Open Banking: Oud en nieuw bundelen de krachten

Sinds het nieuwe open banking-tijdperk is de financiële sector onderhevig aan ingrijpende verandering. Een stormvloed aan jonge innovatieve startups heeft de oude gevestigde orde op z’n kop gezet.

Nieuwe wetgeving en Fintechs zijn de drijvende krachten achter het ontstaan van nieuwe klantgerichte financiële diensten en betaalmethoden. Zij verplichten banken om hun logge traditionele bedrijfsmodellen en verouderde systemen aan te passen, te digitaliseren en naar een meer open systeem over te stappen waarin gebruiksgemak van de klant en efficiëntie centraal komen te staan.

Hoe vinden banken zichzelf opnieuw uit? Hoe werken Fintechs samen met banken? Wat is de rol van regelgevers en technologie in deze innovatiegolf?

Sinds de inwerkingtreding van de PSD2 (Payment Service Directive 2) zijn banken verplicht om derde partijen toegang te verlenen tot de betaalrekening van hun klanten. Dit op voorwaarde dat de klant hiermee instemt en de derde partij hiervoor een speciale vergunning heeft van de Nederlandse bank. Deze nieuwe wetgeving betekent voor banken dat het gedaan is met de exclusieve rechten over de financiële gegevens van hun klanten en over het bijbehorende exclusieve dienstenaanbod. Andere partijen, niet banken, mogen nu ook financiële diensten aanbieden, zowel betaalinitiatiediensten als rekeninginformatiediensten. Klanten bepalen nu zelf met welke dienstverlener zij in zee gaan, de bank of een andere partij. Hierdoor zullen banken klanten op een andere manier aan hun moeten zien te binden en zullen zij de concurrentie moeten aangaan met Fintechs en andere aanbieders.

Wat zijn de gevolgen van de nieuwe regelgeving voor banken?

We vroegen het aan Rik Coeckelbergs, expert in Open Banking en betaaldiensten:

Open Banking verplicht banken ertoe verder te kijken dan hun eigen klantkanalen. Naast online bankieren en mobiel bankieren is er nu ook API-bankieren. De wet heeft banken verplicht de nodige investeringen te doen om zich open te stellen naar derde partijen voor betaalrekeningen. Banken zoeken nu naar de juiste winstmodellen om de gemaakte investeringen alsnog te verzilveren op de langere termijn. Voor derde partijen liggen er enorm kansen om hun contact met de klant heruit te vinden in samenwerking met financiële instellingen.

 

Open Banking biedt derde partijen de kans diensten aan te bieden die eerder alleen door banken konden worden geboden. Consumenten krijgen door dit open systeem de mogelijkheid gewenste bancaire diensten los te koppelen van hun bank en te kiezen tussen verschillende aanbieders. De bank moet hierdoor de concurrentie aangaan met deze nieuwe dienstverleners. Een cultuurverandering is daarmee ingezet: van een hiërarchische gesloten instelling naar een open datacultuur gebaseerd op samenwerking met private spelers om zo tot nieuwe creatieve klantgerichte oplossingen te komen.

Hoe vinden banken zich opnieuw uit?

Banken staan voor een uitdagend scenario. Fintech startups omarmen de nieuwe wetgeving en hebben digitale technologieën en financiële diensten gecombineerd met slimme, innovatieve klantgerichte oplossingen. Banken daarentegen zijn lang niet zo flexibel als Fintechs. Ten eerste omdat ze aan tal van regels moeten voldoen van externe toezichthouders zoals de AFM en de DNB en die zijn veel strenger voor banken dan voor Fintech startups. Vervolgens moeten zij hun strategie herdefiniëren, dan hun winstmodel bepalen en ook nog de interne cultuur aanpassen. Hoe kunnen banken profiteren van de nieuwe kansen van open banking?

Nieuwe digitale businessmodellen in opkomst

Banking-as-a-service (BaaS) en Banking-as-a-platform (BaaP): Banken bieden niet alleen meer zelf kant-en-klare producten aan, maar stellen stukken van hun services of producten ten dienste aan derde partijen. Zo worden financiële diensten en producten gedecentraliseerd aangeboden en kan het contact met de klant niet alleen meer rechtstreeks via de bank lopen maar ook via derde partijen. De bank gaat hiervoor partnerschappen aan met een aantal door de bank geselecteerde externe dienstverleners die dan diensten of producten (gedeeltelijk onder de merknaam van de bank) aanbieden. Banking-as-a-service wordt mogelijk gemaakt via het platformmodel, waarop de bank derde partijen toegang verleent tot bankrekeninggegevens via open API’s (Application Programming Interface). API’s bieden de bank namelijk een veilige manier om applicaties en systemen met elkaar laten communiceren. Zo kunnen derde partijen op maat gemaakte diensten ontwikkelen.

