Constructie Alibaba niet zonder risico

Anders dan de IPO van Facebook in 2012 werd de beursgang van e-commerce gigant Alibaba afgelopen vrijdag een groot succes. De koersstijging op de eerste handelsdag voegde 38 procent toe aan de introductiekoers van 68 dollar. Maar juristen zien grote problemen aan de horizon opduiken. Aandeelhouders kopen namelijk geen aandelen in het oorspronkelijke Chinese bedrijf, maar in een brievenbusfirma op een belastingparadijs.

Mark Mobius van Franklin Templeton Investments waarschuwde vorige week al voor de constructie die Alibaba voor beleggers heeft opgezet. Hij raadde af om te investeren in Alibaba.

Om te beginnen is de bedoelde constructie ook weer niet heel erg ongebruikelijk. Het beursgenoteerde Baidu Inc. en JD.com doen hetzelfde als Alibaba. Beleggers kopen aandelen van een bedrijf dat een contract heeft om in de winst te delen. Officieel spreekt met over een variable interest entity (VIE). Er zijn ruim tweehonderd Chinese bedrijven aan de  New York Stock Exchange en 95 daarvan gebruiken deze structuur.

Alibaba overwoog eerst een notering aan de beurs van Hong Kong, maar daardoor zouden de oprichters de controle over het bedrijf zijn kwijtgeraakt. De bezwaren waren er niet bij de NYSE.

Alibaba bestaat uit een groot aantal Chinese entiteiten, die niet zomaar kunnen worden overgeheveld naar het buitenland. Zo zijn de bazaars van Alibaba – Taobao en Tmall – ondergebracht in een holding uit Hong Kong. Die holding is weer onderdeel van een tweede holding op de Kaaiman eilanden. Diverse andere activiteiten hangen onder Alibaba.com Investment, gevestigd op de Britse Maagdeneilanden. Die holding hangt weer onder een vennootschap op de Kaaiman eilanden. De belangrijkste houdstermaatschappijen zijn, met nog wat dochters, onderdeel van de Alibaba Group Holding Limited. En die geeft aandelen uit.

De activa van Alibaba Group Holding Ltd op de Kaaiman eilanden zijn formeel in handen van oprichters Jack Ma en Simon Xie. Theoretisch zou het echter zomaar kunnen dat er ruzie ontstaat tussen China en de brievenbusfirma en het contract wordt ontbonden. Bij problemen moeten beleggers naar de Chinese rechter stappen, wat al helemaal moeilijk wordt, zegt Mobius, te meer daar de VIE structuur juridisch nog nooit in China is aangevochten.

In de documenten die Alibaba bij de beurswaakhond indiende werd gewaarschuwd dat het bedrijf niet kan beloven dat de VIE-aanheelhouders ‘altijd in het belang van ons bedrijf handelen’ of dat contractuele afspraken moeten worden afgedwongen. Er zijn al juridische schermutselingen geweest tussen Jack Ma en diverse aandeelhouders (waaronder Yahoo) over het betaalonderdeel Alipay.