Online verkopen zeer goed

Er gebeurt van alles in de internetwereld maar een tweedeling in de ontwikkelingen blijft vooralsnog bestaan: het gebruik van internet neemt sterk toe, net als de online bestedingen. Online advertising bevindt zich echter in een dip en het niveau van venture capital-investeringen is lager dan ooit, zo blijkt uit een nieuwe aflevering Feiten & Cijfers; een analyse van de huidige stand van zaken op internetgebied in twintig tabellen en grafieken.

De spectaculaire groei van het internetgebruik in Nederland in oktober heeft zich voortgezet. In november bracht de Nederlandse internetter 9:20 uur door op het net, een half uur langer dan in oktober en 50 minuten langer dan in september (tabel 1, grafiek 3). Het niveau dat de gemiddelde online Amerikaan haalt – in oktober: 12:07 uur – is in Nederland nog niet bereikt maar er is wel duidelijk sprake van een inhaalslag. Ook de Britten zijn steeds langer online: in november voor het eerst langer dan 8 uur (grafiek 2).



Het totale internetgebruik in Nederland nam sterk toe: van 51 miljoen uren in oktober tot 54,4 miljoen uren in november (tabel 5). Het gemiddeld aantal uren dat in Nederland online werd doorgebracht over de eerste negen maanden van dit jaar was 42,5 miljoen uren per maand. Het gemiddelde over 2001 was 31,2 miljoen uren. Als het gebruik in Nederland het niveau van de Verenigde Staten bereikt, zal het totaal aantal uren dat per maand online wordt doorgebracht stijgen tot 70 miljoen uren.

Die sterke groei in internetgebruik is niet ten goede gekomen aan de top-10 van website-eigenaren in Nederland, als we kijken naar het aantal unieke bezoekers (dit zegt overigens uiteraard niets over de frequentie van het bezoek en de duur ervan, maar dat terzijde). De top-10 van website-eigenaren registreerde in november gezamenlijk 20,2 miljoen unieke bezoekers; 2,8 procent minder dan in oktober (tabel 5). Sanoma (dat de koppositie verloor aan MSN), Microsoft, Wanadoo, Lycos en Yahoo waren de dalers; MNS en KPN de belangrijkste stijgers. Tiscali was de enige nieuweling in de top-10.



Rabobank aan kop met online banking

Onderzoeksbureau Nielsen//NetRating stelt vast dat de Rabobank de grootste internetbank is in Europa. Nadere bestudering van de gegevens leert dat op deze conclusie nogal wat valt af te dingen, maar het feit blijft dat de Rabobank het internet opvallend pro-actief benadert. Nielsen//NetRatings meet dat de website Rabobank.nl in oktober 1,27 miljoen unieke bezoekers heeft gehad, een fractie meer dan internetbank Egg.com. Of dat de Rabobank inderdaad de grootste internetbank van Europa maakt, is maar de vraag. Het aantal bezoekers op de website zegt immers niets over het aantal mensen dat bij de Rabobank internetbankiert. Op de site van de Rabobank valt veel meer te doen dan internetbankieren alleen. Je vindt er informatie over de Rabobank wielerploeg, financieel nieuws, informatie over hypotheken en andere financiële diensten en niet te vergeten aandelenkoersen.

Blijft het feit dat de Rabobank zich duidelijk manifesteert op internet, wat onlangs werd geïllustreerd door de overname van internetbroker Alex. Het zal de bank hoe dan ook verheugen dat de Nederlandse consument de bank online weet te vinden: het aantal unieke bezoekers op de Rabobank-website in oktober was groter dan het aantal unieke bezoekers aan de websites van de Postbank en ABN Amro samen (tabel 6, grafiek 7). In het onderzoek van Nielsen//NetRatrings is wel een indicatie te vinden voor het deel van de bezoekers dat daadwerkelijk online bankiert, namelijk het deel van de unieke bezoekers dat het beveiligde deel van de banksites bezoekt. De hoogste score wordt hier gehaald door Spaarbeleg (90,4 procent), gevolgd door ABN Amro (86,4 procent), Rabobank (80,2 procent), SNS Bank (78,6 procent) en Postbank (68,2 procent).



Online advertentiebestedingen weigeren aan te trekken

De top-10 online adverteerders in Nederland realiseerden in november 369 miljoen impressies, 16 procent meer dan in oktober (tabel 8). Aanzienlijk meer impressies realiseerden KNVB (+49,0 procent), Staatsloterij (+27,1 procent) en MSN (+23,3 procent). FX, Network Appliance en GSMweb verdwenen uit de top-10; hun plaats werd ingenomen door eBay, Bol.com en Verzekeruzelf.nl.

Een aantal weken terug maakte het Interactive Advertising Bureau (IAB) met veel enthousiasme bekend dat de online advertentiebestedingen in de Verenigde Staten voor het eerst sinds anderhalf jaar weer waren gestegen maar eerlijk gezegd is er nog steeds niet veel reden tot juichen met betrekking tot online advertising. De stijging was met 0,7 procent in het derde kwartaal tot 1,47 miljard dollar wel erg bescheiden. Bovendien was er alleen een stijging ten opzichte van het tweede kwartaal. In vergelijking tot het derde kwartaal van 2001 waren de online advertentiebestedingen in de Verenigde Staten 18 procent lager (grafiek 9). eMarketer voorspelt een krachtig herstel van de online advertentiebestedingen tot 1,81 miljard in het vierde kwartaal maar daar kan meteen bij worden vermeld dat de voorspelling van dit onderzoeksbureau met betrekking tot het derde kwartaal 120 miljoen dollar te hoog bleek te zijn, dus lijkt enige scepsis op z'n plaats.



