‘Publieke omroepbestel moet ook technisch op de schop’

Het huidige publieke omroepbestel is verouderd omdat het niet voldoende is ingericht op ontwikkelingen in de technologie en het medialandschap. Dat concludeert het Commissariaat voor de Media in een nieuw rapport, waaruit de NOS vanochtend citeert. De toezichthouder wijst onder meer op de groei van on-demand kijken, waardoor het tv-toestel een steeds minder belangrijk medium wordt om een massapubliek te bereiken.

Groeiende technologische mogelijkheden hebben in een kort tijdsbestek het medialandschap getransformeerd. Lange tijd bestond er schaarste in distributie (via ether- en kabelfrequenties) en was de kijk- of luisterervaring uitsluitend lineair of on demand via video dvd of cd. Consumenten moesten veelal wachten tot het programma van hun smaak te zien of te horen was en iets terugkijken of -luisteren was minder gemakkelijk.

Inmiddels kunnen consumenten kiezen uit audio, video en tekst in alle mogelijke vormen, via alle mogelijke apparaten en via vele platforms. Consumenten hebben altijd en overal toegang tot content. Het televisietoestel is hiermee minder belangrijk geworden als medium om een massapubliek te bereiken. Kijken en luisteren is veel meer een individuele activiteit geworden, met name onder jongeren.

Lange tijd bestond het medialandschap uit een overzichtelijke set van sterk gecureerde televisie- en radiozenders. In plaats van een handvol (grotendeels) Nederlandse spelers die zich als omroepverenigingen manifesteren, is intussen een veelvoud aan ‘actoren’ actief met sterk uiteenlopende verdienmodellen.

Recentelijk zijn daar machtige en vermogende internationale platforms zoals Netflix, HBOMax, YouTube en Disney+ bijgekomen. Resulterend in een strijd om de aandacht van consumenten en adverteerders tussen alle mogelijke ‘contentaanbieders’. Inmiddels heeft zich daar ook een grote groep makers aan toegevoegd. Mensen die de camera of microfoon op zichzelf richten zoals influencers, vloggers of groepen die hun eigen kanalen opzetten op een van de commerciële platforms.

De toezichthouder komt overigens niet met klipklare oplossingen: het adviseert het stimuleren van technologische ontwikkelingen en het benutten van mogelijkheden om media-aanbod aan te bieden via nieuwe media- en verspreidingstechnieken.

Het CvdM wil verder af van de praktijk dat de organisaties zelf centraal staan in het bestel, en niet de content die ze maken.

Verder zou de verantwoordelijkheid voor de publieke mediaopdracht volgens het CvdM centraal moeten komen te liggen, dus bij de NPO. Dat voorkomt de huidige moeizame afstemming met de afzonderlijke omroepen.

In het Nederlandse publieke mediabestel gaat veel goed, zo stelt het commissariaat vast. De publieke omroep is – anders dan in veel andere landen – sinds jaren leider op detelevisiemarkt. Het publiek waardeert de kwaliteit van het media-aanbod en het bestel is doelmatig in vergelijking met andere bestellen in Europa.

Foto BNN/Vara