Digitaal procederen volgend jaar een feit

De ministers van Justitie en Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties hebben een wetsvoorstel voor digitaal procederen ingediend bij de Raad van State.

De nieuwe wet, die naar verwachting niet eerder dan medio 2009 in werking zal treden, schept een wettelijk kader voor digitale communicatie tussen procespartijen en bestuursrechters. Bij andere rechtsgebieden – zoals belastingzaken of civiele kwesties – zal digitaal procederen dus nog niet mogelijk zijn. De bestuursrechter behandelt rechtzaken tussen overheid en burgers of bedrijven, zoals milieukwesties, maar ook vreemdelingenzaken en geschillen over sociale uitkeringen.

Elektronisch procederen heeft belangrijke voordelen. Met het digitaal verzenden van een beroepschrift wordt de toegankelijkheid van de bestuursrechtspraak bevorderd. Daarnaast draagt de beschikbaarheid van digitale processtukken bij aan vermindering van de doorlooptijden. Elektronisch verzonden stukken kunnen eenvoudig worden bewaard en snel worden geraadpleegd bij de behandeling van nieuwe beroepszaken. Dit in tegenstelling tot papieren documenten, waarvan de opslag ruimte en geld kost.

Om digitaal procederen mogelijk te maken, zal de rechtspraak de komende jaren geleidelijk veilig elektronisch berichtenverkeer invoeren. Zo wordt de portaal Rechtspraak.nl, waar nu vooral vonnissen worden gepubliceerd, geschikt gemaakt voor het insturen van beroepschriften en andere documenten. Ook de stand van de procedure worden dan weerggegeven.

Daarnaast is rechtstreekse communicatie mogelijk tussen het computersysteem van de gebruiker en dat van de Rechtspraak, onder meer professionele procespartijen die frequent en op grote schaal met de rechtbank communiceren, zoals advocaten. Overigens is van een plicht tot digitaal procederen geen sprake. Beroepschriften kunnen digitaal worden verzonden, maar dit hoeft niet.

De rechtbanken Breda, Dordrecht en Rotterdam en het College van Beroep voor het bedrijfsleven zijn al gestart met proeven voor het elektronisch instellen van beroep en het digitaal beheren van procesdossiers. Zo hoopt men inzicht te krijgen in de wijze waarop digitaal procederen zo efficiënt mogelijk kan worden vormgegeven. Burgers kunnen nu nog geen beroepsschriften digitaal insturen bij deze rechtbanken. Dat kan pas na aanpassing van de wet, waarin nu nog staat dat stukken schriftelijk en ondertekend bij de bestuursrechter moeten worden ingediend. Bij de rechtbank Rotterdam beperkt de proef zich tot telecom- en mededingingszaken.