Landelijk online stemmen nog ver weg voor Nederland

Het online stemmen lijkt nog ver weg voor Nederland. Den Haag zegt voorlopig geen plannen te hebben dit landelijk uit te rollen. Eerst moet het experiment van volgend jaar slagen. Dan mogen alle Nederlandse stemgerechtigden die in het buitenland wonen online stemmen voor de verkiezingen voor het Europees Parlement.

"Voor we kijken of er in Nederland op grote schaal online kan worden gestemd, moeten we eerst het experiment van 2004 afwachten", stelt een woordvoerder van het ministerie van Binnenlandse Zaken. Juni volgend jaar kunnen de in het buitenland wonende Nederlandse kiesgerechtigden voor het eerst ook per telefoon en online hun stem uitbrengen. Aanleiding vormen de verkiezingen voor het Europees Parlement.

Die laatste stemvormen zullen een alternatief vormen voor het kiezen per post, waarvan deze groep veelvuldig gebruik maakt. Zij kunnen nu ook al in Nederland per volmacht of met een kiezerspas hun stem (laten) uitbrengen. Wanneer deze Nederlanders zich als kiezers laten registreren moeten ze ook aangeven op welke manier ze willen stemmen. Bij de laatste Europese Verkiezingen bracht een kleine 12.000 mensen per post zijn stem uit.

Het ministerie wil nog geen details vrijgeven over de manier waarop het internetstemmen zal plaatsvinden. Veel hangt volgens een woordvoerder af van de partij die het gaat implementeren. Afgelopen maandag sloot de Europese aanbesteding voor het project. Het ministerie zegt de komende tijd een keus te maken uit de twintig offertes die het ontving.

Het Platform voor de Informatiesamenleving EPN , dat een fel propagandist is van online stemmen, is sceptisch over de plannen van Binnenlandse Zaken voor volgend jaar. "Den Haag springt hiermee meteen het diepe in. Het zou beter eerst wat kleinschaliger kunnen experimenteren", meent directeur Peter van der Wel.

Van der Wel sluit bijvoorbeeld niet uit dat het stemmen door over de wereld verspreide Nederlanders wereldwijd de aandacht trekt van hackers. Ook het internationale karakter van de Europese verkiezingen zou een extra uitdaging kunnen vormen voor kwaadwillenden. De EPN-directeur zou willen dat de komende tijd in "bijvoorbeeld vijf gemeenten die een besluit moeten nemen" wordt geëxperimenteerd met het online stemmen.

EPN heeft zelf deze maand via stemportaal.nl geëxperimenteerd met online stemmen en is daarover tevreden. Volgens Van der Wel kan een systeem – waarbij de kiezer met wachtwoorden en andere persoonlijke informatie (zoals geboortedatum en -plaats) inlogt op een site en daar stemt – behoorlijk waterdicht worden gemaakt. Belangrijkste knelpunten liggen volgens hem op het gebied van schaalgrootte. "Het netwerk moet een enorme redundantie hebben om onder meer een Distributed Denial of Service (DDOS) aanval te kunnen weerstaan."

Het platform EPN meent dat online stemmen ook beter geschikt is voor het zogeheten 'verrijkt stemmen'. Daarbij doelt Van der Wel op zaken als het uitbrengen van meerdere stemmen, het passief stemmen (waarbij kan worden gestemd tégen iemand), referenda over allerlei onderwerpen (die online kunnen worden gevisualiseerd) of het herroepen van de stem.

In reactie op de EPN-kritiek wijst Binnenlandse Zaken er op dat het in de zomer een gebruikersproef gaat houden als voorbereiding op de Europese Parlements-verkiezingen van 2004. Daarnaast zou het risico kleiner zijn omdat kiezers zich vooraf moeten registreren en het systeem minder kwetsbaar zijn omdat de 'expats' niet op één dag hoeven te stemmen.