FAQ – Tien vragen over berichtendiensten

Gescheiden berichtendiensten als SMS, MMS, e-mail en instant messaging zullen naar verwachting volledig samensmelten. Het onderscheid tussen elektronische post en mobiele berichtendiensten gaat in elk geval verdwijnen. In de toekomst kiest het bericht zelf de snelste weg naar de gebruiker.

1. Hoe zit de markt in grote lijnen in elkaar?

Op internet onderscheiden we hoofdzakelijk elektronische post en Instant Messaging, waarbij de gebruiker geen post hoeft op te halen, maar het bericht meteen op het ziet scherm verschijnen. Bij mobiele telefonie draait het hoofdzakelijk om SMS en MMS (Multi Media Messaging). MMS is de introductie tot volwaardige mobiele e-maildiensten. Een apart fenomeen is Unified Messaging, waarbij voice mail (gesproken berichten) en e-mail worden gecombineerd en berichten zowel online als via een telefoon (met behulp van spraaktechnologie) geraadpleegd kunnen worden. Deze techniek is sterk aan het opkomen om bijvoorbeeld MMS-diensten beter te kunnen ondersteunen. Nieuwe technieken zullen zich zeker aandienen. Organisaties als The Open Group Messaging Forum werken aan nieuwe standaarden.

2. Wat is Instant Messaging?

Instant Messaging (IM) is een berichtendienst die aanvankelijk voor PC's is ontwikkeld. Anders dan bij e-mail biedt IM de mogelijkheid om direct met collega's of vrienden te communiceren via een tekstvenster. Dit gebeurt aan de hand van een zogenoemde buddy list of contactenlijst, waarop men kan zien wie er op dat moment online is. De meeste IM-programma's zoals MSN Messenger, Yahoo Messenger, ICQ en AOL Instant Messenger bieden vaak ook nog allerlei andere mogelijkheden, zoals bestandsuitwisseling. Nadeel van IM is dat er ondanks allerlei pogingen nog altijd geen universele standaard is, zodat alleen gebruikers van dezelfde software met elkaar kunnen communiceren. Wel is er een aantal programma's dat met meerdere IM-diensten werkt.

Ook in het bedrijfsleven is het gebruik van IM aan het opkomen, maar tegelijkertijd bestaat er nog veel weerstand tegen omdat de technologie niet echt veilig is.

3. Hebben zakelijke IM-toepassingen toekomst?

Instant Messaging is de eerste vijf jaar van zijn bestaan dertig procent sneller gegroeid dan e-mail in zijn eerste vijf jaar, zo blijkt uit onderzoek van Forrester. In de VS groeide het IM-gebruik in 2002 met 57 procent ten opzichte van het jaar ervoor naar 31 miljoen huishoudens. Maar door het bedrijfsleven wordt de IM-software van bijvoorbeeld Microsoft en AOL nauwelijks gebruikt. Ondernemingen geven de voorkeur aan het beter beveiligde Lotus Sametime, dat een marktaandeel heeft van zestig procent. Softwaremaker Jabber zegt drie miljoen commerciële licenties voor zijn IM-programma te hebben verkocht.

Deze situatie lijkt wel te gaan veranderen, want zowel AOL als Yahoo hebben onlangs zakelijke IM-software geïntroduceerd die ook achter een zogenoemde 'firewall' gebruikt kan worden. Met Enterprise AIM van America Online kunnen bedrijven hun interne IM-systemen beveiligen en ook Yahoo heeft inmiddels een dergelijk product op de markt gebracht. Haast is geboden, want in de loop van dit jaar komt Microsoft met een nieuwe versie van zijn Exchange e-mailserver (werknaam: Titanium), die ook mogelijkheden biedt voor Instant Messaging, al dan niet in combinatie met MS Outlook 11, het nieuwe kantoorpakket van Microsoft dat ook tegen die tijd zal verschijnen. Microsoft bracht al eerder MSN Messenger Connect for Enterprises op de markt, en onder de naam Greenwich werkt de softwaregigant aan IM-server-technologie. Om Microsoft voor te zijn heeft AOL een Strategic Business Solutions-divisie in het leven geroepen die zich speciaal op het bedrijfsleven gaat richten.

4. Blijven de toepassingen van IM beperkt tot het internet?

Nee, de technologie wordt steeds vaker met mobiele telefonie gecombineerd. Sprint introduceerde voor zijn mobiele telefoondiensten in de VS vorig jaar al eens Universal Application Messaging. Gebruikers kunnen met behulp van een chat-applicatie klantgegevens uit databases opvragen. KPN Telecom introduceerde onlangs als eerste Instant Messaging voor i-mode. Forrester onderscheidt drie fasen van IM-ontwikkeling. In de huidige fase zal IM steeds meer doordringen in de wereld buiten de PC: op vaste en mobiele spraak- en datanetwerken. Vervolgens zullen steeds meer zakelijke toepassingen voor IM worden ontwikkeld. Uiteindelijk zal IM worden geïntegreerd in uiteenlopende diensten en transacties. Creditcardgebruikers zouden bijvoorbeeld onmiddellijk op de hoogte kunnen worden gesteld van ongeoorloofd gebruik van hun kaart.

