‘We zijn een winkel, geen platform’

Coolblue wint jaarlijks vele prijzen. Ook dit keer was er geen ontkomen aan. Met meer dan een kwart van de stemmen staat Pieter Zwart (35), medeoprichter en CEO, met stip op de eerste positie van Emerce E-commerce 15. De toplijst met innovatiefste e-commerceprofessionals.

Wat in 1999 begon met een paar vrienden is vandaag de dag uitgemond in een bedrijf met ruim 500 medewerkers. Vorig jaar alleen al werden er 180 vacatures vervuld. Volgens Zwart mede dankzij de nieuwe werklocatie, de zevende en achtste verdieping van de Weena Tower tegenover het Centraal Station van Rotterdam, die sinds september in gebruik is. “Het is een hotspot en ligt gunstig ten opzichte van de universiteitssteden. Als het aan ons had gelegen, hadden we echter nog meer mensen aangenomen.”

Waarom heb je dat dan niet gedaan?
“Softwaredevelopers, slimme jongens en meisjes die echt mooie en betrouwbare software willen maken, zijn extreem schaars. Ze zijn er gewoon niet. Als we er vandaag honderd zouden vinden, zou ik ze direct aannemen. Om dat alsnog te bereiken, zetten we alle registers open, zowel in binnen- als buitenland. Software is cruciaal voor onze verder digitaliserende samenleving, maar gek genoeg bestaat er nog geen opleiding voor. Het moet nu vooral uit de mensen zelf komen, dat is absurd. Scholen zouden in hun curriculum ook ‘codingskills’ moeten opnemen. Daar hebben veel bedrijven wat aan, niet alleen een softwarebedrijf als Coolblue. Het leert mensen namelijk ook op een bepaalde manier denken en doen. Het ontwikkelen van software is over twintig jaar belangrijker dan het leren van bijvoorbeeld Duits.”

Hoe wil je de juiste softwaredevelopers verleiden?
“Door ze in een positie te zetten waarbij ze datgene kunnen doen wat ze het liefste doen: gave software ontwikkelen. Verder vertel ik regelmatig voor volle collegezalen over ondernemerschap. En probeer ik waar mogelijk beweging te realiseren. Zoals onlangs tijdens een ondernemerslunch met Eurocommissaris Neelie Kroes.”

Je kunt er ook voor kiezen om een gedeelte van je nieuwe kantoorpand open te stellen voor derden.
“Daar hebben we al vaker over nagedacht. Aan ruimte geen gebrek: we hebben zo’n 4500 m² vloeroppervlak tot onze beschikking, waarvan momenteel driekwart in gebruik is. De vraag is vooral of het ons als bedrijf verder brengt. Ik denk van niet. Je kunt spill-over-effecten bedenken, maar aan de andere kant zijn er in Nederland en hier in de buurt al voldoende van dergelijke ontmoetingsplekken.”

Ondanks de hoeveelheid medewerkers kent jullie bedrijf een platte organisatiestructuur. Is dat gezien jullie groei nog lang vol te houden?
“Zeker. We zijn goed georganiseerd, maar niet hiërarchisch. Dat is een van de pijlers uit ons cultuurhandboek. Daarnaast kan het door de soort mensen die hier werken; we recruiten onze collega’s op meer dan hun functionele kwaliteiten. Naast flexibiliteit, zowel in handelen als denken, is bijvoorbeeld vriendelijkheid van groot belang. Daarbinnen valt onder meer of we met de sollicitant vanavond een biertje zouden willen gaan drinken. Geschikte kandidaten moeten ook een randje hebben, eigenzinnig zijn. Denk aan een bijzondere hobby of manier van doen. En tot slot moeten ze een bepaalde wil hebben om te winnen. Hoe lastig ook, we tornen niet aan deze randvoorwaarden.”

Volgens de CEO van Yahoo heeft flexwerken een negatief effect op het innovatieve karakter van een bedrijf. Eens?
“Wij geloven erg in groepscultuur, maar als je het nodig vindt om thuis te werken kan dat. Cultuur is vaak een undermanaged ding binnen bedrijven. Je kan het niet opleggen, het is het resultaat van alle mewederkers tezamen. In dat kader hangen bij sommige van onze werkplekken ook schermen waarbij we contact kunnen hebben met collega’s die elders werken, bijvoorbeeld in Polen. Zo creëer je een gevoel van saamhorigheid. De kracht ervan moet je niet onderschatten.”

Vorig jaar steeg de omzet met 48 procent naar 168 miljoen euro. Waar reken je dit jaar op?
“Ik verwacht eenzelfde groeicurve. In het slechtste geval zal de omzet tegen de 225 miljoen euro uitkomen. Als het consumentenvertrouwen zich een beetje herstelt, verwacht ik de 245 miljoen euro te halen. We gaan niet verder uitbreiden in het buitenland. We hebben momenteel de handen vol aan het managen van de onstuimige groei hier. Het gaat wel gebeuren, maar niet ten koste van onze concurrentiepositie in Nederland. Dan moeten we eerst nog iets groter zijn.”

