Slimmere steden door betere uitwisseling en ontsluiting data

Het Nationaal Groeifonds moet ervoor zorgen dat de welvaart van Nederland ook voor de toekomst is gewaarborgd. Daarin speelt de TU/e een belangrijke rol, zoals bleek bij de toekenning van de subsidies in de tweede investeringsronde, vlak voor Pasen. Daarin werden maar liefst tien  projecten beloond waarbij onderzoekers van onze universiteit zijn betrokken. In een serie artikelen lichten we de vier projecten uit met onze grootste bijdrage. Vandaag aandacht voor het project Datagedreven Ecosysteem voor Mobiliteit en Smart City (DEMS), een nieuw te bouwen data-infrastructuur waarmee we nog slimmer de mobiliteit in onze steden kunnen regelen.

Nederlandse steden groeien. Daarom moet de overheid goed kijken naar de inrichting ervan, en slim omgaan met de ruimte die (nog) beschikbaar is. Dat is geen gemakkelijke opgave; er moet met verschillende aspecten rekening worden gehouden, zoals veiligheid, bereikbaarheid, leefbaarheid en gezondheid.

Onmisbare schakel

Bij het ontwikkelen van stedenbouwkundige- en mobiliteitsplannen spelen data een onmisbare rol. Denk aan inzichten rondom verkeersdrukte of de luchtkwaliteit. Maar dan moeten die data wel voorhanden zijn, en op de juiste manier ontsloten kunnen worden.

Nederland beschikt al over de nodige databronnen – van onder meer de overheid, het bedrijfsleven en kennisinstellingen – maar niet alle data zijn actueel. Bovendien is het nog niet altijd mogelijk om data tussen verschillende bronnen uit te wisselen, door een gebrek aan standaarden en afspraken over het gebruik.

Wiel opnieuw uitvinden

“We leggen data nu op verschillende manieren vast, en delen deze vaak niet met andere instellingen of sectoren. Als de een bezig is met data over doorstroming, dan weet de ander daar niet van, terwijl dezelfde data ook kunnen worden gebruikt om gezondheids- of veiligheidseffecten in kaart te brengen. Dat is zonde en inefficiënt, want zo moeten we per stad telkens het wiel opnieuw uitvinden”, verduidelijkt Margriet Van Schijndel-de Nooij, programmadirecteur Responsible Mobility, onderdeel van AI-instituut EAISI en namens de TU/e betrokken bij het projectvoorstel.

Via het Groeifonds wil het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat nu een digitale infrastructuur aanleggen voor het delen en het gebruiken van data. Het gaat onder meer om een betere ontsluiting van databronnen maar ook het uitbreiden van de hoeveelheid bruikbare data behoort tot de mogelijkheden. Daarnaast wordt er gekeken naar een bredere toepassing van de data, en hoe er meer effect uit de beschikbare data kan worden gehaald.

Verduurzaming

Van Schijndel-de Nooij: “We kunnen met behulp van data inzetten op de verduurzaming van de stad en haar mobiliteitssysteem.” De Groeifonds-ambities passen dan ook in de missie van de Europese Commissie om in 2030 in Europa tot 100 klimaatneutrale en slimme steden te komen. Ook Eindhoven en Helmond zijn gezamenlijk voor deze missie geselecteerd. “We zouden dat nu concreter kunnen maken, en als voorbeeld voor een slimme stad kunnen fungeren.”

De bouw van een data-infrastructuur is een grote operatie die in brokjes zal worden uitgevoerd. De focus ligt in eerste instantie op mobiliteit en stedelijke toepassingen en diensten. Later kan de focus verbreden naar andere facetten, zoals energie en de openbare ruimte.

Er is maximaal 85 miljoen euro gereserveerd voor het project waar de TU/e dus bij betrokken is. Kartrekkers zijn het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat , adviesbureau Goudappel en TNO. Het plan moet eerst nog worden aangescherpt voordat het geld daadwerkelijk beschikbaar komt, maar Van Schijndel-de Nooij heeft alle vertrouwen in een goede afloop. “We zijn blij dat de commissie van het Groeifonds inziet hoe een breed opgezet data-ecosysteem een significante bijdrage kan hebben aan het beantwoorden van belangrijke vraagstukken rondom verstedelijking, klimaat en duurzame mobiliteit.”