Hands-on: iOS 13 en macOS Catalina (preview)

Eerder dan verwacht heeft Apple begin deze week de eerste publieke bèta’s vrijgegeven van iOS 13 en macOS Catalina, zodat iedereen die op iPhones, iPads of MacBooks kan installeren. Al kun je dat maar beter niet doen op hardware die je dagelijks nodig hebt.

Het belangrijkste nieuws van het ontwikkelaarscongres van Apple eerder deze maand was natuurlijk de aankondiging van iPadOS. Door Apple is sterk de suggestie gewekt dat het gaat om aparte software voor iPads, maar wie op de iPhone de eerste publieke bèta van iOS 13 installeert, ziet aan de benaming dat het nog steeds om dezelfde code gaat. Wel voegt iPadOS een hoop mogelijkheden toe die je op de iPhone niet aantreft. In dat opzicht gaan de systeemversies wel hun eigen weg.

Apple heeft met iPadOS een belangrijke inhaalslag gemaakt. Een veelgehoorde klacht is dat de iPad een te beperkend alternatief is voor een laptop. Dat is het in principe niet meer: eindelijk kun je een muis (Bluetooth of USB) aansluiten. De muis wordt automatisch herkend, maar je moet de cursor nog wel in het regelpaneel aanzetten. Waarom voor de cursor een ronde vorm is gekozen die je niet kunt verkleinen is een raadsel, en echt soepeltjes beweegt de cursor nog niet over het scherm (getest met een willekeurige Microsoft muis), maar wellicht is dat tijdelijk.

Ook kun je nu USB dongels en sticks aansluiten om bijvoorbeeld foto’s te bekijken. De browser Safari heeft zelfs een eigen downloadfolder gekregen, net als op de desktop. Ook geeft de browser voortaan de desktopversie van webpagina’s weer.

Apple heeft ook een einde gemaakt aan de frustratie van het selecteren, knippen en plakken van tekst. Je kunt nu de cursor vasthouden en hem naar de gewenste plek verhuizen. Of dubbeltikken om een woord te selecteren. Tik drie keer voor een zin. Of vier keer voor een hele alinea. Knijp met drie vingers om te kopiëren. Zet tekst neer met drie vingers om te plakken. Je vraagt je af waarom Apple daar zo lang mee heeft gewacht. Wie de nieuwe manier gewend is, wil niet meer terug.

Het beginscherm van de iPad is afgestemd op het grotere formaat. Je kunt er meer apps op kwijt en met een veegbeweging haal je de widgets (met korte informatie) tevoorschijn.

De ondersteuning voor Split View is verder uitgebreid. Je kunt voortaan twee documenten van dezelfde app naast elkaar zien. Handig om te vergelijken. En met Slide Over kun je nog meer apps tegelijk actief hebben op je iPad-scherm dankzij een carrouselachtige interface.

Ook wordt het makkelijker om op de iPad video te bewerken. Bijna alle effecten die je voor je foto’s gebruikt, zijn ook toepasbaar op videobeelden. Zo kun je ook je video’s roteren, bijsnijden en automatisch verbeteren en heb je daarvoor geen aparte software meer nodig.

Voor iPhone gebruikers zijn de veranderingen minder drastisch. Zo is het de vraag of er veel gebruik wordt gemaakt van de donkere modus, die rustiger is voor je ogen. In Apple Maps kun je sommige steden (nog maar heel weinig) in 3D bekijken, waarbij je de camera 360 graden kunt draaien en soepel door straten kunt bewegen, iets dat al jaren kan in Google Maps. Van de nieuwe memoji met kapsels, hoofddeksels, make‑up en piercings zal de gemiddelde gebruiker ook niet erg opgewonden raken.

Veel merkten we er nog niet van, maar apps starten volgens Apple tot twee keer sneller en zijn kleiner om te downloaden.

De minste veranderingen vind je in macOS Catalina, de systeemsoftware voor MacBooks en iMacs. Het is echt een zoekplaatje om te ontdekken wat hier allemaal nieuw is en het merendeel daarvan is eerlijk gezegd niet spectaculair te noemen.

Apple volgt met macOS al enige tijd de ontwikkelingen op iOS, iets dat makkelijker is geworden nu ontwikkelaars iOS software eenvoudig kunnen omzetten naar MacOS.

Meest opvallend is dat iTunes is opgesplitst in Apple Music, Apple TV en Apple Podcasts. De synchronisatie-instellingen kun je nog steeds wijzigen in de Finder, en het terugzetten van een backup via een kabel gaat op dezelfde manier.

De nieuwe Zoek mijn‑app combineert Zoek mijn iPhone en Zoek mijn vrienden in één app op de Mac, zoals dat ook het geval is op iOS, en de Notes app biedt net als de iOS variant meer mogelijkheden.

De  Mac bevat nu ook Schermtijd, zodat je limieten kunt instellen voor het gebruik van je Mac. Dat lijkt mij  eerlijk gezegd relevanter voor de iPhone dan voor de Mac, maar dat zal de praktijk moeten uitwijzen.

Nieuw is ook Sidecar, te vinden in het regelpaneel, waarmee je de iPad als tweede beeldscherm kunt gebruiken. Apple zelf noemt als toepassing een tekening op de Mac, terwijl je tools en paletten gebruikt op je iPad. Handig is dat je met de Apple Pencil aantekeningen kunt maken op een document dat je net op de Mac heb gemaakt. Voorlopig beschikken de MacBooks nog niet over aanraakgevoelige schermen.

Andere voordelen zijn dat macOS Catalina draait op een eigen alleen-lezenvolume. Dit betekent dat het besturings­systeem afgescheiden is van alle andere gegevens op je Mac. Je systeem­bestanden kunnen nooit onbedoeld worden overschreven, belooft Apple.

Catalina betekent wel het einde van oudere 32 bit apps, die niet langer draaien op deze versie van macOS, en Dashboard, de verzameling miniapps die kennelijk steeds minder werd gebruikt.

De bètaversies maakten een stabiele indruk, maar rafelige kantjes kom je nog wel regelmatig tegen. Daarom is het niet verstandig om deze software op hardware te installeren die je dagelijks gebruikt. Wie niet kan wachten tot het najaar, kan beter nog even twee maanden wachten totdat de ergste fouten eruit zijn gehaald.