‘Groei in e-procurement moet nog komen’

Aanstaande vrijdag promoveert Jeroen Harink op het proefschrift 'Internettechnologie in inkoop. De kinderschoenen ontgroeid'. Volgens Harink is de NS een echte innovator op het gebied van e-procurement.

Harink ontwierp en testte voor zijn proefschrift de E-Procurement Organisation Suitability (EPOS)-methode. De methode beschouwt wat de inkoopdoelstellingen van een organisatie zijn en waar een organisatie nu staat. Op basis daarvan kan vervolgens een geschikte vorm van e-procument (elektronisch inkopen) gekozen worden.

De ondertitel van uw proefschrift luidt: 'De kinderschoenen ontgroeid.' Welke aanwijzingen hebt u dat e-procurement volwassen is?"
Harink: "We hebben tot nu toe een vrij geleidelijke groei in e-procurement gezien, los van het knappen van de zeepbel. Allerlei serieuze onderzoeken laten zien dat de echte groei nog moet komen, en die hangt waarschijnlijk samen met het aantrekken van de economie. E-procurement is zeker geen luchtfietserij. De babylonische spraakverwarring over de verschillende vormen van e-procurement is voorbij, en het inzetten van e-procurement betekent nu vaak dat de inkoopfunctie binnen een organisatie sterk verbeterd wordt. "

Wat bracht u in 1999 tot uw onderzoek?
"Ik ben van huis uit een nuchter type, en eind jaren negentig zag ik heel veel overspannen verwachtingen over elektronisch inkopen. Er was een groot verschil tussen die verwachtingen en de realiteit. Je zag bijvoorbeeld dat de Chief Purchasing Officer van Philips vrij impulsief besloot Ariba Buyer te implementeren, met name gebaseerd op verwachtingen. Anderhalf jaar later maakte Philips een pas op de plaats om alsnog een business case op te stellen: het werd tijd voor wat realiteit."

Bestaat er nog veel scepsis in de markt over e-procurement?
"Die scepsis was er absoluut. Vooral in de periode van de de-hype. Je kon er maar beter niet over praten. Nu is de scepsis veel minder, omdat de verwachtingen veel realistischer zijn. Ik zie nu weer een stijgende lijn in het gebruik van e-procurement. Over enige jaren zal elke organisatie een vorm van e-procurement inzetten; het zal dan een logisch onderdeel van elk bedrijf worden. Nu al zie ik bij het kleine autobedrijf van mijn zwager dat men bestellingen via internet plaatst."

In uw dissertatie spreekt u van meerdere vormen van e-procurement. Heeft internet ook volstrekt nieuwe vormen gebracht??
"Ik denk dat 'auctioning' oftewel veilen, echt een vorm is die voor 1995 voor verreweg de meeste inkoopmanagers niet bereikbaar was. Andere vormen, zoals het bestellen uit een online catalogus en het online versturen van offerteaanvragen, hebben wel een pendant in de offline wereld. Al die vormen zijn nu tools in de gereedschapskist van de moderne inkoopmanager. Enige jaren geleden werd alles op één hoop gegooid. Mijn proefschrift beschrijft een methode om uit al die vormen de juiste keuze te maken. Tot dusver hebben bedrijven er vaak te weinig bij stilgestaan of ze wel aan e-procurement toe zijn, en hebben ze de verschillende oplossingen niet beoordeeld op hun bijdrage aan de bedrijfsdoelstellingen."

Welke bedrijven of sectoren lopen voorop?
"Dat zijn vaak bedrijven met een groot inkoopvolume. De financiële sector met bedrijven als ING, ABN AMRO en Rabobank is vrij ver. Daar gaat het vooral om facilitaire inkoop. Dat wil zeggen inkoop van goederen die geen onderdeel van het eindproduct uitmaken. Verder zijn bedrijven als KLM en NS echte innovators."

De Nederlandse Spoorwegen een innovator?
"Ja, op dit gebied zeker. Dat heeft ook te maken met de man die er zit. De inkoopdirecteur van de NS is een echte koploper. "

Jeroen Harink promoveert aanstaande vrijdag om 16.30 uur in het Bestuursgebouw van de Universiteit Twente. Promotoren zijn prof. Roel Pieper en prof. Jan Telgen.