‘Hou minder geheim maar bescherm het beter’

Geheimhouding in een tijdperk van Wikileaks en Snowden vergt scherpe keuzes voor overheden: minder zaken geheim willen houden en dat wat wél geheim moet blijven, beter beschermen. Dat stelt Dennis Broeders in zijn oratie ‘Het geheim in de informatiesamenleving’. Broeders aanvaardt vrijdag de bijzondere leerstoel Technologie en Samenleving vanwege het Erasmus Trustfonds aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.

Geheimen spelen een vitale rol in het menselijk leven. De vraag is alleen wat onze hedendaagse informatiemaatschappij doet met het vermogen om geheimen bewaren. Hoe bewaar je een geheim in een wereld waarin alles en iedereen verbonden is door technologie die erop gericht is personen, bewegingen, relaties, smaken en voorkeuren in kaart en met elkaar in verband te brengen?

Broeders stelt in zijn oratie dat geheimen gered moeten worden. De legitimiteit van staatsgeheimen kan worden vergroot door minder geheim te houden en dat wat daadwerkelijk geheim moet blijven  ook beter te beschermen. Voor het individu geldt dat het geheim van de zijn toegenomen ‘doorzichtigheid’  – vanwege de surveillance door bedrijven en overheden – gered moet worden.  Privacy is een daarbij instrument om onze geheimen en vrijheid te beschermen.

Maar ook de technologie zelf herbergt geheimen. Hoewel we denken dat de experts de werking van de algoritmen die ons dagelijks leven zo sturen in de vingers hebben, blijkt ook dat vaak niet het geval te zijn. Het is maar de vraag of er binnen Google iemand werkzaam is die de tweehonderd algoritmen die achter de zoekpagina schuilgaan werkelijk begrijpt en overziet. Achter de façade van een goed werkend systeem gaat een ondoorzichtig – of geheimzinnig – amalgaan van menselijke keuzes en technologie schuil.

Broeders doet al langer onderzoek op het grensvlak van politiek, maatschappij en technologie. Internet governance en cyber security zijn daarbij een eerste kernthema . De nadruk ligt daarbij op de vraag hoe nieuwe spanningen tussen staten, bedrijven en burgers/gebruikers zich manifesteren in zowel de Nederlandse als de internationale context.