Open Banking heeft banken leren nadenken over de kansen die APIs kunnen bieden. Banken zijn niet langer beperkt tot hun eigen verkoopkanalen en gaan soms actief op zoek naar samenwerkingen met derde partijen. Deze mentaliteitsverandering is mogelijk nog de grootste impact die Open Banking heeft in de sector. 

 

API-bankieren

Een voorbeeld van dit nieuwe soort bankieren is het platform Rabo&Crowd, waar de Rabobank een partnership aanging met het handelsplatform Nxchange. Via dit platform kunnen bedrijven aan investeerders worden gekoppeld. De bank financiert een gedeelte van de ondernemingsplannen zelf en de investeerders financieren het andere gedeelte via de ‘crowd’.

Een ander voorbeeld van een organisatie die open is in hun API-beheer is de ABN AMRO. Zij hebben al meerdere open API-oplossingen ontwikkeld waaronder een van de eerste Open Banking betaaloplossingen, het succesvolle Tikkie. Andere voorbeelden van ABNAMRO’s API-oplossingen zijn Multibankieren, waarmee de klant nu ook betaalrekeningen van andere banken kan inzien in zijn rekeningoverzicht. En de FX Trade API, die zakelijke klanten van ABN AMRO in staat stelt real-time valutakoersen te ontvangen en valutaomrekeningen te doen. En de Grip-app, die inzicht geeft in uitgaven en spaaradvies die in samenwerking met de Fintech Tink werd ontwikkeld.

ABN Amro is een bank die API-Bankieren inzet om nieuwe eigen diensten en producten met behulp van derden te ontwikkelen. Dit werkt andersom natuurlijk ook, Fintechs die open API’s van de bank gebruiken om nieuwe diensten aan te bieden op een van de bank onafhankelijke site. Een voorbeeld daarvan is Isabel 6, dat B2B betalingen optimaliseert en een zakelijk multibanking platform heeft gecreëerd waarop gebruikers inzicht in al hun bankrekeningen hebben en op één portaal transacties kunnen uitvoeren.

Open API’s zijn daarmee de digitale bouwstenen die samenwerking met andere partijen mogelijk maken. Door samen te werken met derde partijen kunnen banken hun dienstverlening verbeteren en op maat gemaakte oplossingen bieden voor zowel privé als zakelijke klanten.

With third parties we can really look for new use cases that can solve very concrete real-live customer problems. We are very motivated by this. That is our motivation to share our knowledge about it to the outside world. After all, the API journey itself, changing the mindset of the company is an important aspect for banks to get used to working with APIs, aldus Koen Adolfs, Product Owner en API Evangelist van de ABN AMRO, in een interview met Coeckelbergs.

Open Banking vereist dus een mentaliteitsverandering van banken. In plaats van te concurreren met FinTechs, proberen banken nu strategische partnerships met Fintechs aan te gaan en te profiteren van het potentieel van Fintechs. De bankensector moet echter wel wennen aan deze nieuwe bedrijfsstrategie. Hetzelfde geldt voor derde partijen. Ook zij zijn meestal niet bekend met het aangaan van partnerschappen met banken via API’s.

Uitdagingen van samenwerking

Meer dan zeventig procent van FinTech-managers zegt in een onderzoek dat hun grootste uitdaging bij het werken met traditionele financiële bedrijven hun gebrek aan flexibiliteit is. Tegelijkertijd zagen traditionele financiële ondernemingen negatieve effecten op het vertrouwen van klanten, het merk en de verandering in de interne cultuur als hun grootste uitdaging. Het vinden van de juiste partner is daarom cruciaal voor beide partijen.

Wat is de rol van regelgevers in deze innovatiegolf?

De uitdaging zit niet alleen in de samenwerkingsstrategie, maar ook in het reguleren van deze nieuwe realiteit.

