Vier op de tien Nederlandse werknemers verlangt naar meer uitdaging om spookmodus te voorkomen

Amsterdam – Een aanzienlijk deel van de Nederlandse werknemers (40%) geeft aan meer uitdaging of afwisseling te willen om te voorkomen dat ze in een ‘spookmodus’ belanden. Bij deze zogenoemde spookmodus zijn werknemers mentaal afwezig: ze voeren hun taken uit op de automatische piloot of wekken de indruk te werken, terwijl hun aandacht eigenlijk ergens anders is. Dit blijkt uit onderzoek van Top Employers Institute onder ruim 1.000 Nederlandse werknemers, werkzaam in organisaties van 250 FTE+.

Half aanwezig is ook afwezig.
Dat deze spookmodus geen loze term is, blijkt uit de cijfers. Zo geeft maar liefst 37 procent aan wel eens ingelogd te zijn, maar mentaal nauwelijks aanwezig. Daarnaast erkent één op de vijf werknemers (18%) soms te doen alsof ze aan het werk zijn, terwijl ze in werkelijkheid scrollen op social media of online shoppen. Een nog grotere groep, 43 procent, zegt soms door e-mails en werkdocumenten te klikken zonder echt op te nemen wat er staat. Maar de term gaat verder dan alleen afwezig zijn. Zo maakt een op de tien (10%) werknemers gebruik van AI-tools om automatische antwoorden te genereren, puur om het denkwerk te vermijden. Vooral jongeren onder de 35 (35%) maken zich hier vaker schuldig aan.

Spookmodus is geen quiet quitting
Toch is de mentale afwezigheid van werknemers niet altijd bewust of intentioneel, in tegenstelling tot ‘quiet quitting’. Bij quiet quitting doe je namelijk precies wat de werkgever van je verwacht: niet meer, niet minder. In deze staat neem je mentaal bewust afstand van je werk, zonder formeel ontslag te nemen. Spookmodus daarentegen is onbewust. Het werk wordt wel uitgevoerd, maar op de automatische piloot, zonder echte mentale betrokkenheid.

David Plink, CEO Top Employers Institute: ‘‘Medewerkers belanden niet in zomaar in een spookmodus omdat ze lui zijn. Vaak is het een signaal dat er iets anders speelt, en dat moeten we serieus nemen. In een tijd van hybride werken en krapte op de arbeidsmarkt is het slim om verder te kijken dan alleen het aantrekken van talent. Werkgevers doen er goed aan te blijven investeren in werk dat inspireert, uitdaagt en ruimte biedt voor eigen initiatief. De oproep is dan ook helder: zorg voor werk wat afwisselend is, blijft prikkelen en inhoudelijk iets te bieden heeft.’’

Over het onderzoek
Dit onderzoek is in opdracht van TOP Employers Institute uitgevoerd door MarktEffect onder ruim 1.000 Nederlandse werknemers, werkzaam in organisaties van 250 FTE+.