5. Telecombedrijven geven de laatste tijd hoog op van Multimedia Messaging Service (MMS). Wat is dat precies?

MMS neemt het bezwaar weg van SMS, waarmee maar 160 tekens per bericht kunnen worden verstuurd. MMS is echt niet het enige alternatief op dit gebied. Nokia introduceerde al eens Smart Messaging (dat nog steeds beschikbaar is), en in een enkel geval is ook EMS (Enhanced Messaging Service) nog in gebruik. Niet alle mobiele toestellen ondersteunen EMS, en sommige fabrikanten hebben de technologie zelfs geheel overgeslagen om maar zo snel mogelijk MMS te kunnen introduceren. Multimedia Messaging is niet alleen geschikt voor het gebruik van multimedia in de meest brede zin van het woord (men kan er zelfs videobeelden mee versturen), de standaard is ook nog eens gebaseerd op bestaande e-mailprotocollen SMTP en MIME.

De telecomaanbieders richten zich met toepassingen echter vooral op de consumentenmarkt ten koste van zakelijke toepassingen, en het is vraag of dat wel zo verstandig is. Nadeel van MMS is ook nog eens dat berichten van de ene aanbieder niet automatisch door de andere aanbieder kunnen worden verwerkt. Als het ontvangende mobieltje niet geschikt is voor MMS, krijgt de ontvanger een tekstbericht met een verwijzing naar de website waar de foto en de bijhorende boodschap met een toegangscode kunnen worden bekeken.

6. Wat zijn de marktkansen voor MMS?

Daar wordt heel verschillend over gedacht. Marktanalisten als IDC verwachten niet dat MMS even belangrijk zal worden als SMS. Forrester denkt dat MMS in 2007 voor 32 procent zal bijdragen aan de omzet van het mobiele berichtenverkeer. Op dit moment spreekt de technologie maar een kleine groep gebruikers aan. De eerste indicaties, onder meer van Nokia, zijn dat de verkopen van MMS-toestellen met camera's tegenvallen, niet in de laatste plaats vanwege de hoge prijzen (700 euro of meer). In Finland, waar tachtig procent van de bevolking de beschikking heeft over een mobiele telefoon, is de belangstelling voor MMS-diensten niet erg groot gebleken.

Datamonitor denkt dat over vier jaar in Europa voor 4,9 miljard dollar wordt omgezet aan MMS-verkeer, terwijl alleen al vorig jaar aan SMS-verkeer negen miljard dollar werd verdiend. Het UMTS Forum gaat echter nog altijd uit van een omzet van zeventig miljard euro in 2007.

7. Gaat MMS SMS vervangen?

Dat zal voorlopig zeker niet gebeuren. Mobiele toestellen die MMS ondersteunen zijn zoals gezegd duur. Bovendien zorgt SMS voor een gestage stroom inkomsten. Stemmen per SMS is erg populair geworden. Ook de Verenigde Staten zijn nu eindelijk in de ban van de SMS geraakt. Onderzoeksbureau Telephia maakte bekend dat twintig procent van de Amerikanen in het jaar 2002 mobiele tekstberichtjes stuurde. In 2001 was dat slechts twaalf procent.

8. Komt SMS ook naar het vaste net?

Ja, Telekom Austria had daarmee vorig jaar de primeur, en KPN komt er deze zomer mee. In Groningen is er in maart mee geëxperimenteerd. Toestellen voor SMS via het vaste net zijn al enige tijd verkrijgbaar. Vergelijkbare diensten zijn al eerder in onder meer Duitsland, Italië en België geïntroduceerd.

9. Begint traditionele e-mail met al deze ontwikkelingen geen terrein te verliezen?

Nee, e-mail zit nog steeds in de lift, maar begint technisch wel achter te lopen. Momenteel zijn er twee protocollen, POP (Post Office Protocol) en IMAP (Internet Message Access Protocol). Bij IMAP blijven de berichten op de server staan en daarom leent dit protocol zich bij uitstek voor PDA's en mobiele telefoons, die weinig geheugen voor lokale opslag hebben. Maar nog altijd moeten e-mailprogramma's de mail zelf ophalen, de gebruiker wordt dus niet meteen gewaarschuwd als er een bericht binnenkomt, zoals bij Instant Messaging. Combinaties van deze technieken zijn overigens wel denkbaar.

10. Waarom wordt e-mail niet meteen met MMS geïntegreerd?

In feite is dat nu al mogelijk. Daarnaast er wordt wel gedacht aan slimmere manieren om e-mail te versturen. Toekomstige e-mailprogramma's en -servers kunnen in de toekomst bepalen of de ontvanger achter zijn PC zit of via zijn mobiele telefoon te bereiken is. Het bericht zoekt straks de snelste weg naar de gebruiker.