een oudere versie gevraagd".

De gebruiksvriendelijkheid van flash is nog niet denderend, concludeert Bastiaan Klooster van 2C Communication. Dit bedrijf neemt websites onder de loep en licht ze door op gebruiksgemak. "Het grote nadeel is dat nog niet iedereen flash-toepassingen goed op zijn scherm krijgt. Dat wordt gelukkig snel minder, want flash kan mooie dingen laten zien en het geeft veel vrijheid. Maar ik ben bijvoorbeeld nog geen toepassing tegengekomen die geschikt was voor blinden en slechtzienden. Vaak zijn toepassingen toch nog zwaar en dus langzaam in te laden. Ook dient er goed en logisch ontworpen te worden; niet alles heeft flash nodig". Klooster vindt de risicokaart van de provincie Friesland een goed voorbeeld van een correcte flash-toepassing. Op de kaart kan de gebruiker zien waar zich bijvoorbeeld tankstations en opslagplaatsen van gevaarlijke stoffen bevinden. Dankzij flash is scrollen over de kaart en inzoomen erg snel en duidelijk. "Het ziet er fantastisch uit, en is redelijk gebruiksvriendelijk. Maar het grote voordeel van html blijft dat het pas inlaadt als je het opvraagt. Flash niet." Het enige bezwaar dat Ton Maessen kan bedenken is dat bedrijven geen flash willen toelaten op hun netwerk. "Dan hebben ze angst voor virussen of overload. Maar dat is onzin, flash is heel onschuldig". Kessels ziet wel een verandering: enkele jaren terug zag je veel sites die geheel uit flash waren opgetrokken. Dat zie je niet veel meer. Nu zijn het vooral losse onderdelen van sites die in flash worden gebouwd, zoals bijvoorbeeld spelletjes".

Usability-goeroe Jakob Nielsen is al jaren een tegenstander van flash. Het zou ondermeer de aandacht afleiden van de oorspronkelijke bedoeling van een site. Dat zijn kinderziektes, denkt Maessen. "Je ziet inderdaad wel eens een flitsende flash-animatie van een halve minuut, en uiteindelijk komt daar een advocatenkantoor achter te voorschijn. Dat slaat natuurlijk als een tang op een varken".

Flash stapt nu over van de 'freak-fase' naar het gewone dagelijkse leven. Waar in de eerste jaren vooral kunstenaars en andere creatievelingen hun kennis botvierden op bijvoorbeeld animaties, filmpjes en spelletjes, komen nu de meer zakelijke toepassingen bovendrijven. Maessen van E-factory merkt dat heel sterk. Met name voor tijdschriften en uitgevers maakt zijn bedrijf nu flash-componenten. "Tijdschriften en jaarverslagen in flash, dat slaat enorm aan! Het zier er niet alleen leuk uit, maar het is ook mogelijk om eenvoudig te bladeren en bijvoorbeeld verslagen uit te splitsen per artikel. Ook het contentmanagementsysteem en de bestel- en betaalfunctie is in flash gebouwd. Als we ons product presenteren is het 'oh-en-ah-gehalte' erg hoog". Nu het bureau projecten heeft gedaan voor de Telegraaf Holding, de KNVB en de Makro, komt ook de British Library een kijkje nemen in Roermond. Maessen: "Zij hebben veel oude boeken die ze niet iedereen in handen geven, want dan vergaan ze. Gewoon de boeken scannen haalt de look and feel van de boeken weg, maar onze applicatie kan dat wel. Ook voor tijdschriften is dat handig; daarvoor kunnen we een teaser-versie maken. Zo presenteer je je blad op het web, zonder het weg te geven."

Als het aan Macromedia ligt, zien we flash de komende jaren overal opduiken, niet alleen op de computer. Daarvoor schreef het bedrijf zelfs een heuse strategie. Het voorbeeld van het scherm bij Schiphol is een goed voorbeeld. Volgens Rob Burgess, CEO van Macromedia, is het bedrijf in hoog tempo overeenkomsten aan het sluiten met media- en technologiebedrijven, om flash op meer plaatsen dan de desktop te brengen. Zo zullen deze zomer mobieltjes uitgerust zijn met flash. Ook New Yorkse taxi's maken gebruik van de technologie: op het dak van de auto's is reclame te zien gemaakt met flash.

Reclame is dan ook een belangrijke pijler voor flash. De rich media-banner wint snel terrein, ook weer dankzij de groeiende belangstelling voor breedband. Want hoe hard ontwikkelaars ook beweren dat flash niet zwaarder is dan andere technieken, een flash-banner heeft op een inbel-modem aanzienlijk meer tijd nodig om te laden dan een gewone gif-banner. Volgens Doubleclick wordt nu 28 procent van de banners gemaakt met rich media, een toename van ruim tien procent in vergelijking met vorig jaar. Tegen het eind van het jaar zullen vier op de tien banners rich media bevatten, verwacht het bureau. Wel is er een kleine terugloop in het percentage doorkliks op rich mediabanners, maar er wordt nog steeds meer dan drie keer zoveel geklikt op dit soort uitingen dan op normale banners. Volgens Doubleclick komt dat ook omdat bedrijven rich media tot nu toe vooral inzetten voor branding van hun merk. Doubleclick en Macromedia gaan overigens intensiever samenwerken om flash met Doubleclick's DART-systeem te integreren.

Ook de ontwikkeling van games gaat hard. Inmiddels zwerven er duizenden spelletjes op het web, al dan niet gemaakt in opdracht van commerciële partijen. Maar ook de sites achter de banners maken meer en meer gebruik van de techniek. Met name autoverkopers zien de toegevoegde waarde. Nu al oriënteert 37 procent van de autokopers zich op het web, en met flash-toepassingen kunnen potentiële kopers de auto's bijna binnenstebuiten keren.

Maar dat flash echt de experimentele fase heeft verlaten, bewijst Macromedia's overeenkomst met NTT Docomo. Zo krijgen 36 miljoen Japanse mobiele gebruikers de beschikking over de techniek. NTT Docomo rekent daarbij op de grote flashontwikkelaars-community. Er komt in ieder geval een toepassing om je eigen ringtone te componeren met flash, en Burgess rekent ook op een groei van rich media-advertenties voor de telefoontjes. En terugkijkend op de tegenstand die flash jarenlang tegenkwam, zegt Burgess: "Flash is een succes geworden, ondanks zichzelf".