Saneerder wordt kweekvijver

De supersaneerder van weleer heeft zojuist een nieuw kantoor in Amsterdam geopend dat zich vooral richt op 'business building'. Bij voorkeur van bedrijven die hun financiën rond hebben, want voor hun hulp moet gewoon betaald worden. Door Jan Libbenga

Het is lawaaiig op de begane grond bij het technologiecentrum NewMetropolis (Nemo) in Amsterdam. Twee schoolklassen staan paraat om de trappen te bestormen. Helemaal bovenin het gebouw is het niet veel rustiger. Daar wordt getimmerd en gezaagd aan de Accelerator van het advieskantoor McKinsey. De inspirerende locatie in het havengebied van Amsterdam, pal naast het Centraal Station, wordt een nieuw knooppunt in het wereldwijde e-commerce netwerk van het adviesbedrijf: een 'plug-and-play'-locatie waar zowel gevestigde als beginnende ondernemingen voor periodes van drie tot twaalf maanden worden begeleid bij een snelle start van hun internet- of technologiebedrijf.

Meekijken

De zoveelste Accelerator? "Nee", benadrukt Sven Smit van McKinsey & Company. "Wij doen bijvoorbeeld niet aan financiering. Daar heb je venture capitalists als Gilde, Insight Capital of Newconomy voor. Bij ons draait het louter om advisering en begeleiding en daar moet je als onderneming dan ook gewoon voor betalen. Wij zijn ook geen incubator, waar een idee een businessplan wordt. Het zijn niet de ideeën die schaars zijn, het is de goede uitvoering daarvan. Dat is onze expertise."

Hoewel McKinsey & Company ook weer niet meteen op de stoel van de ondernemer wil gaan zitten, wordt er wel over zijn schouder meegekeken. Vandaar dat in Nemo een groot aantal werkruimten is ingericht, waar bedrijven een vliegende start kunnen maken. Er staan zelfs servers opgesteld waarmee ondernemingen hun website kunnen uitbouwen. Uiteindelijk is het wel de bedoeling dat de hosting wordt uitbesteed.

Dat de adviesmarkt zich op e-commerce heeft gestort wekt nauwelijks verbazing. Bedrijven uit de oude economie willen zo langzamerhand allemaal iets met internet doen en kunnen wel wat deskundig advies gebruiken. Maar McKinsey & Company? Het bedrijf heeft bij sommigen nog steeds het twijfelachtige imago van supersaneerder. Dat beeld klopt allang niet meer, zegt Sven Smit. "Het is iets dat is blijven hangen uit de jaren zeventig, toen we inderdaad bij veel reorganisaties waren betrokken." Nu zware kostensaneringen geen hoge prioriteit meer hebben, ligt het zwaartepunt op wat McKinsey 'business building' noemt, oftewel strategie- en groeiadviezen. Veertig tot vijftig procent van alle activiteiten van McKinsey & Company heeft betrekking op e-commerce. Daarbij gaat het dan vooral om projecten bij traditionele bedrijven als TNT Postgroep en The Financial Times.

Terra

Alleen al in het afgelopen jaar heeft McKinsey & Company ruim vijfhonderd e-commerce projecten begeleid. Voorbeelden zijn het opzetten van een on-line boekhandel en het bouwen van een portal, inclusief het begeleiden van de beursgang. McKinsey was ook een van de drijvende krachten achter de groeispurt van de Europese internet provider Terra, aanvankelijk een dochter van Telefónica, tegenwoordig een multinational die in amper twee maanden in Latijns Amerika 24 overnames realiseerde. Van de 6000 consultants van McKinsey & Company zijn er inmiddels ruim 2000 betrokken bij e-commerce projecten. "We profiteren van een wereldwijd netwerk van contacten", zegt Smit. Zo heeft McKinsey zelf internet-kweekvijvers geopend in onder meer Silicon Valley, New York, München, Londen, Parijs en Madrid. In Nederland heeft het bedrijf contacten met zo'n tweehonderd toeleveranciers, van web-ontwerpers tot IT-bedrijven. Bedrijven kunnen zo snel geholpen worden. Dat is nodig, zo zegt Smit, omdat in de dynamische high-tech wereld businessplannen door de enorme concurrentie vaak moeten worden aangepast en visies moeten worden bijgesteld.

