Nederlandse wijkwinkelcentra veranderen van karakter en samenstelling

Door de snelle ontwikkelingen en dreigende recessie staat de retailsector nog meer onder druk. Niet alleen in negatieve zin, zoals leegstand en verdwijnen van zelfstandige winkels, maar ook in positieve zin met (grote) omzetstijgingen in de supermarkten en foodspeciaalzaken. De verwachting is dat er ook veel permanente gevolgen zijn, zoals de toegenomen online participatie van de oudere generaties en aandacht voor duurzame producten, constateert Locatus.

De leegstand is momenteel – met wat ups en downs in de tussenliggende periode – nog vrijwel gelijk aan 2004, terwijl de oppervlakte van alle wijkwinkelcentra is toegenomen. Het aantal leegstaande units is relatief gezien harder gestegen dan de leegstaande oppervlakte.

De totale oppervlakte van alle winkelunits (dus alleen detailhandel) in 110 geselecteerde winkelgebieden was in januari 2004 594.314 m2. In september 2022 was deze oppervlakte gegroeid met bijna 120.000 m2 naar 712.539 m2.

Het aantal verkooppunten is echter gedaald van 4.004 naar 3.866, een afname van 2 procent. De gemiddelde oppervlakte per winkelverkooppunt is tussen 2004 en 2021 gestegen van 148 m2 naar 184 m2. Het aantal winkels nam dus af, maar ze namen wel toe in oppervlak.

Grote winnaar is de groep cultuur en ontspanning. Dit zijn onder andere de galeries, fitneshallen en amusementshallen. Deze groep is verdubbeld in aantal units.

Ook de horeca is een forse stijger met bijna 50 procent toename. Het aantal lunchrooms, fastfoodaanbieders, maar ook uitgiftepunten voor bezorgpizza’s is sterk gegroeid door de grotere vraag naar ontspanning en kant-en-klaar maaltijden.

Verliezers in het aanbod winkels zijn te vinden in de groep Vrije tijd (sportzaken, fotografie en boeken) met 48 procent afname. De online aanbieders zijn voor veel consumenten toch een beter alternatief. Voor de groep in/om het huis (dibevo, huishoudelijke electronica, DHZ) geldt ook een sterke achteruitgang van het aantal verkooppunten met zo’n 30 procent tussen 2004 en 2022.

Het aantal kleding- en schoenenzaken is vrijwel gelijk aan 2004, ondanks de toenemende druk van onlineverkoop.