Robin Hood

In de periode na de industriële revolutie bezaten groot-industriëlen veel economische macht. Tegenwoordig echter is de rijkste man ter wereld de bedenker/maker van software en is het licentiemodel een van de meest succesvolle business modellen van de afgelopen decennia. De producten van briljante geesten worden inmiddels al tientallen jaren overal ter wereld uitgewerkt en goed beschermd door de één (Microsoft, Joanna Rowling, Endemol) en vervolgens weer gekraakt door de calculerende consument. Het menselijk brein is daarmee in de Westerse economie een absolute kritische succesfactor geworden in het economische verkeer.

Ik was dan ook hogelijk verbaasd toen ik deze week las dat Tim Berners-Lee, de uitvinder van de hyperlink en daarmee de uitvinder van het World Wide Web, zijn uitvinding nooit heeft gepatenteerd. Ja, u leest dit goed: Tim Berners-Lee, de uitvinder van de hyperlink, heeft zijn uitvinding nooit gepatenteerd. De man die door velen als de Godfather van het WWW wordt gezien, de man die op 8 juni 1991 om 13:30 en 47 seconden een summary van zijn WWW-project plaatste op Usenet (met dank aan het Google-archief), was van mening dat zijn uitvinding van dermate groot belang kon zijn voor de mensheid dat hij er geen intellectuele eigendomsrechten op wilde laten gelden. Lee had misschien, nee mákkelijk, de rijkste man ter wereld kunnen zijn maar koos er daarentegen (volgens de overlevering) voor om de meest filantropische man ter wereld te worden. Lee gaf ons de hyperlink en daarmee het WWW en speelde daarmee een bepalende rol in een van de grootste technologische doorbraken uit de geschiedenis van de mensheid. Een prachtig einde van een verhaal dat bijna te mooi is om waar te zijn. Eerste klas materiaal voor Hollywood.

Berners-Lee lijkt echter lang nog niet klaar te zijn met zijn werk. Hij werkt tegenwoordig onder de vlag van het W3C (WWW consortium) hard aan de volgende generatie WWW, het Semantische Web. Naast het aan elkaar linken van (delen van) documenten, kent het Semantische web nog een ander kenmerk: de mogelijkheid tot associatie. Het tegenwoordige WWW is "een beetje dom". Het weet niet of ik met een 'jaguar' doel op een Brits automerk of een katachtig roofdier. Het maakt geen onderscheid tussen een 'pad' als een klein dier dat hoort tot de soort van de kikvorsachtigen, een meer dan gemiddeld zware medemens of als traject waarover men zich kan verplaatsen. Het Semantische web doet dat wel. Volgens Berners-Lee kan deze volgende generatie WWW nog veel meer. Hij claimt dat het "will help more people become more intuitive as well as more analytical. It will foster global collaborations among people with diverse cultural perspectives, so we have a better chance of finding the right solutions to the really big issues -like the environment and climate warming." Nogal een claim, zelfs voor de gevierde uitvinder van de hyperlink. De vraag is dan ook of hij deze claim kan waarmaken.

Een andere belangrijke vraag is of Berners-Lee er in zal slagen om ook het Semantische Web vrij te houden van intellectuele eigendomsrechten. Er zijn een paar factoren die hem daarbij in de weg staan. Allereerst wordt Berners-Lee in het W3C omgeven door meer dan 500 leden, waaronder zowel bedrijven als instanties. De man kan geen pink bewegen zonder dat scherp in de gaten wordt gehouden welke richting hij uitwijst. Bovendien zijn er binnen het W3C machtige leden, zoals bijvoorbeeld Microsoft en AOL, voor wie commerciële belangen zwaarder tellen dan ideologische belangen. Hen is gedurende de afgelopen tien jaar duidelijk gebleken welke mogelijkheden het WWW biedt op commercieel gebied. Zij zullen zich geen tweede keer stoten aan deze steen. De commerciële partijen hebben daarnaast waarschijnlijk meer mogelijkheden om invloed uit te oefenen dan leden als bijvoorbeeld het Center for Democracy and Technology. De kansen voor Berners-Lee om zijn truc van tien jaar geleden te herhalen, lijken daarmee kleiner dan ooit. Jammer toch, want is het leven niet veel leuker met zo'n cyber Robin Hood in online Sherwood Forrest?

Job Franken is marketing manager bij Macaw. Hij schrijft deze column op persoonlijke titel