Fabrique: wij zijn altijd anticyclisch geweest

Terwijl Clockwork het erover heeft dat deze tijd om een ander bureau vraagt, is Fabrique uit Delft misschien wel dat andere bureau. “Als morgen het internet instort dan zetten we onze computers toch weer aan en dan beginnen we gewoon met het ontwerpen van hybride auto's, gebouwen en andere mooie dingen,” zeggen directeuren/aandeelhouders Jeroen van Erp, Gert Hans Berghuis en Paul Stork van Fabrique. Het multidisciplinaire bureau combineert nieuwe media, industrieel – ruimtelijk en grafisch ontwerp.

Fabrique werd in 1992 opgericht als een industrieel en grafisch ontwerpbureau in de tijd dat de markt voor ontwerpen veel beperkter was dan nu. Van het hele internet had men er toen nog nooit gehoord. In 1994 werd het bureau voor het eerst gevraagd om een site te maken. De rest is geschiedenis. In 1995 werden de eerste sites voor Shell en Fiat opgeleverd. In 1999 werd voor het eerst gepitched bij Albert Heijn, voor wie het al eerder de corporate identity aan de gevel ontwikkelde.

Inmiddels heeft Fabrique 70 mensen op de loonlijst staan, heeft het een hele lijst klanten waaronder Orange, doet het al jaren de site van Lowlands (waar onlangs nog een prijs voor werd gewonnen), Albert Heijn en opdrachtgevers als de Tweede Kamer (eerst het intranet, nu mag het ook de site aan gaan pakken en transparanter maken) en het Rijksmuseum en wordt er een omzet gerealiseerd van tussen de 4,5 en 5 miljoen euro. Het bureau is ooit ontstaan vanuit de gedachte dat ‘datgene wat je ontwerpt ook daadwerkelijk gerealiseerd of gefabriceerd moet kunnen worden’ en daar ontleent het dan ook zijn naam aan.

Het bureau uit Delft heeft zichzelf eigenlijk nooit overscreeuwd en is juist heel bewust een tijd uit de publiciteit gebleven. “We hebben ons altijd meer met de inhoud beziggehouden en gedacht dat we het schreeuwen maar aan anderen moesten overlaten,” zegt van Erp. Bij het bureau is ook altijd heel bewust voor gecontroleerde groei gekozen. “Wij zijn heel anders dan de andere bureaus. We hebben altijd winst gemaakt, hebben nooit iemand moeten ontslaan dus eigenlijk zijn we voor de buitenwereld een heel saai bureau,” zegt Gert Hans Berghuis.

Dat is ook de reden dat Fabrique zichzelf niet zo gauw met een ander bureau ziet samengaan. “Daar zijn we te complex voor. Hoe voeg je onze ruimtelijke ontwerp- en visuele identiteit-activiteiten samen bij een bureau dat zich alleen maar bezighoudt met nieuwe media?” Fabrique gelooft ook niet zo in bureaus die tot een internationaal netwerk willen behoren. “Je ziet ook dat veel bureaus, met name die bureaus die zich bezighouden met visuele identiteit en industrieel ontwerpen daar nu heel erg terug van komen of teruggekomen zijn. Kijk naar Future Brand (het tegenwoordige Millford Brand-id) en VBAT (twee bureaus die gespecialiseerd zijn in brand identity).”

Gevraagd naar wat voor soort bureau Fabrique dan wel is, antwoordt Van Erp: “Ik heb heel lang geloofd dat er geen bureau was als het onze. Totdat ik in Engeland kwam en ik Fitch zag. Dat is eigenlijk een bureau dat veel weg heeft van het onze. Pas toen ik dat zag, realiseerde ik me dat we helemaal niet zo uniek zijn als ik dacht. Misschien in Nederland, maar niet daarbuiten.”

