Muziekserie deel 3: Auteursrechten

Dat er auteursrechten worden geschonden op internet is duidelijk. Dat dit blijft gebeuren mag ook verwacht worden, zolang er software circuleert waarmee bestanden uitgewisseld kunnen worden. Twee weken geleden maakte het ministerie van Justitie bekend dat het een wetsvoorstel indient waarmee auteursrechten ook gelden op internet.

Op 14 december maakte het Ministerie van Justitie bekend dat de ministerraad zich schaart achter een wetsvoorstel om auteursrecht ook te laten gelden op internet. Het voorstel vloeit voort uit een Europese richtlijn – 'autereursrecht en naburige rechten in de informatiemaatschappij' – die eerder dit jaar werd opgesteld.

Deze richtlijn is opgesteld om toetreding van de EU en de lidstaten tot enkele internationele verdragen mogelijk te maken. Internationale verdragen verklaren het auteursrecht en de rechten van auteurs, uitgevers, filmproducenten, uitvoerende kunstenaars en platenproducenten al van toepassing op 'de digitale omgeving'. Zoals de verdragen over 'copyrights', 'performances' en 'phonograms' uit 1996 van de WIPO (World Intellectual Property Organization) en de Digital Millennium Copyright Act in de Verenigde Staten.

De EU heeft de lidstaten een zekere vrijheid gegeven om niet alleen de belangen van de auteursrechthebbenden te laten wegen, maar ook andere belangen mee te nemen in hun wetgeving. "Bij de aanpassing van de wet is rekening gehouden met alle belangen die hierbij een rol spelen", aldus het ministerie, daarmee refererend aan ondermeer bibliotheken, onderwijs- en onderzoeksinstellingen, archieven "en consumenten".

Het huidige wetsvoorstel kwam tot stand met de inzet van internet. Iedereen kon via de site van het ministerie van Jusitie discussieren en ideeen leveren naar aanleiding van het opgestelde concept-wetsvoorstel, getuige het aantal reacties is daar niet veel gebruik van gemaakt. Ook diverse organisaties – XS4all, Buma/Stemra, Vecai, NOS, Koninklijke Bibliotheek, NVJ (Nederlandse Vereniging van Journalisten) – hebben het concept-wetsvoorstel onder de loep genomen en op de site is te lezen wat hun reacties zijn.

In het concept-wetsvoorstel worden enkele aanpassingen voorgesteld op de huidige drie wetten (Auteurswet 1912, Wet naburige rechten en Databankenwet). Interessant is het voorstel om een tweedeling aan te brengen tussen 'digitaal kopiëren' en 'analoog kopiëren', waarbij de verwachting is dat het eerste een grotere vlucht blijft nemen en het vergoedingenstelsel vanwege gedorven inkomsten daarom aangepast dient te worden. "Dat kan gebeuren door het verrichten van steekproeven of onderzoek naar het verlies van inkomsten door rechthebbenden vanwege het privé-kopiëren", aldus de memorie van toelichting. "Dit verlies moet overigens worden onderscheiden van omzetuitval door piraterij. Als heffingen worden gezien als compensatie voor piraterij, dan ligt daarin geen enkele drempel voor steeds verder gaande verhoging van de heffing."

De adviescommissie die de ontwikkelingen rond 'de digitale omgeving' in kaart bracht concludeerde ook dat het nodig was om het 'beschikbaarstellingsrecht' ietwat scherper te omlijnen. "Het enkel ter beschikking stellen van technische faciliteiten is geen openbaarmaken. De vraag of tussenpersonen op Internet aansprakelijk zijn, moet verder aan de rechter worden overgelaten. Die kan daarvoor teruggrijpen op bestaande rechtspraak over kabelorganisaties, telefoonmaatschappijen en zaalhouders."

Wat er met de aanbevelingen van XS4all, Koninklijke Bibliotheek en alle anderen is gedaan, en welke elementen nog aangepast zijn in het concept-wetsvoorstel wordt duidelijk begin volgend jaar, wanneer de Tweede Kamer het wetsvoorstel gaat behandelen. De tekst daarvan wordt ook dan pas openbaar.

Zie ook:
Website van Ministerie van Jusitie over auteursrecht in de digitale omgeving, voorzien van een discussieforum en concept-wetsvoorstel.

Kritiek van professor Bernt Hugenholtz, commissielid Auteursrechten, op het door de ministerraad goedgekeurde wetsvoorstel. (Planet Multimedia)

Recht.nl ; dossier Auteursrechten Online

Digmedia.org de Digital Media Organisation, belangenbehartiger van bedrijven die muziek, video, beeld verspreiden via internet. Heeft ook een Europese tak.

WIPO.org , onderdeel van de VN, gericht op "het promoten en beschermen van werken van de menselijke geest".

Richtlijn Auteursrecht van de EU

Bronnen: Ministerie van Jusitie, Digmedia.org, Recht.nl, Planet Multimedia, WebWereld, Emerce