Online blijft ondergeschoven kindje op nieuwsredactie

De overstap naar een nieuwe digitale nieuwscultuur blijkt bij traditionele media maar moeizaam te verlopen. Hoofdredacties zijn vooral bezig met organisatorische veranderingen, maar een duidelijke toekomstvisie op online journalistiek ontbreekt. Dat blijkt uit onderzoek van journaliste Klaske Tameling.

De nieuwscultuur is de afgelopen jaren verschoven van massamedia, waar elke abonnee of kijker hetzelfde voorgeschoteld krijgt, naar online‐media, waar de nieuwsconsument zelf zijn keuze maakt en interactief is.

Zowel bij de geschreven als bij de audiovisuele pers wordt daarom de noodzaak onderkend om veel meer nieuws online te brengen, en dan natuurlijk het liefst door dezelfde journalisten, om ‘dubbel werk’ te voorkomen. Hoofdredacties bedenken dan ook het ene plan na het andere om nieuws sneller en bij voorkeur multimediaal online te brengen, of om juist op internet verdieping aan te brengen, omdat de ruimte daar nu eenmaal onbegrensd is.

Vaak worden de ambitieuze doelstellingen in die plannen niet gehaald, wordt er ten halve gekeerd of wordt het roer helemaal omgegooid, constateert Tameling. Zij verrichtte in 2011 en 2012 etnografisch onderzoek bij de Volkskrant, NOS Nieuws, Het Financieele Dagblad en BNR in de vorm van uitvoerige gesprekken met alle geledingen van de redacties. Ook kreeg ze inzage in beleidsdocumenten over crossmediaal werken. ‘Voor audiovisuele nieuwsredacties zoals BNR en de NOS is die overgang wat kleiner omdat die veel meer deadlines op een dag hebben dan de kranten, maar voor allemaal geldt dat ze veel minder uit de mogelijkheden halen dan erin zit. Zo zijn de onlineredacties relatief klein, hebben ze weinig in te brengen, is het onlineplatform nog erg op tekst gericht in plaats van op beeld en maken ze maar in beperkte mate gebruik van online statistieken.’

Ook blijkt dat de crossmediale redactie een kloof creëert tussen journalisten van massamedia en online media. Volgens Tameling is het probleem dat leidinggevenden zelf onderdeel zijn van de traditionele (massamedia)cultuur, waardoor ze niet in staat zijn om noodzakelijke samenwerking tussen redacteuren te bewerkstelligen. ‘Leidinggevenden hebben zelf eigenlijk onvoldoende verstand van een digitale nieuwscultuur, maar geven intussen weinig ruimte voor goede ideeën van onderaf.’

De nadruk zou volgens haar minder op de aanpassing van de organisatie moeten liggen en meer op een fundamentele verandering van de journalistieke cultuur. Wat is de rol van de journalist bij onlinemedia? Daar werd op de redacties nauwelijks over gepraat.