Drempelloos data delen cruciaal voor innovatie in logistiek

Technologieën zoals blockchain houden een grote belofte in voor de logistieke sector. Maar voor succesvolle toepassing van dit soort innovaties is het drempelloos delen van data een cruciale voorwaarde. Dat stelt programmamanager Michiel Haarman van het Neutraal Logistiek Informatie Platform (NLIP). Haarman spreekt tijdens de vakbeurs ICT & Logistiek op 7 en 8 november over de ondersteuning die de Topsector Logistiek biedt bij de implementatie van iSHARE, het afsprakenstelsel voor de logistiek. Hij roept bedrijven op om vooral aan de slag te gaan met innovatie. “Het wordt pas spannend als we die innovaties moeten integreren met onze centrale ICT-systemen.”

Blockchain, artificial intelligence, internet of things: in de logistiek gonst het – net als in veel andere sectoren – van de verhalen over nieuwe technologieën. Deze technologieën hebben één ding gemeen: ze drijven op data. “Wie praat over digitalisering van de logistiek, praat over het delen van data”, stelt Michiel Haarman, programmamanager van het Neutraal Logistiek Informatie Platform (NLIP), onderdeel van de Topsector Logistiek.

In de traditionele context met een verlader, vervoerder en ontvanger is het delen van data relatief eenvoudig. De partijen kennen elkaar, vertrouwen elkaar en maken samen afspraken. Dat wordt echter lastiger in een tijd waarin supply chains steeds meer online, internationaal, complex, en gediversifieerd zijn. “Logistieke bedrijven doen steeds vaker zaken met vooraf onbekende partijen. Het aantal wisselende contacten neemt snel toe. Als een transport wordt uitgevoerd door 3 subcontractors, heb je al snel 3 vrachtbrieven met 4 doorslagen nodig. Grip houden op de operatie is zonder digitalisering en delen van data niet te doen”, weet Haarman.

Gemeenschappelijke taal

Data delen is alleen zinvol als de betrokken partijen elkaar begrijpen. Dat is binnen bedrijven soms al lastig, laat staan tussen bedrijven die elkaar niet kennen. Als voormalig chief information officer bij TNT spreekt Haarman uit ervaring: “De luchtvrachtspecialist van TNT Express verstaat onder een container iets heel anders dan de sorteermedewerker van PostNL die poststukken in een rolcontainer stapelt. We hebben een gemeenschappelijke taal, of beter gezegd standaarden nodig om elkaar beter te begrijpen. De eCMR is zo’n standaard voor digitalisering van het transport, iSHARE is een standaard voor identificatie, autorisatie en authenticatie in de logistiek.”

NLIP heeft de aanzet gegeven tot iSHARE. Op de beurs is veel aandacht voor dit afsprakenstelsel. Haarman legt uit dat data integraties veelal kostbaar en tijdrovend zijn waardoor ’t soms niet tot data delen komt. “In de logistiek is het lastig als elk bedrijf steeds weer opnieuw moet vertellen wie het is en welke data het wil delen. Het scheelt heel veel gedoe als we een uniforme manier hebben waarop we partijen identificeren, authentiseren en autoriseren. Dan zijn we minder tijd kwijt met de integratie van IT-systemen”, aldus Haarman, die blij is met de vorderingen van iSHARE. “Dit is het jaar voor uitrol en implementatie van iSHARE. Dat gaat sneller dan verwacht. Om aan de vraag uit de markt te voldoen, doen we een dringend beroep op softwarepartijen die iSHARE opnemen in hun software.”

Verkapte platformoplossing

2018 is ook het jaar waarin blockchain zijn intrede in de logistiek heeft gemaakt. Maersk en IBM hebben een joint-venture voor blockchain in de maritieme logistiek opgezet. Koopman werkt met hetzelfde IBM aan een blockchain voor het stroomlijnen van autotransport. Albert Heijn haalde het nieuws met een blockchain voor de tracking en tracing van sinaasappelsap. Haarman heeft gemengde gevoelens over deze initiatieven. “Conceptueel gezien is blockchain ideaal voor het stroomlijnen van de informatiestroom in de logistiek. De interesse in deze technologie begrijp ik volledig. Maar in de projecten die we nu zien, gaat het nog te vaak om een verkapte platformoplossing.”

Haarman doelt op de projecten waarbij vooralsnog alleen partijen zijn betrokken die elkaar al kennen. Voor het delen van data tussen deze partijen is een gedistribueerde database – het belangrijkste kenmerk van een blockchain – in feite niet nodig. Dat kan ook middels traditionele platformtechnologie. “Natuurlijk, we moeten ergens beginnen. Maar in deze projecten zit de toegevoegde waarde niet in toepassing van de blockchain, maar in de logistieke samenwerking tussen de betrokken partijen. Toegevoegde waarde ontstaat pas als we met blockchain data kunnen delen met onbekende partijen. Of als verschillende blockchains met elkaar kunnen praten. Het laatste wat we moeten willen, is dat Jumbo weer een eigen blockchain opzet voor de samenwerking met misschien dezelfde leverancier van sinaasappelsap. Dan hebben we opnieuw een gefragmenteerde oplossing”, stelt Haarman, die aangeeft dat iSHARE een rol kan spelen in de communicatie met en tussen blockchains.

Integratie met centrale IT

Veel logistieke bedrijven klagen over de beperkte ondersteuning van de ICT-afdeling bij experimenten met blockchain en andere nieuwe technologieën. Die ICT’ers hebben hun handen vol aan de bestaande systemen, die de ruggengraat van het bedrijf vormen. Haarman vergelijkt die systemen met het gas, water en licht. “Die moeten het altijd doen. Zonder die systemen staat het bedrijf stil. Logisch dus dat daar een eerste prioriteit ligt”, vertelt Haarman.

Hij roept bedrijven op om vooral niet te wachten met experimenteren tot de ICT-afdeling aanhaakt. “De eerste pilots kunnen prima onafhankelijk van de ICT-afdeling worden opgezet en uitgevoerd. De meeste business developers in het bedrijfsleven hebben voldoende technologische bagage om te weten wat de mogelijkheden zijn. En als ze toch een iemand met meer technologische bagage in huis willen halen, moeten ze die vooral inhuren. Maar als een pilot succesvol is en ze willen opschalen, moet vroeg of laat toch integratie plaatsvinden met die centrale ICT-systemen. Dat is het moment waarop het spannend wordt. De grote uitdaging is om ICT’ers te vinden die die integratie tot stand kunnen brengen.”

ICT & Logistiek vindt plaats op 7 en 8 november in de Jaarbeurs te Utrecht. Registreren voor ICT & Logistiek kan via de website.