Google krijgt exclusiviteit na digitalisering boeken

Bedrijven die Europees erfgoed op grote schaal digitaliseren, zoals Google, krijgen het exclusieve gebruiksrecht voor de periode van zeven jaar. Daarna vervalt de digitale kopie weer aan het publieke domein.

Dat is een van de aanbevelingen die een commissie van drie wijzen doet aan eurocommissaris Neelie Kroes.

Hiermee probeert Europa het bedrijfsleven en nationale overheden duidelijkheid te geven over de randvoorwaarden bij digitalisering van Europees cultureel erfgoed. In het bedrijfsleven behoort Google tot de actiefste partijen die digitale kopieën maakt van boeken, foto’s, schilderen en films. In ruil voor die investering zegt Europa dat Google die werken zeven jaar via zijn eigen zoekdienst mag aanbieden. En er moet een kopie in depot annex zoekmachine Europeana komen.

Het advies klinkt: “Publiek-private partnerschappen voor digitalisering moeten worden aangemoedigd. Deze samenwerkingsverbanden moeten transparant, niet-exclusief en billijk zijn voor alle partners. Verder moeten ze resulteren in grensoverschrijdende toegang tot het digitale materiaal voor iedereen. Er mag aan de particuliere partner niet langer dan zeven jaar voorrang worden verleend voor het gebruik van het gedigitaliseerde materiaal“.

Google wil het liefst een voorkeursbehandeling van 15 jaar, maar die wens kan wel eens sneuvelen als wisselgeld in andere onderhandelingen met de Europese overheid. De Europese Commissie bekijkt momenteel namelijk of Google zijn macht op de zoekmarkt misbruikt. Frankrijk probeert Europa met zachte hand ertoe te dwingen dit onderzoek erg grondig te doen.

Kroes’ rapporteurs raken ook het netelige punt van auteursrecht van niet-courante werken. Daar kan beste wat flexibeler mee worden omgegaan, menen ze. “Auteursrechtelijk beschermde werken die niet langer commercieel verspreid worden, moeten online worden gezet. Het is in de eerste plaats aan de rechthebbenden om deze werken te digitaliseren en te beheren. Als de rechthebbenden dat echter niet doen, is het belangrijk dat culturele instellingen de mogelijkheid hebben om het materiaal te digitaliseren en beschikbaar te stellen aan het publiek, waarvoor de rechthebbenden dan een vergoeding moeten ontvangen”.

Het is de bedoeling dat alle Europese overheden per 2016 Europeana als centrale portaalsite moeten gebruiken en promoten als digitaal depot voor cultureel erfgoed. Nationale overheden wordt gevraagd meer te investeren in digitalisering en het behoud van hun cultuur.