Behalve websites begeeft Fabrique zich dus ook op hele andere terreinen dan het traditionele webdesign. Zo heeft het bureau onlangs een grote rebranding-operatie verzorgd voor fietsmerk Giant. De volgende stap is dat Fabrique ook een fiets gaat ontwerpen voor Giant. Een ander prestigieus project is dat Fabrique de hele bovenbouw (masten en geluidsschermen) van de hsl heeft ontworpen. Het zijn niet alledaagse projecten waar traditionele webbureaus als Clockwork en LB Icon zich niet snel aan zullen wagen.

Toch zien Berghuis, van Erp en Stork wel bepaalde raakvlakken met bijvoorbeeld een Clockwork. “Ook wij geloven in het zogeheten middelenvrij denken zoals Clockwork dat doet. Het maakt uiteindelijk niet uit waarvoor je ontwerpt. Of het nou voor de site is of voor een mobiele telefoon. Je moet platformvrij kunnen denken.” Waar het trio van Fabrique het niet mee eens is, is dat er geen ruimte meer zou zijn voor kleinere bureaus zoals onlangs gesteld door Bart Termorshuizen, de managing director van Clockwork. “Daar is juist plek voor. Kijk bijvoorbeeld naar die jongens van Achtung. Zij zijn het bewijs van het tegendeel. Zij komen met een heel klein team tot grootse dingen,” zeggen Stork en Berghuis.

Van Erp valt hen bij: “Wij als bureau moeten rekening houden met creativiteit en innovatie vanuit zwermen , zoals Charles Leadbeater beweert. Kijk bijvoorbeeld naar wat een Texelse Boys op Lowlands heeft gedaan. Ze hebben voor Lowlands speciaal content ontwikkeld voor een creative playground en hebben onder andere een sms roman gemaakt. Daarbij werden ze gesteund door Orange en Mojo. Met dat soort creative boys moeten wij dus rekening houden. Die kunnen ineens vanuit het niets komen. Wij geloven ook heel erg in specialismes. Daar kun je in meegaan maar als full service bureau moet je daarin wel keuzes maken.”

Fabrique ziet zichzelf als een club van ’artists, engineers en storytellers’. “Deels opereren wij ook op hetzelfde terrein als Mediamatic, met als belangrijkste verschil dat wij de s van subsidie altijd hebben weten te mijden en dat wij wel succesvol zijn. Die s van subsidie om op de been te blijven hebben wij namelijk nooit nodig gehad, zo vervolgt Van Erp.

Fabrique heeft naar eigen zeggen in de eerste jaren niet actief klanten hoeven benaderen. “Klanten kwamen naar ons toe op basis van andere projecten die ze van ons hadden gezien. Wij vertrekken vanuit een concept en vanuit de creatie, niet vanuit sales. Als een klant zegt dat hij geld heeft dan vragen we wat hij zelf in gedachten heeft en gaan dan voor hem aan de slag. Het feit dat een klant bij ons komt en zegt dat hij een site wil, dat accepteren we niet meer. We vragen aan de klant wat de boodschap is die hij wil uitdragen en of hij daarbij wel een site nodig heeft. Soms blijkt dat namelijk helemaal niet het geval,” stelt Stork.

Volgens Berghuis heeft Fabrique ook nooit gebrek aan werk gehad. “Ook niet toen het minder ging op internet. We merken nu alleen weer dat we wat vaker nee moeten verkopen aan klanten. Ook merken we dat we minder vaak een beroep kunnen doen op freelancers. Vroeger kwamen die nog wel eens naar ons toe of we nog een klus voor ze hadden, maar tegenwoordig moeten we weer bij hen aankloppen. En dan merken we dat ze vaker niet kunnen omdat ze meerdere opdrachtgevers hebben.”

Op de vraag wat voor behoeften ze bij de klant bemerken antwoordt het trojka: “Wij merken dat de prioriteiten bij onze klanten verschuiven van communicatie naar marketing en van vormgeving naar ontwerpen (conceptontwikkeling) en wij merken ook dat onze klanten steeds veeleisender worden,” besluiten Van Erp, Berghuis en Stork.