Motivatie is de sleutel tot het begrijpen van ons smartphonegedrag

Waarom kijken we zo vaak op onze smartphone, vooral op momenten waarop we ons op andere taken zouden moeten richten? Gedragspsycholoog Jonas Dora onderzocht waarom smartphones zo goed in staat zijn massa-afleiding te creëren. Hij ontdekte dat smartphones in wezen nuttig kunnen zijn wanneer we ons erg vervelen of vermoeid zijn. Op 7 oktober zal hij zijn proefschrift over dit onderzoek verdedigen aan de Radboud Universiteit.

De kans is groot dat je, tijdens het lezen van dit bericht, even op je telefoon kijkt, of deze zelfs opneemt. Vaak wordt die beslissing onbewust genomen. Als mensen maken we duizenden keren per dag soortgelijke onderbewuste keuzes. Dora onderzocht wat ons dwingt om naar onze telefoon te kijken terwijl we aan het werk zijn en ontdekte dat verveling en vermoeidheid een grote rol kunnen spelen.

Motivatie
Dora ontdekte dat mensen eerder naar hun telefoon kijken naarmate hun motivatie om te werken afneemt. ‘Als het werk niet boeiend genoeg is, is de motivatie laag en beginnen we als gevolg daarvan vermoeidheid of verveling te ervaren. We hebben ontdekt dat deze gevoelens ertoe leiden dat mensen niet langer productief te zijn en op hun smartphone gaan zoeken naar ontspanning,’ zo legt hij uit. Wanneer mensen een boeiendere taak krijgen, is het veel minder waarschijnlijk dat ze worden afgeleid.

Het blijft echter onduidelijk of de aanwezigheid van een smartphone zelf de vermoeidheid of verveling vergroot. Dora: ‘We hebben gekeken naar mensen in ons onderzoekslaboratorium die taken uitvoerden. We kwamen erachter dat sommigen sneller vermoeid raakten wanneer hun smartphone in de buurt was. Interactie met de telefoon kan echter ook bijdragen aan het terugvinden van de motivatie voor de huidige werktaak. Wanneer mensen veel vermoeidheid of verveling ondervonden, konden ze beter concentreren na een korte pauze op de smartphone. Bij mensen met slechts een beperkte mate van vermoeidheid of verveling bleek deze oplossing echter niet effectief.’

Meldingen
Meldingen spelen een grote rol in het afleiden van mensen, ontdekte Dora. ‘Bij het analyseren van mensen die hun telefoon gebruikten tijdens het werk kwamen we erachter dat ze, na het ontvangen van meldingen, vaak heel snel naar hun telefoon grepen.’ Het uitschakelen van meldingen kan helpen, hoewel Dora ontdekte dat mensen ook dan nog steeds vaak naar hun telefoon grijpen om te kijken of ze niks hebben gemist. De enige manier om dit soort afleiding volledig te vermijden zou zijn om de telefoon thuis te laten, maar dat is niet echt een ideale oplossing.

Dora geeft aan dat verder onderzoek nodig is om volledig te begrijpen welke rol de smartphone speelt in het leven van mensen. ‘We hebben geprobeerd te identificeren of mensen smartphones associëren met beloningen, vergelijkbaar met eten of seks. Hoewel mensen ons vertelden dat ze sociale apps waarderen en ze als belonend zien, bleek dit niet altijd uit hun gedrag. In sommige gevallen was het plezier dat mensen kregen van het gebruik van hun smartphone vergelijkbaar met het plezier dat ze haalden uit het lezen van een nogal saai tijdschrift. We weten nog niet of smartphones een unieke vorm van afleiding vormen, of dat we ander taakvermijdend gedrag zouden vertonen als er geen smartphone in de buurt zou zijn. Inzicht krijgen in welke mensen of onder welke omstandigheden mensen hun smartphone-interacties zeer waarderen vormt de sleutel tot het begrijpen van het smartphonegedrag van mensen en de (positieve en negatieve) gevolgen ervan.’