Ict-consulting & -services

Nederland telt ongeveer 580 ict-consultancybureaus, waarvan ongeveer zestig procent actief is binnen internet en e-commerce. Volgens onderzoeksbureau MarketCap zal met name de vraag naar services dit jaar sterk stijgen. Niet alle aanbieders gaan daar echter profijt van trekken.

Wat werd er vorig jaar uitgegeven aan ict? Volgens Aberdeen Group ging het wereldwijd om een bedrag van 1260 miljard dollar. Het voorziet dat dit bedrag zal groeien naar 1440 miljard dollar in 2006. In Nederland zijn de cijfers over de bestedingen aan ict als volgt (2004 betreft een prognose):

2002 13 miljard euro
2003 ruim 13 miljard euro
2004 13,8 miljard euro

Van genoemde 13 miljard euro in 2003 werd het grootste deel uitgegeven aan services. De verhoudingen lagen als volgt:

Services 5 miljard euro
Hardware 4,4 miljard
Software 3,6 miljard

Volgens de onderzoekers van MarketCap zal de omzet aan services dit jaar met 9,3 procent stijgen. In totaal verwacht het dit jaar een omzet van 5,4 miljard euro voor services. Vooral de segmenten Operational support & Managed services groeien als kool, naast educatie-services als eLearning.

De overheid en de industrie geven nog steeds het meeste geld uit aan ict. Ze dragen respectievelijk 16,3 en 16 procent bij aan het totaal aan ict-uitgaven. Met de 13,8 miljard euro aan bestedingen voor dit jaar zit Nederland overigens aan de onderkant van wat landen zoal aan ict uitgeven. Volgens onderzoekbureau Forrester Research blijven landen als Nederland en Duitsland achter in hun groei van de ict-bestedingen. Frankrijk laat volgens Forrester wel een gezonde groei zien. De ict-uitgaven in het Verenigd Koninkrijk groeien het snelst en wel met 6,4 procent in 2004.

12 procent werkloos
Ons land telt ongeveer 166 duizend mensen die in de ict-sector werkzaam zijn. Daarvan zit 12 procent werkloos thuis op de bank. Dat het desalniettemin niet slecht gaat met de Nederlandse ict-branche blijkt uit de recent verschenen Computable 100 lijst. Leden de top 100 ict-bedrijven uit deze lijst in 2002 samen nog een verlies van 7,5 miljard euro, vorig jaar werd er een winst geboekt van 2,1 miljard euro. De omzet daalde met 1,3 procent naar 34,1 miljard euro. Dat betekent dat de bedrijven ruim 20 miljard euro omzet uit het buitenland halen. De gemiddelde omzet per werknemer steeg van 207 duizend euro naar 217 duizend euro.

Voor volgend jaar verwacht belangenorganisatie Nederland- ICT een groei van 6 procent. Dat is heel wat meer dan de 1,5 procent groei die het CPB voorziet voor de gehele Nederlandse economie. Volgens de belangenorganisatie zal er meer omzet gehaald worden uit de vervangingsmarkt en door het uitvoeren van outsourcing- en shared service center activiteiten.

Minder externen
Maar niet alles zal groeien. De markt voor webhosting groeit bijvoorbeeld niet. MarketCap constateerde in 2003 in dit segment een verzadigingspunt. Een service gebied dat ook niet zo snel groeit is managed security services ofwel beveiligingsdiensten. Nogal wat aanbieders die voor ondernemingen ict-beveiligingfuncties wilden overnemen zijn inmiddels op de fles gegaan.

Het inhuren van externen staat ook onder druk. Uit de begin dit jaar verschenen ICT-Barometer van Ernst&Young komt naar voren dat er weliswaar sprake is van stijgende budgetten, maar dat het geld vooral gaat naar nieuwe hard- en software. Er is vooral meer uitgegeven aan de ontwikkeling van (nieuwe) websites. Minder geld is er voor externe dienstverleners, alhoewel de daling van omzetten niet meer zo extreem is als een aantal jaren geleden. De laatste tijd lijkt er evenwel een opleving waarneembaar. In de markt zijn geluiden te horen van ontevreden ict-leveranciers die in de wat mindere jaren veel consultants hebben kunnen ‘wegzetten’ op projecten die minder geld in het laatje brachten maar wel voor continuïteit zorgden: lees bij de overheid. Ze zijn ontevreden omdat de markt nu wat aantrekt en ze daarom dure mensen moeten inhuren om nieuwe projecten uit te kunnen voeren terwijl hun ‘eigen’ mensen nog even op de ‘goedkope’ projecten moeten blijven zitten. Het is ook nooit goed.