Gezien jullie groeistrategie komt dat moment volgens mij nooit…
“Je hebt meerdere vormen van groei. Je hebt niet alleen het aantal, maar ook de omzet van de afzonderlijke shops. Daarnaast kun je geografisch gaan diversificeren. Dat hebben we inmiddels al gedaan in België. De volgende stap is om de diversificatie in meerdere talen te gaan doen. Welk land als eerste in aanmerking komt, doet er niet toe. Het gaat erom dat je je als bedrijf dergelijke skills eigen maakt. Als dat lukt, pakken we ook het buitenland.”

Wanneer wordt Coolblue als platform opengesteld voor tweehandsspullen?
“Nooit. Het past niet in onze propositie: we willen mensen blij maken door te helpen met het maken van de juiste keuzes. Daarnaast willen we top-customerservice bieden, in de breedste zin des woords. Daarvoor zijn wij op aarde. Met tweedehandsspullen hebben we te weinig grip op het gehele proces, dat wringt. Onze winkel openstellen voor het aaneenknopen van databases past daar evenmin in. We zijn een winkel, geen platform.”

Zelf investeer je privé in een aantal startups, zoals Winecast.com, een subscriptionbased concept. Waarom?
“Door Winecast.com voelt het kopen van een fles wijn niet als een lot uit de loterij. Daar is een grote markt voor. Daarnaast vind ik het leuk om ook op deze manier kennis te delen. Als investeerder bemoei ik me overigens niet met de beslissingen van de ondernemer. Wel vertel ik graag hoe ik het zou doen. Dat geldt ook voor een aantal commissariaten die ik heb. Door mijn inbreng hoop ik een goed concept meer tractie te geven.”

Ondanks al het succes heeft Coolblue nog steeds geen mobiele app gelanceerd. Dat kan echt niet meer.
“Waarom niet? Het is een kwestie van keuzes maken. Natuurlijk scheelt het ons omzet. Desondanks open ik liever een nieuw warehouse van 13.000 m², zoals onlangs in Tilburg. Daar hebben we direct profijt van. Daarnaast speelt ook hier het gebrek aan goede softwaredevelopers een rol. De huidige veertig developers kunnen niet naast alle werkzaamheden ook even een mobiele app bouwen.”

Welk internetconcept had je zelf willen bedenken?
“Booking.com vind ik echt af. Het is stiekem ook het mooiste bedrijf dat na de Tweede Wereldoorlog in Nederland is gestart. Met zeventien miljard omzet en een miljard winst is het twee keer zoveel waard als Ahold. Waanzin. Het is goed uitgevoerd en on-Nederlands groot. Wat ik tevens knap vind, is hoe Paul Nijhof Wehkamp succesvol heeft getransformeerd van een postorderbedrijf naar een grote e-commercespeler. Dat is managementtechnisch een knap staaltje werk.”

Wat zou je terugkijkend op veertien jaar Coolblue anders doen?
“Altijd als we terugkijken, krijgen we het gevoel dat we te klein hebben gedacht. Waarschijnlijk is dat in de toekomst nog zo. Met de wijsheid van nu had ik destijds wel harder willen groeien. Aan de andere kant heeft het ons ook gemaakt tot wat we nu zijn, en daar kunnen we alleen maar blij mee zijn. Het is een spannend jongensboek dat nog lang niet uit is.”

Waar erger je je aan in het vak?
“De media schetsen te vaak een eenzijdig beeld van online winkels, terwijl de consument in de afgelopen jaren juist zoveel heeft gewonnen. De online waarde van de euro ten opzichte van die in de traditionele retail is in de afgelopen tien jaar juist enorm gestegen. Ondertussen wordt er vooral gefocust op wat er niet goed gaat. Daarmee wordt de branche tekortgedaan.”

Wat is de grootste bedreiging voor Coolblue?
“Met afstand het gebrek aan softwaredevelopers. Dat heeft impact op alle onderdelen van ons bedrijf. Software is het hart van onze business. Daarom zal ook het aantal vacatures op het gebied van business intelligence de komende tijd toenemen.”

Coolblue in 2013:
Aantal medewerkers: 520, waarvan 320 op het hoofdkantoor in Rotterdam
Aantal internetwinkels: 258
Aantal fysieke winkels: 5 (Utrecht en Amsterdam openen binnenkort)
Aantal klanten: 1,5 miljoen
Verwachte omzet: 225 tot 245 miljoen euro (omzet 2012: 168 miljoen)
Merk telefoon: “elke zes weken een ander”
Merk auto: Porsche 911 en BMW 5

Fotografie: Alek Bruessing (c)

*) Dit artikel is eerder gepubliceerd in het juninummer van Emerce magazine (#123)