Wat met name in het oog springt is de tegengestelde ontwikkeling ten opzichte van zowel het gebruik van internet als online retail-verkopen, die zelfs bijzonder snel groeien. In grafiek 10 staan online advertising en online retail-verkopen in indexcijfers weergegeven. De online retail-verkopen zijn sinds het eerste kwartaal van 2001 met 91 procent gegroeid, de online advertentiebestedingen zijn met 24,6 procent gekrompen. Volgens onderzoek van CMR/TNS Media Intelligence daalde de online advertentiebestedingen in de Verenigde Staten in de eerste drie kwartalen van dit jaar met 18,2 procent ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. In diezelfde periode scoorde televisie een plus van 7,1 procent en radio zelfs 14,3 procent.

DoubleClick maakte onlangs bekend dat de doorklikratio van e-mail marketingcampagnes in de Verenigde Staten in het derde kwartaal was gestegen van 4,9 tot 6,1 procent. Een op het eerste gezicht bemoedigend bericht, wat niet wegneemt dat de trend dalend lijkt te zijn. Dat blijkt onder meer uit cijfers van Opt-in News. Vooral de resultaten in b-to-c zijn aan erosie onderhevig. In 2002 was de b-to-c doorklikratio van e-mail marketingcampagnes in de Verenigde Staten nog 2,4 procent, in 2002 was dat gedaald tot 1,2 procent (grafieken 12 en 13).



Online retail-verkopen groeien sterk

Waar adverteerders nog maar niet overtuigd raken van het internet als marketinginstrument, gaat het met de online retail-verkopen ronduit geweldig. Zelfs in Nederland wordt steeds vaker online gewinkeld; 34 procent van de Nederlandse internetpopulatie bezoekt online shops. De helft van deze shoppers koopt daadwerkelijk ook wel eens online (grafiek 14). Met deze conversiegraad van 50 procent laat Nederland landen als Frankrijk, Italië en Spanje achter zich, maar Duitsers (54 procent), Australiërs (56 procent), Zweden (62 procent) en Britten (72 procent) gaan na het kijken vaker over tot online kopen.

In Groot-Brittannië zijn de online retail-verkopen in november voor het eerst door de grens van 1 miljard pond gebroken; een stijging van 107 procent ten opzichte van de verkopen in november 2001 (grafiek 15).
Ook in de Verenigde Staten is er flinke groei, zij het iets minder uitbundig dan in Groot-Brittannië. In het derde kwartaal bedroegen de online retail-verkopen 11,1 miljard dollar; 34,7 procent meer dan dezelfde periode in 2001. En dan moeten de resultaten van de verkopen van het 'holiday season' nog komen. Dat ze hoog zijn geweest, is inmiddels wel duidelijk geworden, onder meer uit gepubliceerde data van ComScore Networks. In de periode 1 november tot 20 december werd in de Verenigde Staten online het meest uitgegeven aan computer hardware (1,63 miljard dollar), gevolgd door kleding (1,46 miljard) en consumentenelektronica (1,03 miljard, grafiek 17). De snelste groeiers ten opzichte van vorig jaar waren de categorieën huis en tuinartikelen (+78 procent), meubilair (+75 procent) en speelgoed (+61 procent), zie grafiek 18.

Waar het de verkoop van boeken, cd's, video's en dvd's betreft heeft Amazon in de Verenigde Staten nog steeds een onaantastbare positie, met een marktaandeel van 42 procent in november. In november 2001 was dat overigens nog 46,9 procent. Wie vooral van deze lichte erosie in het marktaandeel van Amazon profiteerde was eBay, die het marktaandeel spectaculair zag oplopen van 4,6 naar 10,6 procent. Ook Walmart en Target wonnen iets, Barnes & Noble verloor. Belangrijke nieuwkomers zijn er in het afgelopen jaar niet bijgekomen; deze business wordt nog steeds door slechts enkele spelers gedomineerd. Het marktaandeel van de categorie 'overige' kromp van 36,9 naar 35,2 procent (grafiek 19).



Het in de Verenigde Staten geïnvesteerde bedrag aan venture capital is voor het tiende kwartaal op rij gedaald. Na de 29,5 miljard dollar die aan venture capital werd verstrekt in het eerste kwartaal van het jaar 2000 is het niveau van de investeringen continu gedaald. In het derde kwartaal van 2002 werd met vc-investeringen van 4,5 miljard dollar een nieuw dieptepunt bereikt. In het tweede kwartaal werd er nog voor 6 miljard aan venture capital in de markt gepompt. Het aantal bedrijven dat venture capital ontving is gedaald van 2250 in het tweede kwartaal in 2000 tot 650 in het derde kwartaal van 2002 (grafiek 20). Cijfers van Tornado Insider laten in Europa een licht herstel zien van venture capital-investeringen.