McKinsey: groei arbeidsproductiviteit VS lager dan gedacht

De bijdrage van de ICT-sector aan de productiviteitsgroei is volgens een rapport van McKinsey op lange termijn minder zichtbaar dan eerder werd gedacht. De "nieuwe economie" blijkt lang niet zo nieuw te zijn.

Een van de peilers van het begrip "nieuwe economie" is dat de arbeidsproductiviteit in de gehele economie wordt opgestuwd door ontwikkelingen in de ICT-sector. ICT zorgt er bijvoorbeeld voor dat kapitaal en arbeid efficiënter kunnen worden ingezet met hogere output per manuur als gevolg. Dit effect was de afgelopen jaren direct meetbaar. Tussen 1996 en 1999 constateerde de overheid in de Verenigde Staten een gemiddelde jaarlijkse productiviteitsgroei van 2,8 procent. Historisch gezien een ongekend snelle stijging: in de periode 1973-1995 lag het gemiddelde op 1,4 procent per jaar. Een periode van ongekende economische groei leek volgens analisten aangebroken.

Uit een gisteren gepubliceerde studie van McKinsey & Company blijkt echter dat het effect van ICT-ontwikkelingen op de productiviteitsgroei niet zo hoog is als gedacht. Op lange termijn zal de groei volgens McKinsey niet meer zijn dan 2 procent. Bovendien blijkt deze groei geconcentreerd te zijn in slechts 30 procent van de commerciële sector, waarbinnen weer uiteenlopende effecten zijn gemeten. In de computer- en halfgeleiderproducerende sector bijvoorbeeld, werd een hogere arbeidsproductiviteit geconstateerd. Volgens McKinsey kwam dit niet voor rekening van snellere productietijden, maar van de toegenomen waarde van de geproduceerde goederen. Een betere halfgeleider is meer waard en hierdoor stijgt voor de producent de output per manuur in dollars. Of het productieproces efficiënter verloopt, doet niet terzake.

Is deze neerwaartse bijstelling van het ICT-effect ook in Nederland te verwachten? Volgens het Centraal Planbureau niet. De groei van de arbeidsproductiviteit zal tot 2006 blijven versnellen ten opzichte van de jaren negentig. De groei blijft niettemin achter bij de VS en de EU. Het CPB wijt dit aan verschillen in bedrijfssamenstelling en het feit dat de productiviteit in Nederland al op een hoog niveau lag. Het belang van ICT in het productieproces is in Nederland kleiner dan in de VS.

De conclusies in het McKinsey rapport, dat eerdere metingen neerwaarts moeten worden bijgesteld, lijken in Nederland niet aan de orde. Statistische gegevens worden in de VS door meerdere instituten verzameld, in Nederland is dat niet het geval. Het CPB constateerde al in maart dat er om deze reden "moeilijk interpreteerbare cijfers" uit de VS komen.