Het momentum van p2p-lenen: steeds grotere schaal, met minder spelers

Waar crowdfundingplatformen doorgaans in niches moeten denken om te overleven, draait het in p2p-lending vooral om massa. Jeroen Broekema zette in februari 2015 een Nederlandse vestiging op van Zencap, de online marktplaats voor mkb-kredieten. Nog geen negen maanden later klopte het veel grotere Funding Circle bij eigenaar Rocket Internet aan voor een overname. Zo werd het kleine Zencap afgelopen najaar onderdeel van de Britse reus.

De tijd van ‘spielerei’ in p2p-lending is voorbij, zei Broekema destijds. Het platform is inmiddels goed voor twee miljard euro aan wereldwijd uitgezette kredieten, binnen tien jaar moet het platform honderd miljard dollar per jaar verstrekken. De behoefte aan alternatieve financieringsvormen voor het midden en kleinbedrijf is ook in ons land groot, zo zeggen de Nederlandse banken zelf.

De diverse online platformen spelen hier snel op in: de schaal waarop dat gebeurt wordt steeds groter, het aantal spelers blijft klein of wordt getuige de diverse overnames in de markt steeds kleiner. Dat moet ook wel, zegt Broekema – die nu directeur is bij Funding Circle. ‘Wil je het op langere termijn volhouden in deze markt dan is er een ding heel duidelijk: een land alleen is te klein.’ De marges die de online platformen op een krediet pakken zijn bescheiden, vertelt hij. ‘Maar 3,5 procent op een miljard euro wereldwijd is al redelijk wat.’

Wat verandert dit in Nederland?

In tegenstelling tot in landen als de VS en Engeland is de impact van p2p-leding nog vrij bescheiden. In Nederland heeft Funding Circle meer dan 200 bedrijven gefinancierd. ‘In die zin zijn we dus nog niet te vergelijken met een bank.’ Dat de platformen hier nog in de marge opereren heeft een belangrijke oorzaak, weet Broekema. Voor financiering denkt de mkb’er in Nederland als eerste aan de bank.

‘Dat is al honderden jaren zo en dat ingesleten patroon is naar mijn idee op slechts twee manieren te veranderen. Door marketing te bedrijven – verreweg het grootste deel van ons budget wordt gestoken in zoekmachinemarketing – en door partnernetwerken te vormen. De ondernemer hier is namelijk gewend om eerst naar een adviseur of accountant te stappen voor advies. Drie man zijn hier intern bezig om consultants en kantoren aan ons te binden.’

Ook hier kan en zal de ontwikkeling snel gaan, zegt de landenmanager. Landen waarin dergelijke platformen al langer bestaan – zoals de VS en Engeland – geven richting aan. Vanaf het moment dat de markt doorkrijgt dat het grote voordeel de snelheid is – ‘namelijk dat je niet zoals bij een bank vijftig dagen hoeft te wachten op uitsluitsel over je kredietaanvraag’ – gaat het volgens hem echt hard. ‘Je ziet hoe zich dat in Engeland ontwikkelde. Daar zijn we inmiddels de derde grootste kredietverstrekker van het land. Alle andere banken komen na ons.’

Door de machtige positie die de drie grootbanken hebben, liet een vergelijkbare situatie in Nederland nog even op zich wachten. ‘Maar nu we zijn overgenomen hebben we ook hier de middelen om dat te bereiken. Daarnaast is er sprake van een momentum. De politiek zet zich in voor fintech, Willem Vermeend is aangesteld als ambassadeur. Zijn bekendheid is goed voor de beeldvorming.’

Dat allemaal samen zorgt er volgens Broekema voor dat ook de banken spoedig volgen en net als in Engeland partnerships met platformen zullen sluiten. Doet een mkb’er een kredietaanvraag bij The Royal Bank of Scotland dan kan die bank de ondernemer doorverwijzen naar een p2p-platform. ‘In Nederland voeren we de nodige gesprekken met banken. Het gaat traag, maar die samenwerkingen gaan echt komen.’

Hoe zullen platformen als Funding Circle zich ontwikkelen om ook in de toekomst interessant te blijven?

Op Funding Circle kun je nu terecht voor aanvragen tot 250 duizend euro. Dat ‘basisproduct’ noemt Broekema voorlopig voldoende. Neemt de bekendheid toe dan zal ook de vraag naar grotere kredieten groeien, zo is zijn verwachting. Vanaf dat moment zijn producten met meer zakelijke zekerheden – een lening met hypothecaire dekking bijvoorbeeld – ook aan de orde.

‘In het algemeen vinden we snelheid het allerbelangrijkste ingrediënt. Nu geven we binnen 48 uur uitsluitsel over de kredietaanvraag. Dat klinkt voor de buitenwereld als snel, maar dat is eigenlijk nog te langzaam. Op de middellange termijn – binnen een aantal jaren – verwacht ik dat als een kredietaanvrager zijn gegevens invult, hij direct uitsluitsel krijgt. Daarnaast zul je zien dat er aanvullende producten bij komen: een rekening courant bij het platform bijvoorbeeld.’

Wordt de ontwikkeling van fintech geremd?

De kritiek is dat er nauwelijks ruimte is voor de hoognodige ontwikkeling van fintech. Regelgeving is te ouderwets, de toezichthouder te traag om tijdig met aanpassingen te komen. Volgens Broekema ondervindt p2p-lending die hinder in het geheel niet. Ook hij schoof recent aan bij de rondetafeltafeldiscussie met de Tweede Kamer, maar was naar eigen zeggen zo’n beetje de enige positief over de AFM.

‘Wat vrij uniek en heel goed is, is dat er eind 2014 al in een rapport werd gezegd om de markt van crowdfundingplatformen op te delen als een startupmarkt. De regelgeving verandert mee, met de waarde die de markt vertegenwoordigt.’ Dat betekent onder meer dat particulieren vanaf 1 april iets beter worden beschermd. Investeer je honderd euro dan krijg je een aantal vragen waaruit blijkt of je het risico dat aan de investering kleeft overziet. Anderzijds moet het management van de bedrijven achter de platformen financiële kennis hebben. Dat juicht hij alleen maar toe. ‘Het is echt van de zotte dat er nu bedrijven actief zijn die niet over die kennis beschikken.’

De kritiek op het gemak waarmee je een platform start is er al langer. Dat heeft ertoe geleid dat er ruim honderd platformen zijn. Een groot deel moet wel verlieslijdend zijn en op den duur omvallen. Of worden opgeslokt door een grotere partij. Een overname- of faillissementsgolf verwacht Broekema niet op de korte termijn. ‘Maar er zijn in Nederland inderdaad extreem veel platformen. Te veel voor de markt. Dat is de AFM ook opgevallen. Die heeft daarom recent al een deel van de inactieve bedrijven aangeschreven.’

‘Een deel zal binnen een eigen niche overleven. Maar zoals in iedere online markt houd je een slecht een klein aantal spelers of marktplaatsen over. Op het gebied van mkb-financiering zie je nu al dat er maar drie Nederlandse platformen zijn met een serieus volume. Het hangt echt van volume af en hoe diep de zakken zijn van een bedrijf. Dat zal niet veranderen.’