De toegevoegde waarde van externen ligt met name op het gebied van implementatie van softwarepakketten, gevolgd door het leveren van consultancy diensten, de introductie van nieuwe technologieën en het incidenteel oplossen van capaciteitsproblemen, zo staat in de ICT-Barometer van Ernst&Young van augustus jongstleden te lezen (het onderzoek wordt halfjaarlijks uitgevoerd), Aardig is de vermelding van het bureau dat een aanzienlijk deel van de ondervraagden in het onderzoek van mening is dat ict consultants die werkzaam zijn bij ict-detacheerders, niet of onvoldoende onafhankelijk zijn. Dit zou deels kunnen verklaren waarom de bereidheid van organisaties om consultancy diensten af te nemen van dergelijke consultants in veel gevallen is afgenomen. Waarschijnlijk is de toekomst aan consultants die beter hun onafhankelijkheid duidelijk kunnen maken.

Goede zaken doen nog steeds de consultants die deskundig zijn op het gebied van projectmanagement. Een populaire methode op het ogenblik is Prince 2 dat aangeeft hoe projecten kunnen en eigenlijk ook moeten worden uitgevoerd. Organisaties met relatief kleine projecten vinden de methode evenwel te zwaar en te omslachtig, terwijl omvangrijke projecten naast Prince 2 ook bijvoorbeeld ook portfoliomanagement nodig heeft. Project Management Institute heeft recent zeshonderd best practises neergelegd die als daar gebruik van wordt gemaakt, kunnen zorgen voor meer geslaagde ict-projecten. Het percentage mislukte projecten ligt overigens nog steeds op zo’n 70 procent.

Meer outsourcing
Ronduit goed gaat het in de markt van outsourcingsdiensten Volgens onderzoek van Morgan Chambers kan op het ogenblik nagenoeg alles worden uitbesteed: hardware, dataprocessing, rekencentra, onderhoud, beheer applicaties, applicatie-ontwikkeling, onderhoud, helpdesk support, desktops, telecommunicatie, services, webportals etc. Welk percentage van hun ict-budget geven bedrijven uit aan outsourcing? Volgens Morgan Chambers gelden de volgende percentages:

• 7 procent van de bedrijven besteedt 75 procent van het budget aan outsourcing
• 10 procent besteedt 51 tot 75 procent van het budget
• 16 procent besteedt 26 tot 50 procent
• 33 procent besteedt 2 tot 10 procent

De verwachting is dat deze percentages in de komende tijd zullen stijgen.

In ons land wordt de outsourcingsmarkt hoofdzakelijk verdeeld onder Accenture, IBM, AtosOrigin, EDS, Capgemini, Ordina, CSC, PinkRoccade, Vanco, LogicaCMG en Bull. Maar ook de grote adviesbureaus als Ernst&Young, KPMG, doen op de markt van outsourcing goede zaken. Genoemde grote aanbieders doen vooral outsourcingsprojecten bij grote bedrijven en nemen zo een groot deel van de markt voor outsourcing voor hun rekening.
Aan de onderkant van de markt zijn er echter nog steeds tal van kleine partijen actief. Aan de advieskant zijn dat bedrijven als Trekant Partners, MXIManagers, Hemington, Nexor, Expanding Visions, Optimum, M&I/Kompas, ILEC e.d. Aan de uitvoerende kant zijn er bedrijven als Easyworking, Schuberg Philis, Costa Meno, NextiraOne, Daxx, Lemontree, IlionX, Dexterity, For Each, Tribion en AAA base. Het is dus niet zo dat de grote de kleintjes inmiddels hebben opgegeten.

