Informatiezorgen

Tjonge toch: wat een prikkelende stelling. Volgens mij is het vooral trendieuze prietpraat, slordig uitgewerkt. "Van budget-gestuurde organisatie naar klantgerichte prestatie indicatoren is – net als bij de overheid – een enorme cultuuromslag binnen de zorgsector." Kanbier maakt zijn stelling bovendien niet hard. Ziekenhuizen kunnen zich voor vierduizend Euro aansluiten op een trauma-marktplaats met patiëntgegevens. "Dit levert op gebied van ICT een grote kostenbesparing op en biedt tegelijkertijd de mogelijkheid om gegevens van de tien Nederlandse traumacentra te aggregeren tot landelijke cijfers." Welke kostenbesparing? Ten opzichte van wat? Welke landelijke cijfers? Wat is de 'snelheidswinst'? En waarom wordt de meetbaarheid pas aan de orde gesteld als het project reeds loopt?

>Welke kostenbesparing? Ten opzichte van wat? Welke >landelijke cijfers? Wat is de 'snelheidswinst'? 1, 2. De kostenbesparingen die voortkomen uit het vermijden van dubbele investeringen. 3. De gegevens van de tien Nederlandse traumacentra. 4. 'snelheidwinst' komt in het artikel niet voor. >En waarom wordt de meetbaarheid pas aan de orde >gesteld als het project reeds loopt? 5. Die meetbaarheid heeft betrekking op de gehele zorgsector, niet op het project.

Snelheidswinst: > "Om aan te geven hoe belangrijk het gouden uur is, is kort geleden besloten om vier miljoen euro per jaar in navigatie-apparatuur te investeren voor ambulances om één minuut sneller ter plaatse te kunnen zijn. " ? is die minuut gerealiseerd… "Inzicht in de real-time bedcapaciteit van ziekenhuizen kan daarom een behoorlijk tijdwinst opleveren." ? is die tijdwinst gerealiseerd…  Besparingen: > "De kostenbesparingen die voortkomen uit het vermijden van dubbele investeringen." Als ik samen met mijn buren een speedboot koop, dan besparen we ons de kosten van een individuele aanschaf. Wat een kromme redenering. Wat moet ik met een speedboot? Kanbier komt met geen enkel ervaringscijfer, alleen met een hypothese, en zelfs die wordt niet cijfermatig onderbouwd. Als de traumacenters samen één systeem delen, is dat goedkoper dan tien aparte systemen bouwen. Nogal wiedes. Maar wat levert dat ene systeem nu werkelijk op? Wat is de ROI? Maatstaven: > "Die meetbaarheid heeft betrekking op de gehele zorgsector, niet op het project." Oftewel: we beginnen één project dat voor de hele sector interessant kan zijn, en gaan ons pas na afronding druk maken over standaardisatie. Samengevat: de stelling dat de gezondheidszorg goedkoper en sneller kan werken, wordt niet onderbouwd.

