Actieve videogames kunnen mensen met dementie helpen

Een combinatie van cognitieve en bewegingstraining kan de werking van de hersenen, de mobiliteit en symptomen van depressie verbeteren bij mensen met dementie. Dat is de conclusie van een internationale studie in woonzorgcentra De Wingerd en het Universitair Psychiatrisch Centrum KU Leuven. Het is de eerste keer dat een dergelijke studie werd uitgevoerd.

Bij dementie, met de ziekte van Alzheimer als meest voorkomende vorm, neemt de hersenfunctie gradueel af. Daardoor verliezen mensen met dementie op termijn de mogelijkheid om te plannen en dingen te onthouden. Hun motorische vaardigheden gaan achteruit en ze vertonen gedragsproblemen. Uiteindelijk kunnen ze hun dagelijkse leven niet langer alleen leiden en hebben ze uitgebreide zorg nodig. Naar schatting zijn er 194.100 mensen met dementie in België. Jaarlijks worden er 52.100 nieuwe gevallen vastgesteld. Er bestaat momenteel geen medicatie om deze ziekte te genezen.

Klinisch onderzoek van wetenschappers van onder andere KU Leuven en ETH Zürich, suggereert voor de eerste keer dat een combinatie van cognitieve en motorische training de cognitieve en fysieke vaardigheden van mensen die ernstig beperkt zijn door dementie kan verbeteren.

Exergame
Om dit te meten, gebruikten de onderzoekers een zogenaamd ‘exergame’: een videospel waarbij ook beweging aan te pas komt. Ze rekruteerden 45 bewoners van de woonzorgcentra De Wingerd en Z.org KU Leuven van gemiddeld 85 jaar oud. Alle deelnemers hadden symptomen van ernstige dementie.

De onderzoekers gebruikten de Dividat Senso, een zogenaamde exergame. De training verbeterde de cognitieve vaardigheden van de deelnemers met dementie.
De exergame bestaat uit een scherm en een paneel op de grond met vier vakken op. Het toestel meet de stappen, gewichtsverplaatsing en balans van de speler. Stippen op het scherm geven aan op welk vak de speler moet stappen. Zo kunnen ze tegelijkertijd hun fysieke en cognitieve vaardigheden trainen. Als de spelers snel en correct reageren, wordt het spel moeilijker.

De deelnemers werden willekeurig over twee groepen verdeeld. De deelnemers van de eerste groep trainden drie keer per week vijftien minuten lang en dit gedurende acht weken. Een kinesist ontwierp een individueel programma voor elke deelnemer, aangepast aan hun fysieke en cognitieve mogelijkheden en gezondheidstoestand. Deelnemers in de controlegroep keken naar muziekvideo’s van hun keuze. Na afloop vergeleken de onderzoekers de motorische, cognitieve en mentale vaardigheden van de deelnemers met dezelfde metingen aan het begin van de studie.

Significant verschil
Uit de resultaten, gepubliceerd in Alzheimer’s Research & Therapy, blijkt dat de training de cognitieve vaardigheden van de deelnemers verbeterde, zoals hun aandacht, concentratie, geheugen en oriëntatie. Ze ervaarden ook significant minder symptomen van depressie. Tot slot had de speelse training ook een positief effect op de fysieke vaardigheden, zoals de reactietijd, van de deelnemers. “Dit is bemoedigend, omdat de snelheid waarmee ouderen reageren op impulsen belangrijk is om een val te vermijden”, zegt Nathalie Swinnen van de Onderzoeksgroep Aangepaste Bewegingsactiviteiten en Psychomotorische Revalidatie aan de KU Leuven.

Opmerkelijk is dat de tweede controlegroep verder achteruitging tijdens de periode van acht weken. “We hadden inderdaad verwacht dat de deelnemers die niet trainden met dementie meer kans zouden hebben om achteruit te gaan”, voegt Swinnen toe.”Eerder onderzoek had al aangetoond dat lichaamsbeweging de symptomen van dementie kan vertragen”, zegt KU Leuven-professor Davy Vancampfort. “Deze studie suggereert voor het eerst dat actieve videogames de symptomen van dementie niet alleen kunnen vertragen, maar ook kunnen verlichten.”

Meer informatie
De studie ‘The efficacy of exergaming in people with major neurocognitive disorder residing in long-term care facilities: a pilot randomized controlled trial’ door Nathalie Swinnen, Mathieu Vandenbulcke, Eling D. de Bruin, Riekje Akkerman, Brendon Stubbs, Joseph Firth en Davy Vancampfort is gepubliceerd in Alzheimer’s Research & Therapy.

Deze studie werd gefinancierd door het Fonds Perano en het Fonds Malou Malou van de Koning Boudewijnstichting.

Elisa Nelissen
Tags: Gezondheid Onderzoeksnieuws Groep Biomedische Wetenschappen Departement Neurowetenschappen Departement Revalidatiewetenschappen
Zoeken in KU Leuven nieuws