Koen Vanderhoydonk, auteur van RegTechBlackBook en CEO BeLux bij Blanco zegt dat regelgevers een kritische rol zullen gaan spelen bij het implementeren en ondersteunen van de juiste marktvoorwaarden voor Open Banking:

In de loop der jaren is FinTech veranderd van een concurrent naar een partner van traditionele banken. Het meer recente RegTech is daar een goed voorbeeld van. Het bankwezen kan worden omgevormd tot een echt klantgericht model wanneer “oud” en “nieuw” de krachten bundelen. Maar zijn twee genoeg om te kunnen dansen? Innovatie kan alleen volledig tot zijn recht komen als regelgevers ook helpen vormgeven en begeleiden. Een goed voorbeeld is de PSD2, die zorgde voor een nieuw betaalraamwerk met eindklanten in het achterhoofd, wat veel innovatie teweegbracht. Er zijn steeds meer tekenen aan de wand dat toezichthouders wereldwijd meer betrokken geraken: het KYC-register van MAS (Singapore), China, dat FinTech’s gaat certificeren. SupTech is the new kid on the block.”

Koen Vanderhoydonk, auteur van RegtechBlackbook

 

In Europa kwam Open Banking tot stand door wetgeving, namelijk de PSD2. Hierdoor zijn banken nu verplicht om hun gegevens te delen, maar de manier waarop dat delen gebeurt is nog niet wettelijk vastgelegd. Het gebruik van API’s is namelijk nog niet gestandaardiseerd. Er is tot op heden nog geen gemeenschappelijke regel over het soort interface dat hiervoor gebruikt moet worden. De wet richt zich slechts op de functionaliteit en de beschikbaarheid daarvan. Het is dus nog de vraag of er meer regelgeving gaat komen en hoe die eruit gaat zien.

In het Verenigd Koninkrijk bijvoorbeeld bestaat hier wel specifieke regelgeving over. De CMA (Competition and Market Authorities) gaf banken de opdracht om hun gegevens open te stellen en introduceerde tegelijkertijd een nieuwe uitvoerende instantie, de Open Banking Implementation Entity (OBIE) die API-interfaces en veiligheidsmaatregelen definieerde. Uit het rapport Regulating Open Banking blijkt dat er grote verschillen bestaan in de manier waarop verschillende landen over de hele wereld hun Open Banking regime implementeren.

Dat toezichthouders steeds meer betrokken raken, zoals Vanderhoydonk ook aangeeft, blijkt uit de vele nieuwe initiatieven om innovatieve diensten te reguleren. Zo kondigde de bank van China recent aan elf soorten hardware en software voor financiële technologie die op grote schaal worden gebruikt voor digitale betalings- en blockchain-diensten te certificeren. Singapore startte een elektronisch know-your customer (e-KYC) project om gegevens van potentiële klanten te verifiëren en zo witwassen te voorkomen.

Wat is de rol van technologie bij Open Banking?

De toename van standaardisering en het aantal toezichthouders gaat gepaard met een nieuwe vorm van technologie, Suptech genaamd. Terwijl banken al langer technologische ondersteuning inzetten om te voldoen aan nieuwe wet- en regelgeving en om risicovol gedrag te herkennen (Regtech), gaan toezichthouders nu ook gebruik maken van technologie ter ondersteuning van hun processen (Suptech).

De Bank for International Settlements (BIS) definieert Suptech als het gebruik van innovatieve technologie door toezichthouders ter ondersteuning van het toezicht.

Technologie zal in de toekomst een sleutelrol vervullen in het Open Banking systeem. Alleen door volledige digitalisering kunnen banken de mogelijkheden van een Open Banking-strategie benutten. Om gegevens via API’s op een veilige manier te ontgrendelen  hebben banken een API-beheerplatform nodig en een robuust IAM-platform (identity and access management).

Daarnaast moeten banken ervoor zorgen dat nieuwe oplossingen ook een goede klantbeleving brengen. Hiervoor is krachtige klantauthenticatie, toestemmingsbeheer, wettelijke rapportage en anomaliedetectie nodig. Bovendien moeten banken ervoor zorgen dat aan alle wettelijke verplichtingen wordt voldaan en dat de nalevingsstrategie wordt uitgevoerd. Dit kan met behulp van Regtech, waarmee financiële instellingen en fintech bedrijven snel op veranderende regels in kunnen spelen. Dan is er nog Suptech, dat steun biedt aan toezichthouders en regelgevers.

De sleutelwoorden bij Open Banking zijn dus mentaliteitsverandering, samenwerking, API-bankieren, klantbeleving, compliance en technologie. Deze mix zal innovatie en ontwikkeling aandrijven.

Over de auteur: Quirine Storm van Leeuwen werkt als content analist Nederland bij Capterra.