[Podcast] Rogier Klimbie: “We moeten van ‘move fast and break things’, naar ‘move faster and make things better'”

Hoe ver moet je gaan in het reguleren van kunstmatige intelligentie, zonder innovatie in de kiem te smoren? En wat is er nodig om binnen Europa een eigen AI-ecosysteem op te bouwen dat de concurrentie aankan met Amerikaanse grootmachten? In aflevering 3 van de podcast Made in Europe schuift lobbyist Rogier Klimbie aan. Hij werkt op het snijvlak van beleid, technologie en ondernemerschap en kent zowel het Brusselse beleidsproces als de praktijk van start-ups van binnenuit.

Klimbie werkte eerder bij het Europees Parlement en bij Google, en is mede-oprichter van de Dutch Startup Association. Tegenwoordig adviseert hij start-ups, scale-ups én overheden over technologiebeleid. Zijn centrale boodschap: de AI-act is op zichzelf geen slechte wetgeving, maar de uitvoering remt innovatie – en Europa kan het zich niet veroorloven om stil te blijven staan.

Europese regels vs. Amerikaanse vaart

De AI Act werd ooit bedacht als antwoord op de opmars van big tech. Maar in de tussentijd zijn de technologische ontwikkelingen zo snel gegaan dat de wet mogelijk al achterhaald is. Klimbie: “Je moet je afvragen: is die wetgeving überhaupt nog fit for purpose?”.

Het probleem zit volgens hem niet alleen in de inhoud van de wet, maar vooral in de onduidelijkheid over de uitvoering. “Wetgeving werkt het beste als het zo duidelijk mogelijk is voor alle partijen. En wat je nu dus krijgt is dat kleinere start-ups en scale-ups het heel moeilijk vinden om te begrijpen… Waar valt mijn systeem onder? Waar moet ik op letten?”

En dat heeft een aantal risico’s: onduidelijkheid schrikt investeerders af, ontmoedigt innovatie en kan ertoe leiden dat Europese bedrijven bepaalde toepassingen links laten liggen. “De neiging ontstaat om minder naar de high-risk categorieën te kijken, en alleen nog in het medium of low risk domein te innoveren,” zegt hij. Terwijl uitgerekend in die high-risk domeinen, zoals medtech, juist grote maatschappelijke winst te behalen valt.

Om Europa op voorsprong te zetten, is volgens hem een doordacht beleid nodig, gericht op het bouwen van Europese alternatieven voor Big Tech, zonder de boot van wereldwijde innovatie te missen. “Kijk dan of je die AI Act zo kunt inrichten dat het effectief is voor de marktmacht die je wil beteugelen, maar dat je ondertussen wel je eigen partijen voldoende ruimte geeft.”

De rol van risico’s en speelruimte

Klimbie is er duidelijk over: Europa moet leren omgaan met een zekere mate van onzekerheid. “Misschien moeten we niet move fast and break things, maar move faster and make things better,” zegt hij. “Wij moeten in Europa gewend raken aan wat meer onveiligheid of onzekerheid om de voordelen van die technologie te kunnen gebruiken.”

Een voorbeeld van waar dit al mogelijk is, zijn de zogenoemde regulatory sandboxes in de AI-act: een soort speeltuin waarbinnen geëxperimenteerd kan worden met beta-versies. Klinkt interessant, maar toch is dat volgens Klimbie nu te bureaucratisch ingericht. “Het is een soort papieren procedure waar je je vraag kunt voorleggen aan Economische Zaken en toezichthouders. Vanuit een commissie komt er dan antwoord op de vraag. Terwijl het veel sneller gaat als je gelijk in die veilige omgeving een beta-versie kunt uitproberen. Als het écht fout gaat, dan kan de toezichthouder alsnog ingrijpen.”

Van regels naar experiment

Wat zou Klimbie doen als hij morgen minister van Digitale Zaken wordt? “Ik zou proberen te voorkomen dat ik nog meer nieuwe wetgeving invoer,” zegt hij. Het moet vooral simpeler worden om dingen te proberen, in plaats van ingewikkelder. “We moeten vooral dingen gaan doen en uitproberen om te ontdekken wat er wel en niet kan. Dus niet met 16 commissies een akkoord afsluiten, maar besluiten: we gaan dit driekwart jaar proberen en kijken hoe het werkt. We moeten durven om de grijze ruimte wat meer op te zoeken, met behoud van onze eigen waarden.”

Luister nu

De derde aflevering van Made in Europe met Rogier Klimbie nu te beluisteren in je favoriete podcast-app, waaronder Spotify.

Over de auteur: Reinjan Prakke is Podcastmaker bij Airborne Network