Scam vs. spam

Misschien heeft u ook wel eens een mailtje ontvangen van een Nigeriaan die uw hulp nodig had. Dikwijls gaat het om iemand die een slordige som van zo'n veertig miljoen dollar op een Nigeriaanse bankrekening heeft staan en het bedrag om hem moverende redenen op uw rekening wil storten. Als beloning ontvangt u 10 tot 25 % van het bedrag. Dat vooruitzicht is voldoende voor velen om toe te happen. Nadat het contact is gelegd, wordt u verzocht alvast een klein gedeelte van het bedrag over te maken als administratiekosten of iets dergelijks.

Inmiddels zijn al talloze websites ingericht om nietsvermoedende ontvangers van de Nigeriaanse scam-mails te waarschuwen. Op de website www.scamorama.com staat een groot aantal, soms hilarische mailwisselingen tussen de oplichters en hun beoogde slachtoffers. Publicist Herbert Blankesteijn riep de lezers van NRC Handelsblad op de Nigerianen te bedelven met e-mailberichten.

Een sympathiek initiatief, maar is het toegestaan? Op 31 oktober 2003 moet een nieuwe Telecommunicatiewet in werking zijn getreden, die het ongevraagd verzenden van e-mail aan banden legt. Als het wetsvoorstel ongewijzigd wordt aangenomen, zal het verzenden van ongevraagde e-mails voor commerciële, ideële of charitatieve doeleinden niet meer zijn toegestaan. De ontvanger moet dus van te voren toestemming hebben verleend voor de ontvangst van de e-mail. Wij zullen er maar vanuit gaan dat de Nigeriaanse scammers de Blankesteijn spammers geen toestemming hebben gegeven voor de ontvangst van de stortvloed e-mails. Dan komen we bij de volgende cruciale vraag waartoe het nieuwe zogenaamde opt-in stelsel noopt: is er sprake van e-mails met een commercieel, ideëel of charitatief doeleinde?

Blankesteijn c.s. hebben geen commercieel doel. Wel kan het beëindigen van de e-mailfraude een ideëel doel genoemd worden. Dan is de opt-in norm ook van toepassing. Nu komt het. De wetgever heeft een uitzondering gemaakt op de opt-in regel. Als het gaat om een bestaande klantrelatie, zoals die tussen oplichters en hun slachtoffers, mag onder bepaalde voorwaarden ook zonder voorafgaande toestemming van de ontvanger mail worden verstuurd. Het merkwaardige is nu dat deze uitzondering slechts geldt voor commerciële e-mail. Blankesteijn c.s. mogen hun ideële actie dus niet uitvoeren. Kan iemand mij dit uitleggen? Waarom mag de Albert Heijn zijn klanten wel ongevraagd e-mail zenden, maar het Rode Kruis niet? Wie het weet, mag het zeggen en, zoals Nigeriaanse oplichters zo mooi zeggen, compliments of the day to you.