Verder dan de stip op de horizon: verslag van DrupalJam 2025

De rust hangt in de vroege ochtend nog rondom de voormalige lijnolie- en mengvoederfabriek DeFabrique. Voorzichtig druppelen de eerste bezoekers binnen voor de eenentwintigste editie van DrupalJam.

De 350 bezoekers van het uitverkochte evenement maken zich op voor een dag vol kennis delen, inspiratie opdoen en netwerken. De sessies, workshops en keynotes draaien allemaal rond één thema: “and beyond”. Verder kijken dan de stip op de horizon en samen met de bezoekers verkennen waar de nieuwe grenzen van het platform Drupal liggen.

Nieuwsgierig naar wat komen gaat

Staande bij de koffiehoek bereidt David Bekker (Drupal developer bij Finalist) zich voor op zijn sessie Drupal on MongoDB. Hij verwacht dat zijn publiek vooral nieuwsgierig is hoe met een MongoDB database meerdere ingelogde gebruikers soepel kunnen werken in een Drupal-omgeving zonder cachingproblemen. Bezoeker Richard van Yperen hoopt meer te horen over de mogelijkheden van Drupal CMS en hoe AI daarbij kan helpen. Als eenpitter verwacht hij dat Drupal CMS zeker een interessante optie is voor zijn klanten.

Zover de aanwezigen al niet in een goede stemming waren, bracht moderator Jeffrey A. McGuire de zaal op stoom. Klaar voor de keynote “Post-Growth Entrepeneurship” van Melanie Rieback. De CEO van Radically Open Security legt uit dat durfinvesteerders niet uit zijn op duurzame groei van een bedrijf. Wat voor hen telt is op zo kort mogelijke termijn de investering met winst terug verdienen.

Hoe kun je als succesvol open source bedrijf dan toch groeien? Een combinatie van steward ownership (rentmeesterschap) en de uitgifte van een gouden aandeel is volgens Rieback de oplossing. Trek de zeggenschap over de onderneming los van de economische doelen van het bedrijf. Een gouden aandeel garandeert vervolgens vetorecht bij een eventuele ongewenste overname. Precies zo heeft Rieback het ook geregeld bij haar bedrijf Radically Open Security.

Eigenaarschap van data en infrastructuur

Na de keynote was het tijd voor de afzonderlijke sessies en workshops. Daarbij dook de ene sessie dieper de code in dan de ander. Rieback zelf was onderdeel van de paneldiscussie Digital Souvereignty. Onder leiding van SDN-voorzitter Bert Boerland besprak ze samen met Fabrice Mous (NextCloud), Bjorn Wijers (Burobjorn.nl) en Simon Besteman (Dutch Cloud Community) het belang en de consequenties van eigenaarschap over data en de bijbehorende infrastructuur. Een onderwerp dat – daarover waren allen het eens – urgenter dan ooit was met de huidige Amerikaanse regering.

Besteman voegt daar fijntjes aan toe dat het probleem al langer bekend was: “Men wist in Nederland en de Europese Unie dat de Verenigde Staten toegang tot onze data kan vragen bij bedrijven als Microsoft en Google. Alleen dacht men dat het wel los zou lopen.” Mous put hier hoop uit dat er nu actie ondernomen wordt. Conclusie is dat er nog een lange weg te gaan is – “We zijn nu erg afhankelijk van de systemen van Amerikaanse bedrijven” – maar dat de oplossing ligt in open standaarden en gedeeld eigenaarschap.

Drupal in a Day

Parallel aan DrupalJam was er speciaal voor aankomende programmeurs het onderwijsprogramma Drupal in a Day. Dertig studenten volgden daarbij een crash course in Drupal. Ervaring met Drupal was niet nodig. Onder leiding van Hilmar Kári Hallbjörnsson, ook wel bekend als Drupal Viking, kregen de studenten les in de basisbeginselen van Drupal en bouwden ze hun eerste Drupal-website. Moeilijk vond MBO-leerling Bart Haanepan het niet: “Het was goed te doen en niet te ingewikkeld. De uitleg kon ik prima volgen”. Haanepan werd door zijn docent gewezen op deze mogelijkheid kennis te maken met Drupal. Of hij verder gaat in Drupal? “Geen flauw idee. Ik heb tot nu toe alleen PHP als programmeertaal gehad. Ik ben ook wel benieuwd naar Java”.

