Kabinetonline: publieke ICT-voorzieningen niet overlaten aan marktwerking

De overheid moet een veel actievere rol gaan spelen bij de totstandkoming van publieke ICT-voorzieningen. Onder invloed van vrije marktwerking zullen deze er niet komen. Dat stelt het Kabinetonline in de Eerste Nota Virtuele Ordening, die vanavond aan staatssecretaris Van der Ploeg wordt aangeboden.
Het Kabinetonline is een jaar geleden opgezet als denktank voor de centrale overheid. Het gezelschap van vijftien "online ministers" hield zich bezig met de vraag welke rol de overheid in het ICT-tijdperk moest spelen. Het eindrapport dat vandaag op tafel is gekomen, kent een algemeen deel en een "ministerieel" deel met specifieke beleidsinitiatieven.
In het algemene gedeelte benadrukt het Kabinetonline het belang van de "virtuele publieke ruimte". Dit zijn openbare voorzieningen zoals kabels voor internetaansluitingen, openbare internetzoekmachines en sites met elektronische formulieren. In tegenstelling tot de fysieke publieke ruimte (snelwegen, parken) zijn virtuele voorzieningen volgens het Kabinet nog grotendeels in handen van commerciële partijen. "Zonder dat daarbij het algemeen belang of democratische waarden worden afgewogen", valt in de Nota te lezen.
Het Kabinet stelt voor de openbare ICT-voorzieningen onder de paraplu van de overheid te ontplooien. In het specifieke gedeelte van de Nota is dit uitgewerkt naar een viertal concrete voorstellen. Zo moet op het gebied van breedbandverbindingen de overheid zich actiever opstellen dan nu het geval is. Dit standpunt van online ministers Babiche Westerbrink en Frank van Oirschot wijkt nauwelijks af van het bekende ISCO-rapport "Slim Graafwerk". Wel nieuw is het voorstel om een zestal ministeries onder leiding van Economische Zaken met de aanpak te belasten.
De overheid moet verder de verspreiding van rechtenvrije software en gratis digitale informatie stimuleren. Het maatschappelijk middenkader (belangenorganisaties, vereningen) loopt te vaak op tegen torenhoge kosten voor software en technische infrastructuren, vindt het Kabinetonline. Het antwoord hierop is de instelling van NIKS, het Nederlands Instituut voor Kulturele Software. Dit orgaan moet fungeren als een nationale mediatheek, dat elke burger en elke maatschappelijke organisatie in contact kan brengen met software-ontwikkelaars, kennisinstellingen en overheidsdiensten.
Nederland groeit uit tot een Kennissamenleving. Volgens het Kabinetonline moet voorkomen worden dat er een hierdoor een "digitale kloof" ontstaat tussen het rijke Westen en de Derde Wereld. Er moet wederom een overheidsorgaan komen, De Open Data Markt, van waaruit kennis en informatie beschikbaar komt voor landen die dat nodig hebben.
Het laatste beleidsterrein bestrijkt Landbouw. Inhakend op de bse-crisis en de varkenspest epidemie, stel het Kabinetonline voor een systeem in te voeren voor "digitale labelling" van voedselproducten. Consumenten moeten weten of ze "verantwoord" voedsel uit de supermarktschappen kopen, of niet. Bewust aankoopgedrag zou met labelling worden gestimuleerd, zo vindt het Kabinetonline.
Deel dit bericht
Plaats een reactie
Uw e-mailadres wordt niet op de site getoond
9 Reacties
Teun van Essem
Jammer dat dit soort instituten uiteindelijk toch altijd de speelbal worden van mensen die dromen ipv pragmatisme vooropstellen. Het ondergraaft totaal de serieusheid waarmee de eigen efforts worden gepleegd en roept vragen op omtrent de intregriteit van de leden van zo'n kabinet. Met een advies als hier gebracht kan niemand eigenlijk wat; de overheid kan beslist als stimulator optreden, maar liever niet als marktpartij (kijk maar eens hoe goed het bij Twinning gaat). Veel slimmere adviezen zijn : 1) schaf de kapitaalbelasting af (die 0,5% van iedere in IT bedrijven geinvesteerde Euro naar de overheid overhevelt)2) geef KPN (en de anderen) het geld terug dat ze voor die UMTS licenties hebben betaald3) zorg voor een landelijke wet waarin wordt bepaald dat als er ergens wordt gegraven, alle carriers op commerciele basis plaats moet worden geboden in de te leggen fibre "pipes"; dit voorkomt extra ergernis en kosten4) als de overheid zich al met fiber leggen moet gaan bemoeien, laat ze dan zorgen dat ieder BEDRIJFSTERREIN in Nederland wordt gewired; doe dit in een public/private samenwerking zodat de overheid alleen als financier optreedt (leg het risico bij het private deel).5) maak tezelfdertijd een deal met de private partijen dat nadat een bepaalde ROI op de bedrijventerreinen fiber is bereikt, het overschot, weer in een public/private concept wordt gebruikt om, langzaam maar zeker, ook de woonwijken te wiren. Alleen een model volgens (4) en (5) kan economisch lukken; iedereen nu op fiber is een droom; ik schat dat we daar tot 2020 de tijd voor moeten nemen (waarbij wellicht local wireless de uitrol wat kan versnellen). Als we dan toch iets adviseren, laten we dan net doen alsof we willen (niet wensen) dat het haalbaar is! Het telefoonnetwerk is ook niet in 2 jaar dekkend geworden (kijk ook maar eens hoelang het geduurd heeft voordat GSM voor alle carriers landelijk dekkend werd).Get real people, and something might happen!
