Wetswijziging netneutraliteit, wat gaat er veranderen?

Onlangs heeft de Tweede Kamer ingestemd met een wetswijziging betreffende netneutraliteit. Met de wetswijziging wordt de tekst van de Europese verordening voor Nederland aangescherpt en moet elke vorm van prijsdiscriminatie – dus ook positieve – met betrekking tot netneutraliteit worden verboden.

Europese verordening

Op 30 april 2016 is de Europese Verordening 2015/2120 inzake netneutraliteit en roaming (‘Verordening’) in werking getreden die regels bevat met betrekking tot open internet en roaming. Voor de komst van de Verordening was Nederland één van de weinige Europese landen waar netneutraliteit wettelijk was geregeld. Op grond van de nieuwe Europese regelgeving worden bestaande nationale regels vervangen en wordt netneutraliteit voor de gehele Europese Unie gegarandeerd. Internetproviders krijgen op deze manier geen ruimte om bepaalde internetdiensten binnen de Europese Unie te blokkeren dan wel te vertragen op grond van commerciële overwegingen.

Gespecialiseerde diensten

Op een aantal punten is de Verordening anders ten opzichte van de Nederlandse wetgeving. Bepaalde gespecialiseerde diensten (zgn. specialized services) kunnen bijvoorbeeld op grond van de Europese regelgeving onder strenge voorwaarden voorrang krijgen op het internet, een punt wat tot veel discussie heeft geleid.

Volgens de Europese Commissie wordt het hierdoor mogelijk om een hoger kwaliteitsniveau te garanderen voor communicatie tussen apparaten onderling. Hierbij kan aan telechirurgie worden gedacht, een techniek waarbij op afstand geopereerd kan worden. De gegeven prioriteit ten opzichte van een andere eindgebruiker valt bij telechirurgie te rechtvaardigen, maar hoe zit het met meer commerciële diensten, zoals beleggingsapps?

Met het oog op de mogelijke afzwakking van netneutraliteit door de onduidelijkheid van onder meer dit begrip heeft Kamerlid Sharon Gesthuizen (SP) vorige maand een amendement ingediend bij de Tweede Kamer. Dit amendement moet onder meer voor duidelijk zorgen van het begrip gespecialiseerde diensten en is vorige week aangenomen.

Zero rating

Een andere discrepantie tussen de Verordening en de Nederlandse wetgeving betreft de positieve prijsdiscriminatie (‘zero rating’). Dit houdt in dat bepaalde internetsoorten door providers worden vrijgesteld van dataverbruik. Vodafone heeft bijvoorbeeld abonnementen aangeboden waarbij HBO bekeken kon worden zonder dat de daardoor verbruikte data van de databundel afging. Onder Nederlandse wetgeving was dit niet toegestaan, maar de Verordening lijkt dit niet expliciet te verbieden. Omdat is gekozen voor regelgeving in de vorm van een verordening zijn de regels rechtstreeks van toepassing in de lidstaten en is het voorheen in Nederland geregelde verbod op prijsdiscriminatie komen te vervallen.

Volgens Minister Kamp van Economische Zaken kwalificeert zero rating echter als ontoelaatbare discriminatie: “Inmiddels ben ik tot de conclusie gekomen dat zowel negatieve als positieve prijsdiscriminatie altijd afbreuk doet aan de rechten van de eindgebruiker zoals bedoeld in de verordening.” Consumenten kunnen immers naar content geleid worden die door de internetprovider worden meegeleverd.

Grote partijen zoals Netflix en Spotify kunnen makkelijker zero rating-deals sluiten met internetproviders dan start-ups die daarmee proberen te concurreren. Om elke vorm van prijsdiscriminatie tegen te gaan heeft de minister op 23 maart 2016 een voorstel tot wetswijziging ingediend bij de Tweede Kamer, wat vorige week is aangenomen.

De tekst van de Verordening staat prijsdiscriminatie naar de mening van de minister immers niet toe: “Om het verbod op prijsdiscriminatie dat valt af te leiden uit (…) de verordening, te verduidelijken, wordt voorgesteld het wettelijk verbod op prijsdiscriminatie in (…) de Telecommunicatiewet te handhaven”.

Na veel kritiek op de tekst van de Verordening lijkt met de besproken wijzigingen de Nederlandse strikte vorm van netneutraliteit weer aan terrein te winnen ten opzichte van de (zwakkere) Europese vorm. Voordat het wetsvoorstel volledig wordt aangenomen, dient de Eerste Kamer uiteraard nog wel goedkeuring te verlenen.