Het Facebook-schandaal: duiding en tips

Wereldwijd groeit de verontwaardiging: door toedoen van Facebook zijn de persoonlijke gegevens van 87 miljoen mensen, waaronder 90.000 in Nederland, in handen gekomen van het marketingbureau Cambridge Analytica. Bekende Nederlanders zoals tv-maker Arjen Lubach roepen mensen op hun accounts te verwijderen. Gaan gebruikers dat nu massaal doen? Erik van der Kouwe, onderzoeker aan het Leiden Institute of Advanced Computer Science (LIACS), acht de kans klein. ‘Bekende personen, mensen die een statement willen maken, die stoppen met Facebook. Samen met een kleine groep mensen die veel geeft om online privacy. Ik verwacht dat de meeste Facebook-gebruikers zich minder zorgen maken om hun persoonlijke gegevens en om computerbeveiliging. Daarom denk ik dat de storm wel overwaait.’

Groepsdruk

‘Facebook’, vervolgt Van der Kouwe, ‘is een typisch geval van groepsdruk. Veel van je vrienden hebben een account en je wilt niet buitengesloten worden. Pas als een kritische massa afscheid neemt van Facebook, vervalt die groepsdruk. En voor zover ik weet is er nog geen alternatief voor het sociale medium, dus ik zie niet gebeuren dat mensen massaal hun profiel gaan verwijderen.’

Wachtwoorden zijn groter probleem

De online privacy van deze mensen loopt wel degelijk gevaar, vertelt Van der Kouwe, en niet alleen vanwege Facebook. ‘Ik ben eigenlijk niet zo onder de indruk van het schandaal met Cambridge Analytica. Er zijn niet heel veel gegevens buitgemaakt. Maar omdat iedereen Facebook kent, wordt het zo breed uitgemeten in de media. Een veel groter probleem is dat mensen hetzelfde wachtwoord gebruiken op verschillende plekken.’

Schakel Facebook container in

Facebook ligt nu ook onder vuur omdat – los van het schandaal met Cambridge Analytics – het sociale medium haar gebruikers volgt op websites buiten Facebook, door middel van cookies in de browser. Daar kunnen gebruikers wel degelijks iets aan doen, vertelt Van der Kouwe. De internetbrowser Mozilla Firefox heeft een extensie genaamd ‘Facebook Container’. Deze extensie verwijdert eerst de bestaande cookies van Facebook en zodra je Facebook bezoekt, laadt de extensie het sociale medium in een zogeheten ‘container’. Alles wat je buiten Facebook doet, blijft nu onopgemerkt door Facebook. ‘Maar’, waarschuwt Van der Kouwe, ‘dit verandert niks aan de data die Facebook al van je heeft, of wat je doet op het sociale medium zelf binnen de container.’

Download een Facebook-wrapper

Voor je mobiele telefoon is er wellicht een soortgelijke oplossing, maar dan moet je wel gebruikmaken van een Android-toestel. Verwijder eerst de Facebook-app en de Messenger-app op je mobiele telefoon. Zoek in de Play store naar de app ‘Tinfoil for Facebook’. Deze app is wat je noemt een Facebook-wrapper: die laat slechts de mobiele webpagina van Facebook zien in plaats van de volledige app. Sommige functionaliteiten zullen ontbreken, maar je zorgt er zo mogelijk voor dat Facebook geen toestemming meer heeft voor bijvoorbeeld de camera, microfoon en gps-locatie van je mobiele telefoon.

Controleer de instellingen

Van der Kouwe adviseert gebruikers ook om in de instellingen van Facebook na te gaan welke apps van derden toegang hebben tot je persoonlijke gegevens. ‘Daar kun je die apps de toegang tot je gegevens ontzeggen. Denk aan spelletjes of quizzen die je ooit via dit sociale medium hebt gespeeld.’ Dat Facebook deze apps toelaat, verbaast de beveiligingsexpert niet. ‘Dergelijke spelletjes zijn vaak een sociale activiteit, een activiteit die mensen bindt aan Facebook. Die spelletjes kunnen sociaal zijn juist doordat ze je persoonlijke gegevens hebben. Facebook kan wel minder gegevens delen met de ontwikkelaars van deze apps, maar daardoor worden die apps minder sociaal. En dat wil Facebook uiteraard niet.’