redactie kabinetonline
Iedereen is van harte welkom bij de overhandiging van de Eerste Nota Virtuele Ordening aan Rick van der Ploeg. Uitgebreide discussie met de zaal. Vanavond (29 oktober) om 20.00 uur in Felix Meritis (Keizersgracht 324) te Amsterdam. Toegang gratis. Kabinetonline
Mo'riche
'tuurlijk Teun, laat het maar lekker aan de markt over. Leg ondertussen ook wel even uit hoe burgers en maatschappelijke organisaties hiermee geholpen zijn (hint: we hebben iets meer nodig dan alleen maar bandbreedte), en hoe dit een volwaardig, volwassen en democratisch PUBLIEK domein bevoordert. Let vooral op het woordje 'publiek'. Het gaat er in deze niet om wat het meest efficiente is of wat het meeste kans op succes heeft. Het gaat er om wat het meeste recht doet aan onze vrije en democratische samenleving.
Teun van Essem
Mo'riche, vrijheid en democratie : wat betekende dat ook alweer? Was iedereen gelijk, of had iedereen dezelfde rechten? Uiteraard dat laatste (het eerste gaat over een inmiddels achterhaald concept). Vrijheid en democratie betekent dus niet : maak een Rolls Royce met ijskast voor iedereen betaalbaar. Ik zou dolgraag een fiber thuis willen hebben, liefst met 34mb; maar goed die kan ik niet betalen (da's democratisch). Wat zou ik ervoor over hebben? Toch wel NLG 7.000 per maand hoor. Daar is 'ie echter niet voor te leveren. Dus neem ik genoegen met een ADSL van nog geen 100 piek; als ie nou echt betrouwbaar 2mb down/512up zou bieden, zou ik er graag NLG 2.500 voor betalen.Ook democratisch, dat is 'ie me waard. Voor niets gaat de zon op; iedereen breedband voor weinig kan gewoon niet. Dus democratisch gezien : als je het kunt betalen kun je het krijgen (als het er is). De overheid zou zich kunnen inspannen om het voor de marktpartijen aantrekkellijk te maken de instap cliff te verlagen en op sociale basis bijvoorbeeld bibliotheken "gratis" te bedienen. Ik verwijs daarvoor naar een Business Week van enige weken geleden waarin een leuk artikel stond over de plaats Evanston (bij Chicago) waar precies dit gebeurd is; lo and behold: breedband overal, iedereen blij en, vanwege de massale uitrol met medewerking van de overheid: erg betaalbaar.
Piet
Als je een consument vraagt naar de voordelen van kabelinternet staan 'allways on' en 'vaste kosten' op de eerste en tweede plaats. Pas op de derde plaats staat 'snelheid', en dan bedoelt de consument dat echt lettelijk: met een kabelverbinding haal je sites sneller binnen, en zit je dus minder lang naar je scherm te turen. (Er is werkelijk geen enkele interesse in het net zo traag als voorheen binnenhalen van de ineens veel zwaarder uitgeruste 'breedband'-sites). Breedband internet is voor het bedrijfsleven een noodzaak (t.b.v. het transporteren van datafiles); voor consumenten is het gewoon een leuk extraatje.
Eric
De getoonde initiatieven zijn een goede start maar het stuk lezend kom ik erachter dat er nog veel moet gebeuren. Eigenlijk zegt het stuk niets en worden verschillende zaken door elkaar gehaald. Of publieke ICT voorzieningen er onder een vrije marktwerking niet zullen komen, is wat mij betreft een vraag. De stelling dat we niet te ver op de derde wereld uit moeten lopen is ook een aardige. Volgens mij hebben ze daar ook geen telefoon, computer of breedband… hooguit kouseband. Sinds wanneer houdt het westen zichzelf in als het gaat om ontwikkeling, ten voordele van de derde wereld? De verspreiding van rechtenvrije software en gratis digitale informatie moet gestimuleerd worden. Heeft iemand geroepen dat er een tekort aan software is of worden de auteursrechten nu ter discussie gesteld? Laat de markt zijn werking houden en zorg vanuit een overheid voor wetgeving en regelgeving die ten doel heeft ondernemerschap in deze richting zo gemakkelijk als mogelijk te maken. En nee, daar hoeven door de overheid echt niet miljoenen ingestoken te worden. Laat de ondernemer zijn product verkopen en let op de kwaliteit en ga niet voor kwantiteit. Geef de ontwikkelingen de tijd, perslot wist het grootste gedeelte van de Nederlanders 5 jaar geleden niet eens wat Internet of digitaal was. Als we dan straks alle overheidsdiensten hebben gedigitaliseerd via een snelle verbinding, komen we erachter dat opa en oma geen PC hebben.
