Screencast

Een plaatje zegt meer dan duizend woorden, ook op internet. Leg bezoekers uit hoe uw website werkt. Niet met woorden, maar door het voor te doen. Demonstreer de nieuwste features van uw software, in beeld én geluid. Zo’n ‘screencast’ maken is niet moeilijk; er zijn ook goede gratis pakketten.

Gepubliceerd in Emerce 65/ februari 2007

Volgens Wikipedia is een screencast een digitale opname van opvolgende schermafbeeldingen, vaak voorzien van een gesproken toelichting. Is een schermdump een afbeelding van een computerscherm, een screencast is feitelijk een filmpje van hetgeen een gebruiker ziet terwijl die aan het werken is. Anders gezegd: terwijl u achter de computer bezig bent, wordt u gefilmd. Al dan niet met geluid. Is dat handig? Stel dat u een nieuw onderdeel aan uw site heeft toegevoegd, en u wilt bezoekers uitleggen hoe het werkt.Wat is er dan makkelijker dan op ‘record’ drukken en het zelf even voor te doen? Deze screencast plaatst u vervolgens online en klaar is Kees!

2. Toepassingen

We noemden al het voorbeeld van nieuwe sitefeatures. Maar ook een stapje daarvóór kan een screencast al uitkomst bieden. Stel u voor: u bent de bèta van uw nieuwe webshop aan het testen en komt bugs tegen.Wat doet u? Waarschijnlijk gaat u met screendumps en Word in de weer om de bouwer in te lichten. Is het niet veel makkelijker even een opname te maken van de procedure, eventueel gecombineerd met gesproken tekst, en deze meteen door te mailen? In het verlengde van bugreporting kunt u ook denken aan een visuele Helppagina. Beantwoord veelvoorkomende vragen met een korte instructievideo. Niet alleen prettiger voor de bezoeker, maar ook voor u. U weet namelijk zeker dat er geen ‘ruis’ meer zit tussen uw uitleg en de werkelijkheid.

3. Bekijk voorbeelden

Ook hier is een goed begin het halve werk. Kijk bijvoorbeeld eens op de site van Pierre Gorissen, ict-consultant Onderwijs bij Fontys Hogescholen. Hij heeft onder andere screencasts gemaakt over, hoe toepasselijk, het comprimeren van screencasts. Maar ook de manier waarop u kantoorsoftware op een usb-stick kunt meenemen wordt uit de doeken gedaan. Op de site van Gorissen zult u zien dat screencasts in verschillende formaten worden aangeboden. Flash en avi zijn daarvan enkele voorbeelden. Verderop in deze workshop komen we daarop terug. Ook Hans Mestrum is actief met screencasts aan het experimenteren in zijn weblog. Het zal u duidelijk worden dat de toepassingen van screencasting oneindig zijn. Zolang u zich tenminste houdt aan een aantal vuistregels.

4. Show, don’t tell

Pionier Jon Udell heeft op zijn weblog een checklist gezet waarin de belangrijkste do’s en don’ts van screencasting worden genoemd. For starters: show, don’t tell. Hij beklaagt zich over het feit dat de meeste presentaties er als volgt uitzien: eerst een aantal sheets, waarin bedrijf, de markt en het product besproken worden. En dan, als er nog tijd over is, een snelle demonstratie van het eigenlijke product.Wat Udell betreft draaien we presentaties vanaf nu om: eerst een uitgebreide ‘hands-on’ demonstratie, en als er nog tijd over is een paar sheets.

5. Maak interactie mogelijk

Udell betoogt verder dat interactie van de gebruiker zoveel mogelijk gefaciliteerd moet worden. Hoe bereikt u dat? Voorzie screencasts waar mogelijk van een navigatiemenu, zodat gebruikers scènes over kunnen slaan, of opnieuw kunnen bekijken. Een programma als Camtasia Studio biedt hiervoor uitgebreide mogelijkheden. Kiest u voor een gratis pakket als Wink of CamStudio, dan zijn de mogelijkheden voor interactie beperkt. Of dat een probleem is, hangt af van de lengte en het onderwerp van uw screencast. Net als een dun boek geen inhoudsopgave behoeft, kunnen korte screencasts (enkele minuten lang) zonder index worden gepubliceerd. Ook een softwaredemonstratie voor digibeten houdt u liever ‘foolproof’ door geen navigatiemenu te gebruiken.

6. Zelf doen of uitbesteden?

Een screencast maken is niet moeilijk, maar vergt wel een goede voorbereiding. Begin met het maken van een storyboard. Daarop zet u de schermen en de handelingen die u wilt tonen op volgorde. Schrijf per scherm de tekst die u eventueel wilt toevoegen. Camtasia, maar ook het gratis Wink, bieden u op dit gebied twee mogelijkheden. U kunt gesproken tekst toevoegen, of tekst opnemen in een ballon. Kiest u voor gesproken tekst, zorg dan voor een goede stem. Eventueel kunt op www.stemacteurs.nl een professionele stem inhuren. Zorg in elk geval dat tekst en beeld elkaar aanvullen. In CamStudio is het mogelijk handmatig ervoor te zorgen dat geluid en beeld synchroon lopen.

7. Aan de slag

Zoals gezegd, zijn er diverse pakketten op de markt om screencasts te maken. Van de betaalde pakketten is Camtasia Studio populair. U koopt het voor rond de 250 euro. Dit pakket kent een groot aantal uitvoerformaten en heeft uitgebreide tools aan boord voor navigatie. Van de gratis pakketten zijn Wink en CamStudio het proberen waard. CamStudio draait overigens alleen onder Windows,Wink ook op Linux. Verder kunt u met Wink alleen screencasts in flash produceren, CamStudio biedt daarnaast ook avi als uitvoerformaat. Voor het bekijken van een avi-bestand moet de gebruiker het eerst downloaden. Flash-bestanden zijn doorgaans wat zwaarder, maar beginnen al te spelen tijdens het laden.Wilt u screencasts online plaatsen, dan kunt u het beste voor het flash-formaat kiezen.

8. En nu écht aan de slag

Eerder in deze workshop noemden we al de naam van Hans Mestrum. Deze Nederlandse pionier op het gebied van screencasts heeft inmiddels heel wat vlieguren met Camtasia Studio gemaakt. Fijn is dat Mestrum zijn ervaringen omzet in praktische how to’s op zijn website. Leuk ook is het Droste-effect.Want hoe leg je een beginneling uit hoe een screencast gemaakt wordt? Natuurlijk, met een screencast! Een praktische handleiding vindt u op www.hansonexperience.com.

Weblinks

en.wikipedia.org/wiki/Screencast
www.gorissen.info/Pierre/category/25
www.hansonexperience.com/screencasting
www.techsmith.com/camtasia.asp www.debugmode.com/wink/
www.camstudio.org
blog.jonudell.net