Nichemarkt
Hebben bovengenoemde bedrijven zich gespecialiseerd in het overnemen van ict-infrastructuren in zijn algemeen, er zijn ook veel kleinere partijen die zich in een bepaalde niche-markt hebben genesteld. Daarin gespecialiseerde bedrijven bieden outsourcingsoplossingen aan op het gebied van productie, administratie, logistiek, call centres, beveiliging tot aan filmproductie toe. Ook zijn er nogal wat bedrijven die zich hebben gespecialiseerd in offshore activiteiten, ofwel het uitbesteden van ict naar landen als Roemenie, Rusland, India, Vietnam etc.

Tot nu toe hebben ruim 250 ondernemingen ict-activiteiten naar lagelonenlanden uitbesteed, waaronder tal van kleine bedrijven. Een schatting is dat ongeveer 5 duizend ict-ers in lagelonenlanden voor Nederlandse opdrachtgevers werken. Dat aantal zal de komende 10 jaar stijgen naar 50 duizend. Men verwacht dat ongeveer 25 procent van de ict-dienstverlening op lange termijn in aanmerking komt voor offshore outsourcing.

Een andere verwachting is dat outsourcingsdiensten steeds meer via het web zullen kunnen worden aangeboden en worden afgenomen. Het is nog niet zover, maar over niet al te lange tijd is kantoorautomatisering een webdienst. PC’s, laptops, pda’s etc zullen dan met alle randapparatuur die op deze machines zijn aangesloten via het web worden beheerd en aangestuurd.

Veel operational support
Veel geld wordt nog steeds uitgegeven aan operational support, ofwel het in de lucht houden van netwerken. Een voorzichtige schatting leert dat bedrijven 70 tot 80 procent van hun ict-budget daarvoor inzet. Voor innovatie is dan nauwelijks ruimte meer. Het streven van veel bedrijven is dan ook om door kostenbesparing meer ruimte te krijgen binnen hun budgetten. Een mogelijkheid om dit te realiseren is outsourcing.

Outsourcing levert in de regel geen netto-besparing op, maar het geld kan wel ingezet worden voor andere dingen, zoals innovatie. De vraag naar operational services groeit nog steeds; netwerken worden nog steeds complexer en daarmee groeit de vraag naar ondersteuning van operators van netwerken. De trend is dat in de toekomst netwerken steeds meer met elkaar zullen gaan samenwerken, al dan niet in Grid-verband. Deze technologie komt overigens langzaam maar zeker van de grond. De Europese Commissie bijvoorbeeld is groot voorstander van deze technologie en stelt voor verdere ontwikkeling hiervan het nodige geld ter beschikking.

Zo is recent een groot Grid-project in de Europese gezondheidszorg van start gegaan. Er zal in de komende tijd meer software op de markt worden ontwikkeld waardoor binnen een Grid-configuratie gebruikers on-demand gebruik kunnen maken van de middelen en functies die binnen een Grid-architectuur aanwezig zijn. Een ander opkomend fenomeen heet Utility Computing, ook wel pay-as-you go computing genoemd. Bij Utility Computing service huurt een bedrijf alleen die software en hardware in die het op dat moment nodig heeft. Salesforce.com is hier een mooi voorbeeld van een bedrijf waar bedrijven alleen die CRM-applicaties kan huren die het nodig heeft en meer niet.

Een klein gedeelte van het ict-budget gaat nog steeds naar websitebouwers. Ondertussen hebben de meeste ondernemingen wel een website. Volgens Ernst en Young heeft 66 procent van de bedrijven zelf hun website gebouwd. Zelf bouwen doen vooral de grote bedrijven. Kleine bedrijven huren daarvoor vaker specialisten in; 41 procent van de bedrijven doet dit. Bij 5 procent van de bedrijven –organisaties met meer dan 500 medewerkers- zijn systeem-integrators aan de slag gegaan.


Barometer:
Nederland-ICT verwacht volgend jaar 6 procent groei 

Betere winstgevendheid ict-branche vorig jaar 

Omzet per werknemer groeit 

Software huren zal toenemen 

Nichespelers duiken op binnen outsourcing

Top 10 ICT-consultancy & -services

Uitleg over de onderzoeksmethodiek is hier te vinden