Internet Takeoff in Nederland

De theorie van Thurkow vergelijkt economische ontwikkelingen met de start van een vliegtuig. De snelheid wordt opgevoerd en op een gegeven moment gaat het vliegtuig de lucht in. Kort daarna is het dan al op grote hoogte. Zo gaat het ook met nieuwe ontwikkelingen. Als er voldoende snelheid is, dan ontstaat een nieuwe fase, waarin zich weer nieuwe versnellingen en ontwikkelingen voordoen.

Maurice de Hond telt de hausse aan gratis Internet-aanbieders op bij de aankondigingen van grote bedrijven als TPG, VNU en KPN en concludeert dat Internet echt doorbreekt

Ik denk dat de tweede helft van 1999 later gezien zal worden als de take off van Internet in Nederland. Hoewel op basis van het gebruik van Internet het moment eerder in de tijd geplaatst zou kunnen worden (al in 1998 werd de 20% grens doorbroken, hetgeen ons wereldwijd bij de top-10 plaatst), was er in dat jaar qua aanbod nog niet echt sprake van een massale aandacht van het bedrijfsleven. Dit lijkt inmiddels – gelukkig – veranderd te zijn.

Bij vrijwel alle toelichtingen op de halfjaarcijfers van grote bedrijven neemt Internet een dominante plaats in. De afgelopen week was het wel erg raak. Bestuurders van VNU, KPN en TPG leken haast over elkaar heen te buitelen in het uiten van het grote belang van Internet voor de toekomst van hun bedrijf (sommigen zeiden er zelfs bij dat ze zelf ook gebruik van Internet aan het maken waren!). De kranten stonden bol van de nieuwe aanbieders van gratis Internet (ik heb het opgeteld en als we de verwachtingen van al die partijen bij elkaar optellen hebben we eind 2000 meer dan 18 miljoen internetters in Nederland). En als summum het bericht in Vrij Nederland dat Wim Kok deze zomer een computercursus heeft gevolgd.

Hoewel ik wel moest lachen om een aantal grappige randverschijnselen (Peter Olsthoorn die in Planet Multimedia meldde dat hij van TPG helaas het persbericht niet snel per e-mail kon krijgen, en de bestuurder van VNU die meldde dat blijkbaar in de Internetwereld winst maken een onbekend woord is – aan hem zou ik willen vragen hoeveel winst gemaakt wordt in het eerste jaar dat er een nieuw tijdschrift op de markt wordt gezet?), staat Internet nu toch echt breed op de kaart in Nederland.

Hoewel het misschien lijkt dat het bedrijfsleven tot nu toe vooral lippendienst aan Internet bewijst, ben ik ervan overtuigd dat er een duidelijke verandering is opgetreden. Binnen bestuurskamers zijn alarmbellen afgegaan. De ontwikkelingen kunnen niet meer genegeerd worden. (Grote) budgetten zijn vrijgemaakt en het zal niet zo lang meer duren of we zullen het echt in de praktijk gaan merken dat de boodschap (eindelijk, wat mij betreft) aan het doordringen is.

Let maar eens op: ik voorspel dat Koningin Beatrix het woord elektronische snelweg (of misschien zelfs wel "Internet") meerdere malen in de troonrede van 21 september a.s. zal gaan gebruiken. En in het najaar zullen een aantal bijzondere Nederlandse sites en initiatieven starten. Internet zal ook in Nederland echt "mainstream" worden.

Of het op tijd is en in voldoende mate gebeurt om wereldwijd een echte rol te spelen (toch altijd de ambitie van de Nederlandse overheid, reeds in 1995 expliciet geuit) waag ik echter te betwijfelen. Lees maar eens Newsweek van deze week met op de cover "Europe.com" of Bussiness Week over de recente ontwikkelingen in de VS en je stelt vast dat we hier op meerdere punten ook ten opzichte van de belangrijkste ontwikkelingen in Europa achterlopen.
Hoezeer velen het ook in het onderwijs anders willen, we zijn blijkbaar niet in staat snel en adequaat Internet massaal in ons onderwijssysteem te integreren. En er zijn (vooralsnog) maar weinig Internetbedrijven in Nederland die buiten ons land echt succes hebben.

Ik blijf er bang voor dat de Nederlandse Internetwereld in de komende jaren vooral te maken zal krijgen met dominante buitenlandse partijen. En dat bij de grote economische structuurveranderingen die zich de komende jaren zullen gaan voltrekken Nederland en de Nederlandse economie per saldo aan het kortste eind trekt.

Een belangrijke factor in het geheel daarbij wordt amper onderkend. Ook daarover is in de afgelopen weken op diverse plaatsen gepubliceerd. Het feit dat zowel door de toelatingseisen van de AEX als door de feitelijke praktijk waarin banken afhoudend zijn om jonge Internetbedrijven in Nederland naar de beurs te brengen heeft mijns inziens grotere gevolgen dan menigeen denkt.

Als we in Nederland ook al, zoals bij voorbeeld in Duitsland, Engeland, Frankrijk, Itali� en Belgi�, succesvolle introducties van relatief kleine Internetbedrijven aan de beurs hadden gehad, dan zou dat op diverse wijzen stimulerend werken op de ontwikkelingen van de Interneteconomie in Nederland; de bereidheid om in Internet startups te investeren zou vergroten, met het geld van de beursintroducties zouden verdere investeringen kunnen plaatsvinden en last but not least; in plaats dat Nederlandse Internetbedrijven worden overgenomen door buitenlandse bedrijven zouden we de beweging andersom kunnen zien.
Helaas is tot dusverre dat nog niet gebeurd en ik hoop oprecht dat de Nederlandse financiele wereld op kort termijn deze belangrijke impasse doorbreekt en inspeelt op de gebeurtenissen en regels van de nieuwe wereld die al elders aan het ontstaan is.

Als nu ook de Betuwelijn wordt afgeblazen (niet alleen de Noordtak mevrouw Netelenbos) en het uitgespaarde geld wordt gestopt in een glasvezelnet naar ieder huis, school en kantoor dan heb ik bijna niets meer te wensen!