Uitgeef-reuzen in coma: sleeping beauties of klinisch dood?

Het is treurig gesteld met de kwaliteit van de on-line publicaties van de grote uitgevers in Nederland. Concerns als De Telegraaf, VNU, Elsevier, PCM en Wegener lijken wel ingedommeld in een razende trein die voor niets of niemand meer stopt. Laten we ze eens even onder de loep nemen:

Ruud Smeets is niet erg gecharmaard van de online prestaties van de grote uitgevers in Nederland. Vernieuwend en verfrissend uitgeven op Internet komt van kleine en nieuwe partijen.

De Telegraaf
De Telegraaf begon goed met de eerste volledige krant op Internet, de elegraaf-I . In 1996 gestart fungeerde de Telegraaf-i, samen met Planet Internet, als het startschot voor de online publicaties in Nederland. Vooral veel Nederlanders in het buitenland lazen dagelijks met veel plezier het Nederlandse nieuws. Binnen de Telegraaf was er ook veel vreugde omdat het aantal abonnementen op de papieren krant leek te stijgen naar aanleiding van de laagdrempeligheid van de Telegraaf-i. Simpel, mensen konden nu, achter hun pc en zonder zich te hoeven schamen met een gerust hart de sensatie-pers van De Telegraaf tot zich nemen. De stap naar een abonnementje werd vervolgens wat kleiner.

Sindsdien is er niet veel meer gebeurd bij De Telegraaf, er werden wat defensieve spin-offs ontwikkeld in de vorm van de Auto Telegraaf, Vacature Telegraaf, een flauwe Weerkamer en meest recentelijk, El Cheapo, een proefopstelling rondom goedkoop winkelen. Vast en zeker opgezet ter verdediging van het majeure Speurders-deel van de dagbladomzet.

De toekomst? Met Quicklink probeert de Telegraaf haar uitgeefportfolio uit te breiden met een heuse portal en search engine, er gaat met CPM-tarieven gerekend worden en verder worden er meer 'cross-media' activiteiten ontplooid.

Iets bijzonders? Ja, het gaat allemaal heel erg langzaam, maar er lijkt visie achter te zitten.

VNU
VNU is eigenlijk alleen de naam van het AEX-fonds waar een heleboel eilandjes onder vallen. De Intermediair-site is goed, strak gefocust rondom arbeidsmarktcommunicatie en goed gepositioneerd ten opzichte van de controlled circulation papieren uitgave. De formule is goed uitgebreid met Internetdingetjes, zoals de salariswijzer. Wat nog meer? Libelle , voor vrouwen, leuk gedaan, maar niet meer dan dat en leeft alleen bij de gratie van de bladkoppeling en het gebrek aan concurrentie. Niet meer dan een aardige spin-off.
De computerbladen staan uiteraard ook on-line en geven computernieuws, niets verassends, geen killer-aps.
Maar de grote klapper gaat voor VNU komen vanuit de directory-hoek. Met Scoot en de Gouden Gids heeft VNU twee voor Internet gemaakte services in huis. Alleen, het zijn er twee. Twee eilandjes die zich zelf het mooiste vinden. Energie en tijd wordt duidelijk gestoken in het vermijden van elkaar in de markt, toch stiekem elkaar aftroeven en niet aan het structureel uitbouwen van de services.

O ja, en de regionale dagbladen. Daar zeg ik maar niets over. Regionaal, zonder nationaal en internationaal werkt niet op Internet.
Toekomst? VNU gaat alle Internet-activiteiten onderbrengen in een aparte unit om meer synergie te cre�ren. Operationeel blijven wel alle zaken bij de eerder genoemde eilandjes liggen.
Iets bijzonders? Ja, een schat aan content maar vooralsnog een gebrek aan visie en daadkracht om er iets mee te doen. Om dit te illustreren: in 1996 draaide ILSE nog op VNU-servers, nu niet meer….

Elsevier
Het enige wat ik af en toe op Internet tegenkom van Elsevier is een banner met een proefabonnement-aanbieding en tegenvallende berichten over de databank Lexis-Nexis. Er zal vast wel meer zijn, alleen valt het mij niet op en ik schrijf deze column tenslotte. Bent u het daar niet mee eens dan is er ruimte om op mijn column te reageren.