Hallbjörnson was blij te horen dat zijn les goed te volgen was: “Ik ben tot nu toe gewend les te geven aan universitaire studenten. Daar heb ik dit programma ook op afgestemd. Merkte al dat ik hier en daar de studenten meer bij de hand moest nemen. Ik denk dan ook dat ik de lesstof aanpas voor het geval ik weer te maken krijg met een ander onderwijsniveau”.

Pacman en AI

Tijdens de pauzes konden bezoekers terecht bij de stands van de DrupalJam-sponsoren. Deels om een stempel te halen voor een kans op een vrijkaartje voor DrupalCon in Wenen of de Drupal Dev Days in Athene, maar ook om te ontspannen. Diverse sponsoren trokken de aandacht met activiteiten voor de geïnteresseerden. Zo had React Online een groot scherm waarop Pacman gespeeld kon worden, dook je bij Finalist in een escaperoom, had Swis een heuse racebaan opgesteld, speelde je een potje pingpong bij Synetic en was er bij iO voor de liefhebber een biljarttafel.

Veel sessies stonden stil bij de mogelijkheden van AI. Maar ook bij de bijna niet bij te houden veranderingen op het gebied van kunstmatige intelligentie. Volgens Jamie Abrahams (FreelyGive Ltd.) is het sentiment inmiddels verschoven van ‘misschien kunnen we AI hiervoor gebruiken’ naar ‘als je iets niet door AI gedaan kan laten worden dan is er iets mis met je’. De menselijke factor ziet hij niet verdwijnen. Abrahams: “Uiteindelijk draait het om HGI, een Human Generated Interface. Om om te gaan met AI heb je kennis nodig van menselijke vaardigheden”.

Een nieuwe structuur voor de wereldwijde Drupal-organisatie

De afgelopen tijd verschenen diverse berichten over een mogelijk nieuwe structuur voor de Drupal-organisatie. In NEDA and European Working Group praatte Imre Gmelig Meijling (bestuurslid Drupal Association) en Esmeralda Tijhoff (bestuurslid Stichting Drupal Nederland) de aanwezigen bij over de stand van zaken. Gmelig Meijling geeft aan dat op dit moment de Drupal Association in gesprek is met een speciaal hiervoor opgerichte werkgroep om uit te zoeken of we kunnen groeien naar een International Drupal Federation. Dit geeft de lokale Drupal verenigingen meer armslag bij het opzetten van aan Drupal verwante activiteiten. De verwachting is dat er tijdens DrupalCon in Wenen (14 tot 17 oktober dit jaar) meer duidelijkheid is over eventuele vervolgstappen.

Overladen met kennis en inzichten kwam voor de bezoeker de afsluitende keynote door AI-kunstenaar Jeroen van der Most op het juiste moment. Afgewisseld door beelden van met behulp van AI gecreëerde kunst nam Van der Most de aanwezigen mee in een bizar avontuur dat hem uiteindelijk bracht in de luxe suite van een wolkenkrabber in het Saoedische Jeddah. Daar signeerde hij een niet door hem gemaakt schilderij met zijn naam. En daarmee was de cirkel rond. Iets wat hij niet maakte en kende – maar wel aan hem werd toegeschreven – is vanaf nu een Van der Most. Een mooi parallel met de momenteel heersende discussie over door AI gegenereerde kunst: van wie is dit kunstwerk?

Voor wie alles nog eens op zich wilde inwerken was er na afloop nog een hapje en drankje. Voldeed het aan de verwachtingen? “Zeker”, zegt Joke van Hamme, CEO bij het Belgische 3Sign, “Ik kwam hier met een brede interesse. Verwachtte veel inzichten. En die kreeg ik. Intussen kijken we alweer uit naar de Splash Awards dit najaar”. De echte diehards sloten nog aan bij de afsluitende DrupalJam Pubquiz. Na een serie codegerelateerde vragen mocht het winnende team een wijwaterkwast mee naar huis nemen. Een knipoog naar de onlangs ingewijde Paus Leo XIV en een slotzegen voor de DrupalJam-editie van dit jaar.

Over de auteur: Ruud de Bruyn is Contentspecialist bij Stichting Drupal Nederland .