Nationale Vacaturebank blijft ondanks arrest vacatures overnemen

De Nationale Vacaturebank zal advertenties van PCM en Wegener blijven overnemen, ondanks het arrest dat het Gerechtshof te Leeuwarden woensdag gewezen heeft. Het hof verbiedt de Vacaturebank het hergebruiken van een "substantieel deel" van de advertenties. Dat biedt de Vacaturebank echter ruimte door te gaan met overnemen, meent directeur Jan-Peter Cruiming.

In zijn arrest van woensdag stelt het Gerechtshof te Leeuwarden dat de Nationale Vacaturebank in strijd handelt met de Databankenwet door personeelsadvertenties van de krantenuitgevers Wegener en PCM Uitgevers over te nemen. Het arrest spreekt echter van "een substantieel deel" van de advertenties, waarmee ruimte ontstaat om door te gaan met overnemen, meent managing director Jan-Peter Cruiming van de Vacaturebank.

"We kunnen gewoon doorgaan met het overnemen van vacatures", stelt Cruiming. "Ik verdubbel gewoon het aantal PCM- en Wegener-titels waaruit we advertenties overnemen. Dan is er per titel niet meer sprake van een substantieel gedeelte." Cruiming zegt bijvoorbeeld advertenties uit NRC Handelsblad te gaan overnemen (waar hij nu nog geen vacatures van gebruikt) en minder uit het Algemeen Dagblad (waar hij nu nog intensief uit kopieert).

Het is de vraag of de interpretatie van Cruiming van het begrip "substantieel" juridisch hout snijdt. Volgens het arrest is sprake van "het opvragen of hergebruiken van een substantieel deel" als "daardoor een normale exploitatie voor de producent niet mogelijk is of indien de producent ongerechtvaardigde schade aan zijn rechtmatige belangen lijdt." Ook speelt volgens het hof de verhouding tussen de totale omvang van de databank en het hergebruikte deel en de waarde daarvan in het economische verkeer een rol.

De Nationale Vacaturebank , waarvan onder anderen Hans Wiegel en Willem Vermeend commissaris zijn, heeft volgens Cruiming momenteel 9500 vacatures online staan, waarvan 7600 door bedrijven zelf zijn aangeleverd. Cruiming: "Er zijn er maar 1900 uit PCM- en Wegener-dagbladen afkomstig, dus we zijn er maar voor een deel van afhankelijk."

Het Gerechtshof vernietigt met zijn arrest het vonnis van de rechtbank in Groningen dat in juli Wegener Uitgeverij (onder meer De Gelderlander) en PCM Uitgevers (onder meer De Volkskrant en NRC Handelsblad) in het ongelijk stelde. Beide uitgevers vrezen dat hun eigen vacaturesites Clickwork en JobTrack schade lijden door de Nationale Vacaturebank. Het hof stelt nu dat de Nationale Vacaturebank zich moet onthouden van inbreuk op het databankrecht van de betrokken dagbladen. Fundament hiervan is dat het hof "de rubriek personeelsadvertenties in de zaterdagedities"van de kranten als databank aanmerkt.

Voor iedere week dat de Vacaturebank toch inbreuk maakt op het databankenrecht van de dagbladen, moet het een dwangsom van tienduizend euro per betrokken krant (er zijn er in totaal zes) betalen, met een maximum van 1 miljoen euro. De advocaat van de uitgevers, Joris van Manen van De Brauw Blackstone Westbroek, merkt op dat het hof duidelijk naar het specifieke geval heeft gekeken, omdat het arrest alleen betrekking heeft op de zaterdagedities van de betrokken kranten.

Desondanks denkt Van Manen dat "investeringen in het verzamelen van gegevens hiermee worden beschermd tegen klakkeloos overnemen". Volgens Van Manen speelde voor het hof een grote rol dat Wegener en PCM na het vonnis van de rechtbank in Groningen hebben besloten hun personeelsadvertenties te indexeren. Daardoor zou nu wel sprake zijn van "opvragen en hergebruiken in de zin van de Databankenwet ".

Christiaan Alberdingk Thijm, advocaat van de Vacaturebank en voormalig kantoorgenoot van Van Manen, weet nog niet of hij met zijn cliënt naar de Hoge Raad zal stappen. Cassatie of een bodemprocedure kunnen volgens kenners zo'n drie jaar in beslag nemen. Alberdingk Thijm is overigens "zeer verrast" door het arrest. "Als het samenvatten van feiten een inbreuk betekent op het Databankrecht, heeft dat zeer grote, negatieve consequenties voor de persvrijheid." Ook wijst hij op een eerdere uitspraak van de rechter, het zogeheten knipselkrantenvonnis, waarin werd gesteld dat een krant juist geen datatabank is.