Dit is de case zoals ik 'm begrijp. Regionaal traumacentrum investeert in IT. Vier miljoen in navigatie-apparatuur. Beoogde return is tijdbesparing: gemiddeld 1 minuut sneller ter plaatse. Gerealiseerde return… wordt niet genoemd. Andere investering is regionale realtime marktplaats waar ondermeer informatie over patiënten en bedcapaciteit uitgewisseld kan worden. Beoogde returns zijn wederom tijdwinst plus betere behandeling. Gerealiseerde returns… worden opnieuw niet genoemd. Kanbier bepleit hier landelijke toepassing van dat exchange-model. Dat levert een papieren besparing op, omdat zo individuele investeringen voorkomen worden. Hij verzuimt echter om het voordeel van die regionale marktplaats in Utrecht inzichtelijk te maken. Zo blijft het een theoretisch verhaal. In theorie is die ketenintegratie best wel mooi, maar wat is de werkelijke ervaring die in Utrecht is opgedaan? Misschien is het wel een fantastisch project, maar Kanbier maakt zijn stelling niet hard. Dit is een algemeen manco bij IT-projecten, dat door de budgetsturing in de gezondheidszorg nog versterkt wordt. Er is geld voor IT dus bouwen maar. Checks op ROI ontbreken vaak. En als je dan eens checkt komt de aap uit de mouw. Op papier waren enorme voordelen mogelijk, maar in praktijk liep het stuk op… vul maar in. Gebruikers werkten niet mee. KPI's ontbraken. Informatie was niet gestandaardiseerd. En inderdaad: die duiveltjes duiken ook in dit verhaal weer op. "Elke zorginstelling heeft zijn eigen cultuur en werkwijze." Gevolg: de patient is overleden, maar ons systeem loopt als een trein. Hoe doorbreek je dat? Door een duidelijke demo met aantoonbare returns. Vandaar mijn vraag: wat zijn de gerealiseerde returns bij het traumacentrum in Utrecht? Noem een paar cijfers, en de case is rond. Zo simpel is dat.

Hoe kan 1 systeem voor een specifiek proces een bijdrage leveren aan gehele kostenbesparing voor de gehele zorgsector? Met de stelling dat de zorgsector goedkoper kan zie ik het project met de traumacentra als een voorbeeld, in plaast van een kostenbesparing over de gehele zorgsector. Wat terecht wordt opgemerkt in de reakties is dat 1 enkel project geen structureel effect sorteert zonder centrale regie. Wie voert eigenlijk die totale regie binnen de zorgsector? Welke mogelijkheden ziet Donders & Beterweter om de zorgsector goedkoper te maken? Hoe wordt kennis van geautomatiseerde oplossingen gedeeld tussen zorginstellingen? Wat zijn de (kosten)voordelen van bijvoorbeeld een elektronisch patientendossier?

Argumenteren is te vergelijken met rekenen. Je maakt een paar sommetjes, en onder de streep plaats je de conclusie. Kanbiers stelt dat de gezondheidszorg goedkoper kan, mits de juiste informatie op de juiste plaats belandt. Het sommetje dat aan die conclusie vooraf gaat, is echter niet ingevuld. Kanbier suggereert dat landelijke toepassing van een reeds lokaal ingevoerd systeem de beoogde kostenbesparing kan bewerkstelligen. Hij verzuimt echter aan te tonen dat dat lokale systeem tot een kostenbesparing geleid heeft. Zo blijft die conclusie een hypothese. Ook de stelling dat mensenlevens gered kunnen worden, is niet onderbouwd. "Welke mogelijkheden ziet Donders & Beterweter om de zorgsector goedkoper te maken?" Laat ik eerst de beschikbare budgetruimte eens verstandig besteden. De keuze is complex. Ik moet wikken en wegen: een extra trauma-helikopter, honderd verpleegsters erbij of nog meer investeren in Kanbier-manjaren? Kanbier heeft een interessante pilot lopen in Utrecht, maar wat die oplevert is nog niet vastgesteld. Vooralsnog heeft Kanbier alleen debiet opgebouwd, en nog geen krediet verdiend. Daarom gaat het voordeel van de twijfel dit jaar naar die verpleegsters.

