‘De vloek van Big Tech’

We hebben nog altijd de illusie dat we Big Tech kunnen weren uit ons leven. ‘Gebruik X gewoon niet. Verwijder je profiel op Facebook’. Volgens Reijer Passchier, hoogleraar Digitalisering in de democratische rechtsstaat is dat veel te simpel gedacht. Grote technologiebedrijven zijn met de digitalisering van de maatschappij zó groot en machtig geworden dat ze het fundament van de democratische rechtsstaat bedreigen. Hoe heeft dat kunnen gebeuren?

Die vraag verkent Reijer Passchier in zijn oratie ‘De vloek van Big Tech’ die hij uitspreekt op vrijdag 31 mei 2024 om 16.00 uur aan de Open Universiteit in Heerlen.

Oppermachtige technologiebedrijven

Reijer Passchier schetst geen rooskleurig beeld van onze huidige situatie. De oppermachtige technologiebedrijven minachten publieke waarden als privacy en de betrouwbaarheid van informatie. Wanneer het staten of hun samenwerkingsverbanden tóch lukt om strengere wetten voor Big Tech-bedrijven te maken, is het vervolgens nog maar de vraag of het hen ook lukt om die wetten daadwerkelijk te handhaven en daarmee het beoogde effect te sorteren. Bieden wetten ons nog wel voldoende bescherming? Is de wetgever Big Tech überhaupt nog de baas?

Hachelijke situatie

Reijer Passchier onderzoekt in zijn oratie hoe we in deze hachelijke situatie zijn beland. Welke routes hebben daartoe geleid? En hoe kan het dat Big Tech-bedrijven zó groot zijn geworden? Technologie en digitalisering beloofden ons meer vrijheid, vrije tijd, gelijkheid, welvaart, vooruitgang, enzovoort. In het bijzonder met AI zou alles beter worden. Maar hoe zijn wij dan in tijden waarin technologische ontwikkeling ogenschijnlijk hoogtij viert tenslotte toch aan het vervallen in een welhaast feodaal systeem, waarin extreme politieke en sociaaleconomische ongelijkheid heerst, de gewone burger zijn productiemiddelen in leen heeft en een nieuwe aristocratie uit Silicon Valley en Seattle de scepter zwaait?

Symposium

Voorafgaand aan de oratie vindt het symposium ‘Informatiehuishouding, wetsanalyse en wendbare wetsuitvoering‘ plaats. Tijdens het symposium geeft mr. Reinier Van Zutphen, de Nationale Ombudsman, een keynote.

Over Reijer Passchier

Prof. mr. dr. Reijer Passchier (1987) werkt sinds 2020 als universitair docent staatsrecht en rechtstheorie en sinds oktober 2022 als hoogleraar Digitalisering en de democratische rechtsstaat aan de Open Universiteit. Hij studeerde Europees Recht in Leiden en volgde daarnaast de vakken filosofie, geschiedenis en oud-Grieks. Vervolgens ging hij als promovendus staats- en bestuursrecht aan de slag aan dezelfde universiteit. Zijn promotieonderzoek naar constitutionele veranderingen in Nederland, de Europese Unie, de Verenigde Staten, Japan en Duitsland werd door het NWO gefinancierd. Passchier promoveerde hierop in 2017.

Hij werkte hierna als docent vergelijkend constitutioneel recht aan Tilburg University en was in deze periode ook betrokken bij het project Nederlandrechtsstaat.nl. Van 2018 tot halverwege 2020 was hij wetenschappelijk medewerker bij de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid. In 2021 verscheen zijn boek ‘Artificiële intelligentie en de rechtsstaat‘ bij Boom Juridisch. Zijn nieuwste boek ‘De vloek van Big Tech‘ verschijnt later dit jaar.

Passchier gaat regelmatig met de media en praktijk in gesprek over zijn onderzoek. Naast zijn functie bij de Open Universiteit werkt hij als universitair docent staats- en bestuursrecht aan de Universiteit Leiden en is verbonden aan de professionele opleiding Wetsanalyse en wendbare wetsuitvoering in de democratische rechtsstaat die hij onder andere met het Ministerie van Justitie en Veiligheid, Hooghiemstra en Partners en PNA Groep verzorgt.