Banking as a service zorgt voor meer democratie op spaarmarkt

Een directe rekening openen bij een bank in het buitenland was lange tijd lastig, maar met de komst van Banking-As-A-Service-platformen, is het voor Nederlanders veel makkelijker geworden om te sparen in het buitenland. Europese banken profiteren hier ook van. Door zich als partnerbank aan te sluiten bij een BaaS-consumentenplatform, krijgt een bank direct en zonder een grote eigen investering toegang tot miljoenen potentiële klanten in Europa die op zoek zijn naar hogere spaarrentes.

Wat voor mogelijkheden bieden nieuwe platformtoepassingen voor banken en spaarders? En waarom zijn deze oplossingen essentieel voor een gezond functionerende spaarmarkt? Eelco Habets, algemeen directeur van spaarplatform Raisin Nederland, deelt zijn blik op deze vraagstukken.

Achterblijvende rentes geven ACM reden tot zorg

Na een lange periode van lage spaarrentes, zijn Nederlanders sinds 2022 weer rente gaan verdienen na flinke stijgingen van de spaarrentes. Nederlanders die bij hun oude, vertrouwde grootbank bleven, profiteerden echter niet optimaal van de rentestijgingen. De grootbanken, die van oudsher een sterke positie hebben op de Nederlandse spaarmarkt, bleven flink achter op kleinere banken, die met hogere rentes en gratis online spaarrekeningen nieuwe financieringsbronnen aanboren.

Ook ten opzichte van andere banken in de EU, bleven rentes bij de Nederlandse grootbanken laag. Ondanks dat spaarders steeds makkelijker over de grens kunnen sparen, blijft veruit het grootste gedeelte van de Nederlanders binnen de landsgrenzen sparen.

Maar daar is de rente bij de grootbanken dusdanig laag. De Autoriteit Consument & Markt (ACM) concludeerde in een rapport van mei 2024 dat er in Nederland sprake is van een oligopolistische spaarmarkt. Het gebrek aan een goede concurrentiewerking en aannemelijk stilzwijgende afstemming tussen enkele grote spelers, zorgen ervoor dat de spaarrentes achterblijven in vergelijking met de rest van Europa.

Concurrentie op de spaarmarkt

Dank meer concurrentie op de spaarmarkt kunnen klanten kiezen welk product het beste bij hen past. En die gezonde concurrentie kan vanuit verschillende hoeken komen:

• Van andere spaarproducten binnen de grootbank.
  Naast de rente op vrij opneembare spaarrekeningen, steeg ook de rente op andere spaarproducten, zoals depositorekeningen. De rente ligt hier vaak hoger dan op vrij opneembare spaarrekeningen. Zodra consumenten een gedeelte van hun spaargeld overhevelen van een vrij opneembare spaarrekening naar zo’n depositorekening, kunnen ze profiteren van een hogere rente die vaststaat gedurende de looptijd.
• Van kleinere banken in Nederland.
  Ook kregen de grote jongens het afgelopen jaar te maken met serieuze concurrentie van (kleinere) Nederlandse banken, die hogere rentes bieden dan de Nederlandse grootbanken en hun rentebeleid als wervingsstrategie toepassen.
• Van banken uit het buitenland.
  In sommige andere EU-landen is er meer behoefte aan spaargeld en/of concurrentie dan in Nederland, en dus worden er hogere rentes geboden om klanten aan te trekken. Bij verschillende banken in bijvoorbeeld Duitsland, Italië en Zweden ontvangen spaarders rentes tot ver boven de drie procent per jaar, zowel op vrij opneembare spaarrekeningen als op depositorekeningen.

Platformoplossingen maken stap naar het buitenland makkelijker voor spaarders én banken

Voor een goed functionerende spaarmarkt moeten de drempels voor marktspelers, ook internationale partijen, laag zijn. Anders dan bijvoorbeeld de beleggingsmarkt, waarbij investeerders ondertussen met een aantal klikken gespreid kunnen beleggen in aandelen over de hele wereld, blijft sparen een nationale aangelegenheid. Hier zijn verschillende redenen voor.

Aan de ene kant hechten spaarders bijzonder veel waarde aan de veiligheid van spaargeld. Daar zorgen de op Europees niveau geharmoniseerde depositogarantiestelsels voor. Toch blijven de depositogarantiestelsels voor een deel nog onbekend bij spaarders. Belangrijk is daarnaast Nederlandstalige ondersteuning.

BAAS-oplossingen bieden de mogelijkheid om de klantenservice en het afwikkelen van verschillende processen uit te besteden aan een partij met specifieke marktkennis.

Banken zijn daarnaast verplicht om zich aan strenge KYC-procedures te houden. Ondanks het feit dat spaargeld en spaarders vrije beweging kennen binnen de EU, besluiten veel banken om hun processen niet onnodig moeilijk te maken, en accepteren daarom bijvoorbeeld alleen spaarders die woonachtig zijn in een bepaald land. Ook hier kunnen BAAS-oplossingen verschillende diensten overnemen, wat voor zowel de spaarder als de bank het proces aanmerkelijk versoepelt.

Door alle diensten onder één dak te brengen, profiteren spaarders van een spaarervaring die gelijk is aan sparen bij hun huisbank. Banken krijgen tegen een commissie op een gestandaardiseerde manier flexibel toegang tot nieuwe spaarmarkten.

Verwachting voor 2024: het kan zomaar afgelopen zijn met stijgende rentes

Omdat de inflatie in Europa mondjesmaat daalt richting het streefniveau van twee procent, verwachten de meeste analisten dat de ECB de rente in juni 2024 voor het eerst weer zal verlagen.

De verwachting is ook dat spaarrentes bij banken dan snel dalen: iets wat we ook zagen toen de ECB in 2008 de rente verlaagde. Banken volgden snel en rentes op nieuwe spaardeposito’s met een looptijd van één jaar kelderden binnen twaalf maanden van 4,86 procent naar 1,92 procent.

Als de ECB op zes juni inderdaad aankondigt de rente te verlagen, is de kans reëel dat spaarders massaal op zoek gaan naar spaardeposito’s waar ze hun spaargeld voor langere tijd kunnen vastzetten.

Het afgelopen jaar waren spaarders huiverig om hun geld voor langere tijd vast te zetten, omdat de rente mogelijk nog zou stijgen. Als spaarrentes later dit jaar inderdaad gaan dalen, zullen banken waarschijnlijk de vrij opneembare spaarrekeningen blijven promoten, terwijl spaarders er juist goed aan zouden doen hun geld nu voor langere tijd vast te zetten op een depositorekening. Spaarders profiteren zo optimaal van de nu nog hoge rentes die vervolgens voor een bepaalde looptijd vaststaan.

Over de auteur: Jasper Berkhout is onderzoeker bij Raisin.