Mo'riche
Blijkbaar is het concept van publieke ruimte voor de heren ondernemers hier een wezensvreemd gegeven, terwijl je het elke dag om je heen kunt zien. Of het nu in een Rolls of op een ouwe fiets is, jij en ik kunnen ons vrijelijk bewegen zonder eerst tol te hoeven betalen en ons te identificeren bij een of andere 'straat-service-provider'. De snelweg, of je er nu in een Rolls of in en Skoda op rijdt, is voor iedereen toegankelijk, om de simpele reden dat 'ie domweg van ons allemaal is. Die vrijheid is een fundamenteel recht van _iedere_ burger, ongeacht zijn of haar inkomen. Marktwerking komt pas in beeld op het moment dat we gaan nadenken over hoe we dit soort zaken gaan realiseren. Het feit dat degenen die zich op deze plek voor vrije marktwerking uitspreken die vrijheid niet erkennen als een fundamenteel recht geeft al antwoord op de vraag of we dat aan de markt kunnen overlaten. Die bewegingsvrijheid is echter nog maar het begin. Overal in de publieke ruimte sterft het van de openbare voorzieningen. Voorzieningen die noodzakelijk zijn voor het functioneren van onze vrije en democratische samenleving. Voorzieningen die niet alleen gericht zijn op de zwaksten, maar waar we allemaal dagelijks als vanzelfsprekend gebruik van maken. In de virtuele ruimte ontbreken al die voorzieningen ten ene male. Bijna 10 jaar lang alles aan de markt overlaten heeft een wild-west landschap opgeleverd waarbij de schaarse en inadequate door de markt geleverde voorzieningen van de ene op de andere dag verdwijnen, en er aan alle kanten misbruik gemaakt wordt van de burgers die van deze voorzieningen gebruik maken. Private sociale initiatieven (die in eerste instantie het internet voor een breder publiek toegankelijk hebben gemaakt) zijn door de markt kapotgeconcurreerd of opgeslokt zonder dat daar iets gelijkwaardigs voor in de plaats is gekomen. De vrije markt heeft vooralsnog gefaald. Misschien dat over een paar decennia weer van alles kunnen privatiseren, maar voor de voorzieningen waar nu een schreeuwende behoefte kan alleen maar de overheid zorgen. Als we daarmee wachten totdat de markt z'n zaakjes op orde heeft en zich bewust is geworden van z'n sociale verantwoordelijkheid zijn intussen de maatschappelijke verhoudingen volkomen scheef gegroeid.
Piet
Beste Mo'riche, van de snelweg mag iedereen gebruikmaken, dat klopt. Maar gratis is het absoluut niet: voor elke auto moet je immers wegenbelasting betalen; en dat is voor een Skodaatje stukken minder dan voor een Rolls Royce. En als je flink wat spullen wilt vervoeren betaal je je helemaal lam (aan vrachtwagen-wegenbelasting). Het is wellicht best een goed plan om de overheidsbemoeienis uit te lokken: voor je het weet geldt er een snelheidslimiet op het web (alles boven de 10 kBytes per seconde wordt door de overheid afgeknepen, truukjes om dit te omzeilen worden fiks beboet) en wordt ook het cumulitatieve dataverkeer belast (met bijvoorbeeld 1 euro per verplaatste Megabyte).
Lodewijk
Ik ben net dat rapport over Virtuele Ordening aan het lezen in het kader van de breedband discussie elders op deze site, en tot mijn stomme verbazing wordt in de inleiding van hoofdstuk 1 een voorbeeld gegeven van de geweldige sociale effecten van Internet: de Samen Op Weg kerken zouden een aktie georganiseerd hebben voor een zielig Argentijns jongetje dat je kon helpen door e-mails te versturen – 'Solidaridad con Brian'. Toch sneu voor de jongens en meisjes van KabinetOnline dat het hier om een even beruchte als knullige Internet-kettingbrief gaat die al jaren rondjakkert over het net. Ook een interessant sociaal gevolg van Internet wellicht, maar vast niet wat het KabinetOnline beoogde. Beetje jammer wel.