SOMO: ‘Grote online retailers negeren misstanden bij vervoerders’

De Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen heeft zware kritiek op online retailers als Bol.com, Zalando en Coolblue. Deze bedrijven hebben tot nu toe weinig initiatief laten zien omtrent het volgens SOMO slechte sociale beleid bij PostNL en andere pakketdiensten aan te kaarten.

Met de nieuwe Wet Aanpak Schijnconstructies kunnen opdrachtgevers binnenkort juridisch aansprakelijk worden gesteld voor sociale misstanden bij (onder-)aannemers. SOMO onderzocht (pdf) daarom hoe opdrachtgevers dergelijke risico’s indekken. Daarbij keek men onder meer naar de pakketbezorging voor webwinkels.

Door de sterk overheersende marktpositie van PostNL en de aanwezigheid van slechts enkele kleine concurrenten hebben de grootste opdrachtgevers voor binnenlandse B2C transporten (zoals Bol.com) volgens SOMO slechts de keuze uit een zeer beperkt aantal pakketbezorgdiensten. De grootste klanten komen voor hun keuze voor een transporteur onvermijdelijk uit bij PostNL of bij de enige andere speler van enig formaat: DHL.

Capaciteit is voor alle kleine concurrenten een probleem: UPS’ Kialapunten hebben nog niet de gewenste dichtheid; GLS heeft nog onvoldoende capaciteit, DPD kan niet alle gewenste diensten bieden. Zo kunnen deze kleinere partijen op dit moment onvoldoende bieden om de opdrachten voor standaardpakketten van de grootste klanten binnen te halen.

Vier van deze vijf grootste online retailers (gezamenlijke online omzet ruim 1,1 miljard euro) werken hoofdzakelijk met PostNL voor het B2C vervoer. Alleen Wehkamp laat het merendeel van haar bezorgingen over aan een concurrent. Een klein deel van Wehkamps transporten verloopt wel via PostNL, waarmee de volledige top 5 van online retailers met PostNL werkt.

PostNL is volgens SOMO echter veelvuldig bekritiseerd in de afgelopen jaren in verband met de grootschalige uitbesteding van de pakketbezorging aan zzp’ers en zelfstandigen met personeel (zmp’ers). De sociale constructies die PostNL hanteert zouden tot flinke kostenbesparingen bij het bedrijf hebben geleid, maar ten koste gaan van bezorgers.

De B2C bezorgers van DHL worden onder de Selektvracht- cao uitbetaald en hebben dus wel recht op pensioen, ziektegeld en verlof, maar de ruim 3000 bezorgers rijden met hun eigen auto, hebben geen gegarandeerd minimumaantal pakketten en werken op een stukloon via een payroll-systeem.

SOMO spreekt over een ”zeer hoge werkdruk die almaar toeneemt, en een onveilige en ongezonde werkomgeving’. Bezorgers worden fysiek zwaar belast, melden rugklachten, en lopen gezondheidsrisico’s in loodsen, tijdens in-en uitladen, en op de weg. Ook overtredingen van de Arbowet en het niet naleven van de cao zijn met regelmaat gemeld.

De opdrachtgevers kijken volgens SOMO de andere kant op. Bij Bol.com maken sociale criteria geen deel uit van contracten. Het gebruik van subcontractors noemt het bedrijf een ‘verantwoordelijkheid van de pakketdienst’, en het bedrijf spreekt zich niet publiekelijk uit over het sociaal beleid van PostNL.

BAS Group en Coolblue wilden geen toelichting geven op de uitbesteding van hun pakketbezorging en nemen ook niet publiekelijk afstand van het sociaal beleid van PostNL.

Als enige van de vijf grootste online retailers laat Wehkamp haar pakketten bezorgen door DHL. Het positievere imago van DHL op sociaal gebied is volgens Wehkamp een van de redenen om met DHL te werken, en het bedrijf zegt moeite te doen om goed op de hoogte te blijven van wat er speelt bij bezorgers.

Grote en kleine opdrachtgevers dienen volgens SOMO sociaal beleid in hun keten op de agenda te zetten en alle pakketdiensten waar zij mee werken voldoende financiële ruimte te geven om een verantwoord sociaal beleid te voeren.

Bol.com laat in een reactie weten: ‘Wij begrijpen dat FNV en haar achterban alle middelen inzet om aandacht te vragen voor deze discussie. Wij hebben hen vandaag dan ook gevraagd om hun verhaal toe te lichten en ons inzicht te geven in de situatie. Wij vinden het erg belangrijk dat postbezorgers gemotiveerd zijn en met plezier onze pakketjes bezorgen bij miljoenen klanten. Wij zullen de inhoud van het gesprek dan ook delen met PostNL, de opdrachtgever van de postverzorgers. Uiteraard hopen wij dat de partijen er snel in slagen om er samen uit te komen, dat is in ieders belang.’