UHasselt-onderzoeker wint FWO-IBM Innovation Award

Onderzoeker Jo Vermeulen werd op 13 oktober bekroond met de FWO-IBM Innovation Award. De doctoraatsthesis over interactieproblemen tussen mensen en computers, die hij afwerkte aan het Expertisecentrum voor Digitale Media (EDM) en de Universiteit Hasselt, levert hem onder andere een geldprijs van 5000 euro op. “De IBM Innovation Award erkent het belang van basisonderzoek dat de grondslag vormt voor de nieuwe interactietechnieken waarmee we zullen communiceren met slimme systemen in onze omgeving”, zegt Karin Coninx, promotor van het doctoraatsonderzoek en decaan van de faculteit Wetenschappen.

Computers hadden ooit een vaste plaats in kantooromgevingen, maar zijn ondertussen doorgedrongen tot zowat alle aspecten van ons dagelijkse leven. Contextgevoelige computers, zoals bijvoorbeeld een Fitbit armband, de slimme Nest thermostaat of een smartphone, gebruiken sensoren om automatisch te reageren op de situatie waarin ze gebruikt worden. “Deze computers zijn weliswaar steeds gesofisticeerder, maar desondanks zijn ze daarom niet meteen gebruiksvriendelijker geworden’, zegt onderzoeker Jo Vermeulen. “Hoe vertel je je Fitbit armband bijvoorbeeld dat je momenteel niet aan het slapen bent, maar een film aan het kijken bent op de bank? Of hoe weet je waarom je slimme thermostaat plots de temperatuur verlaagt?”, gaat hij verder. “In interactie met menselijke gebruikers is er altijd onzekerheid, en zullen computers dus onvermijdelijk soms foutieve beslissingen nemen.

In zijn doctoraatsthesis onderzocht Jo Vermeulen hoe gebruikers het gedrag van deze technologieën kunnen begrijpen en hoe ze dat gedrag kunnen corrigeren of controleren. Het ontwerp van deze oplossingen en hoe ze geïntegreerd kunnen worden in de gebruikersinterface zijn hierbij essentieel. De gebruiker moet ze op een intuïtieve manier kunnen gebruiken. Een voorbeeld van zo’n ontwerpprincipe is feedforward, waardoor de interface je vertelt wat er in de toekomst zal gebeuren. “Wil je bijvoorbeeld een foto maken met je iPhone en is de flitser ingesteld op automatische modus, dan zal de iPhone camera een geel flash icoon tonen in situaties met weinig licht”, legt Jo Vermeulen uit. “Zo weet de gebruiker nog voor hij een foto maakt dat de flits gebruikt zal worden en kan hij dit eventueel nog aanpassen als hij dat wil. Dat kan handig zijn als je bijvoorbeeld een foto wil maken in een donkere concertzaal en wil voorkomen dat het publiek of de artiest opgeschrikt wordt door de flits.”

Zelfrijdende auto
Het Fonds Wetenschappelijk Onderzoek (FWO) reikt jaarlijks, met de steun van IBM Belgium, de IBM Innovation Award uit aan een uitmuntende doctoraatsthesis, die een originele bijdrage levert tot de informatiewetenschappen. “Recente ontwikkelingen, zoals zelfrijdende auto’s of domotica, geven aan dat we steeds meer zullen interageren en samenwerken met sensor-gedreven, intelligente en autonome apparaten en machines”, zegt Jo Vermeulen. “Het wordt dus essentieel om te begrijpen wat deze computers doen – en  waarom – en om de mogelijkheid te hebben om tussenbeide te komen als ze fouten maken.

Jo Vermeulen rondde zijn doctoraat vorig jaar af aan de Universiteit Hasselt en werkt momenteel als postdoctoraal onderzoeker aan de Universiteit van Birmingham in het Verenigd Koninkrijk. Hij onderzoekt er onder andere hoe contextgevoelige technologieën gebruikt kunnen worden als interventies die mensen aansporen tot een gezondere levensstijl. Daarnaast is hij nog steeds verbonden aan de UHasselt als vrijwillig wetenschappelijk medewerker.