PCM
Volgens mij zitten er bij PCM een heleboel goeie Internet-mensen. Alleen krijgen ze zo weinig steun van boven. De Volkskrant had beter niet op Internet kunnen staan, in de huidige vorm doet het alleen maar afbreuk aan de papieren versie. Het NRC leek na de laatste restyling op de goeie weg, maar stagneert nu. Het AD is de grote afwezige in krantenland. Ook hier zijn de defensieve moves herkenbaar: Clickwork , weer een banensite, die moet gaan concurreren met Jobnews, Intermediair en The Monsterboard en de papieren advertentiebelangen moet verdedigen.
Iets bijzonders? Ja, allemaal derde en vierde plekken in de diverse uitgeef-segmenten.

Wegener
Track , City Online wat regionale dagbladen, TMF en als toppertje, middels een joint-venture, de AEX-site .

Dat zijn de belangrijkste uitgeef-formules die Wegener op het net toevoegt. TMF doet het redelijk bij de jongeren dankzij de goede koppeling met het TV-station en de AEX-site spint garen bij de toenemende groei van het aantal particuliere beleggers in Nederland. Wellicht dat deze twee uitgaves iets goed maken van het te vroeg en te ambitieus in de markt gezette City Online en de search engine Track die geen standhoudt te midden van het reclame-geweld van Lycos en de toegevoegde waarde van ILSE.

Is Wegener dan de Nederlandse Internet-trots? Nee, helaas, de zelf gestarte projecten lopen niet goed en de enige die goed loopt is middels een joint-venture toegevoegd aan de uitgeef-portfolio van Wegener.

Wat zijn dan wel lovenswaardige Internet publishing initiatieven in Nederland?

BitMagic , de Flash-grappenfabriek van Michiel Frackers, Francisco van Jole, Erwin van de Zande en Alex Reijnierse en een van de bedrijven waar ICOM in investeert. Een jongensboek gevuld met bluf, visie en uithoudingsvermogen. Uitgevend Nederland reageert vooralsnog heel Nederlands: naar beneden schrijven, het mocht eens een succes worden! In de VS zal BitMagic daarentegen met open armen onthaald worden.

News4Free , de grootste e-mail nieuwsdienst in Nederland. De jongens van Virtual Industries zijn er in geslaagd op een hele slimme manier dagelijks bijna 100.000 e-mails te mogen versturen. Een zeer schaalbare applicatie, met zeer re�le internationale mogelijkheden.

Macropolis , de nieuwe Smart Shopping Index en eveneens een ICOM-investering. Breng maar eens de hele e-commerce markt in Nederland in kaart, koppel er dan eens een goeie search engine aan en dan vul je een zeer belangrijk gat in een zeer belangrijke niche in de markt.

En zoals al eerder genoemd: ILSE . Tot verbazing van velen staat ILSE nog altijd ergens bovenaan in de lijst met best bezocht sites in Nederland en geeft alle traditionele Nederlandse uitgevers het nakijken. Steeds weer voegt ILSE nieuwe diensten toe aan haar portfolio, die ook allemaal succesvol zijn, mede doordat de search engine voor veel gratis traffic zorgt. En als ergens het principe zwaan-kleef-aan geldt, dan is het wel op Internet.

Ik kan nog wel even zo doorgaan: Wolters Kluwer, Audax en de omroepen aan de ene kant en Nu.nl , Sportdreams , Startpagina.nl en Businessnet aan de andere kant. De conclusie is in ieder geval wel duidelijk. De grote jongens mogen (nog) niet, durven (nog) niet, kunnen (nog) niet en komen nog niet veel verder dan het doorplaatsen van reeds aanwezige content. De kleine Internetbedrijven rijden in Nederland duidelijk in de gele trui, de groene trui en de bolletjestrui en vallen op door op een vernieuwende en verfrissende manier om te gaan met uitgeven op Internet.

De Uitgeef-Tour is nog niet helemaal gereden, maar we zullen snel in een situatie gaan komen waar de grote mannen het gat te groot zien worden en dan maar met veel geld de kopmannen van de Nederlandse Internet-uitgeefploeg bij zich gaan inlijven. En dan gaat de rest van de koers hopelijk niet bergafwaarts maar is er een glansrijke finish bergop.