Ik heb alle reakties nogmaals doorgenomen en moet in de interpretatie van het betreffende project iets corrigeren: De investering van de navigatieapparatuur in ambulances om 1 minuut sneller te plaatsen, was bedoeld om de ernst van het gouden uur te illusteren. Deze uitspraak is geciteerd uit eerdere publicaties bij Emerce Online. De vraag van Donders voor een ROI in dit geval, is niet evident maar daarom niet minder relevant. Wie weet hier meer over? Mij ontgaat de vergelijking van Donders met de boot als het gaat om hergebruik van kennis en applicatie: De regionale projectinvestering leidt tot een applicatie voor een specifiek proces. Dit is eerder te vergelijken met een "template", waarbij elke regio haar eigen gegevens invoert voor hetzelfde proces. Deze "template" bespaart de ontwikkeltijd en leidt tot standaardisatie van gegevensopslag. Hierdoor is "benchmarking" van regio's mogelijk. Ketenprocessen met elkaar vergelijken, leiden ertoe dat men inzicht krijgt in knelpunten en oplossingen per regio. Zo kunnen instanties van elkaar kan leren om te verbeteren en is landelijke informatie eenduidig voorhanden. Het doel van het specifieke pilot project bij het Traumacentrum is management informatie over eerste hulp diensten in de regio Utrecht, waarbij omgegaan moet worden met vertrouwelijke patient informatie. Daarbij is rekening gehouden met keteninformatie uit andere regio's. Rampen beperken zich namelijk niet tot de grenzen van een regio. Deze kennis en aanpak kan benut worden om effectief soortgelijke projecten op te zetten. Hiermee wordt ervaring opgedaan om te voorkomen dat grotere projecten worden opgezet, die uiteindelijk tot niets leiden. Pilots op kleine schaal die het beoogde resultaat toetsen, is een effectieve aanpak om grote veranderingen effectief en financieel verantwoord door te voeren. Tot slot een vraag naar aanleiding van de oplossing die Donders aandraagt voor het goedkoper maken van de zorgsector: Hoe wordt de zorgsector goedkoper als je al begint met een vast budget dat je te besteden hebt? De zorg wordt gekoper als er minder vraag aan zorg is; als er minder ongelukken gebeuren en iedereen gezonder zou leven. Maar gegeven de situatie in de zorg, moeten we op korte termijn geen opleving verwachten. Daarom kunnen we beginnen met de minimalisatie van de administratieve last in de zorg. Hierbij kan ICT een belangrijke rol in vervullen. Doe een investering die je meerdere malen terugverdient!

Laat ik om te beginnen eens mijn respect uitspreken voor de manier waarop Kanbier de handschoen oppakt. Toch blijft er een blinde vlek in zijn redenering. Ik wil best geloven dat een investering in IT kan leiden tot verlichting van de administratieve last en zelfs betere zorg. Maar hoe toets je zo'n hypothese? Door de kosten van een proefproject af te zetten tegen de opbrengsten. In het beschreven voorbeeld zou de opbrengst van zo'n trauma-informatiesysteem vooral in betere managementinformatie tot uiting komen. Of het management die informatie vervolgens gebruikt om processen te verbeteren, blijft zo buiten beschouwing. Verbeterde processen zijn waarschijnlijk beoogd (ik twijfel niet aan de goeie bedoelingen) maar wordt het ook waargemaakt? Zo lang dat niet aangetoond is, blijft de oorspronkelijke stelling onbewezen. En die speedboot? Eén overbodige investering is goedkoper dan tien overbodige investeringen. Maar ik herhaal mezelf. I rest my counter.

Meten is weten. De reden dat je iets gaat meten, is om iets te verbeteren. De baten in de zorg zijn vaak moeilijk meetbaar, daar het om mensenlevens gaat. Waar ligt de grens van een overwogen investering als je x levens meer kan redden dan zonder die investering?

Het NICTIZ (Nationaal ICT Instituut in de Zorg) is met soortgelijke probleemstellingen bezig, met als centraal uitgangspunt de patient.  Zoals bekend bij alle grote IT applicaties, is herkenbaarheid en simpele bruikbaarheid van de applicatie belangrijk voor het succes. Of het buiten de eigen organisatie gebruikt gaat worden staat of valt bij dergelijke complexe landelijke processen daarnaast ook met de centrale coordinatie ervan. Het NICTIZ lijkt deze centrale rol in de zorgsector op zich te nemen. Zelf ben ik zeker geen specialist in de zorgsector, maar heb recent gesproken met het NICTIZ, vandaar de herkenning en deze aanvulling .. :-) Wellicht interessant voor Dhr. Taal om contact op te nemen met het NICTIZ ?