Te klein

McKinsey & Company wil dan ook niet met ieder bedrijf in zee gaan, zo benadrukt Vincent Lokin van de Accelerator. "We kunnen de kantoorruimte makkelijk gevuld krijgen met enthousiaste ondernemers, maar we letten wel op kwaliteit." Omdat echte starters de tarieven niet kunnen betalen, zal McKinsey & Co zich vooral richten op bedrijven die de financiering al op orde hebben, en ook al een eind zijn gevorderd met hun activiteiten. Een andere voorwaarde is dat de ondernemingen verder willen kijken dan de landsgrenzen. "De Nederlandse markt is eigenlijk veel te klein voor e-commerce", zegt Smit. "Op de korte termijn kun je misschien nog wel wat bereiken, maar op de lange termijn heb je te maken met buitenlandse concurrenten. Een bedrijf als Ilse is het gelukt om groot te worden op het terrein van portals, maar wat gebeurt er als Yahoo zich op de Nederlandse markt begeeft? Je bent je voorsprong zo weer kwijt." En dat is niet het enige probleem: De meeste bedrijven die zich tot nationale markt beperken halen volgens Smit bij lange na niet een omzet van 30 miljoen dollar, het minimum voor een gezonde beursgang.

Het zijn overigens niet alleen e-commerce bedrijven die welkom zijn bij McKinsey, ook andere high-tech bedrijven mogen aanschuiven. Smit: "In e-commerce kun je een bedrijf starten dat al na twee jaar een marktwaarde heeft van tientallen miljarden. Wij zien niet waarom je dat met traditionele high-tech bedrijven niet zou kunnen doen."

Om zo objectief mogelijk te kunnen oordelen over de bedrijfsvoering, wil McKinsey & Company nadrukkelijk niet in deze ondernemingen investeren. Smit: "Je belangen komen dan heel anders te liggen, zeker als de investering tot doel heeft om het bedrijf op korte termijn te verkopen." McKinsey is eventueel wel bereid 'aandelen in plaats van honoraria' aan te nemen, maar uitsluitend als middel om adviezen en begeleiding mogelijk te maken. Smit: "Twee jaar geleden kregen we nog veel bedrijven over de vloer die de advisering met aandelen wilden betalen. Een jaar geleden riep menigeen: het laatste wat we van jullie willen is een belang in aandelen, want dan blijft er voor ons niets meer over. Nu het moeilijker is om aan risicokapitaal te komen, zie je het sentiment weer omslaan."

Aardverschuivingen

Smit is overigens wel bereid om zo nu en dan met echte starters rond de tafel te zitten. "Het zijn vaak mensen met goede ideeën en die moet je aanmoedigen. De echte helden liggen meestal op het kerkhof. Mensen die als eerste uitdagende concepten op de markt brengen, redden het vaak niet omdat de markt er nog niet rijp voor is. Met goede adviezen komen ze iets verder."

Uiteraard hoopt McKinsey dat uit de begeleiding van deze en meer ervaren ondernemers langdurige en lucratieve relaties ontstaan. Smit: "E-commerce bedrijven worden uiteindelijk normale bedrijven die niet meer met 200 maar met 30 procent per jaar groeien en dan belangrijke keuzes moeten maken. Van Yahoo zou ik mij kunnen voorstellen dat het straks een bedrijf wordt met aparte divisies, zoals Yahoo Auction en Yahoo Finance. Daarin zouden we ze kunnen adviseren." Bovendien, zo benadrukt Smit, brengen ingrijpende technologische veranderingen altijd organisatorische aardverschuivingen met zich mee. "Dat hebben we gezien toen de banken betaalautomaten gingen invoeren en het geldverkeer via balies met zeventig procent terugliep."

McKinsey & Company is echter allang niet meer de enige adviseur die zich op de markt van ecommerce heeft gestort. Het Amersfoortse Twynstra Gudde heeft zelfs een aparte dochter voor dit doel in het leven geroepen: Twynstra The Bridge. Ook Booz Allen Hamilton en PriceWaterhouseCoopers zijn inmiddels op dit gebied actief. Maar Smit zegt voor deze concurrentie niet bang te zijn: "We zullen ons blijven richten op de belangrijkste van de opkomende bedrijven. Business building wordt steeds belangrijker, omdat je het met ideeën alleen niet redt. Het gaat er veel meer om hoe je een product of een dienst goed in de markt kunt zetten." E